Tình hình xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Nhật Bản đối với mặt hàng hoa cắt cành
Thứ Ba, 07/11/2023
Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, xuất khẩu hoa của Việt Nam năm 2021 đạt 61,8 triệu USD, tăng 27% so với 2020; trong đó, hoa hồng có mức tăng trưởng mạnh nhất trên 100%, tiếp đến là hoa ly, cúc, lan hồ điệp tăng trưởng từ 16-52%.
Các loại hoa của Việt Nam ngày càng được ưa chuộng ở thị trường thế giới. Nguyên nhân là các loại cúc, lan, hồng Việt Nam có độ bền cao và giá cả cạnh tranh hơn nhiều so với hoa Hà Lan. Ngoài các thị trường chính là Trung Quốc, Nhật Bản, Autralia, Đài Loan, gần đây Singapore, Malaysia, Hong Kong cũng đẩy mạnh nhập khẩu hoa từ Việt Nam.
Hoa Việt Nam ngày càng được ưa chuộng nhưng chất lượng chưa đồng đều. Đặc biệt, số lượng doanh nghiệp canh tác áp dụng công nghệ và phân bón thân thiện với môi trường chưa phổ biến. Do đó, để có được vị thế riêng và lợi thế trong xuất khẩu, các nhà vườn và các doanh nghiệp phải chuyển từ sản xuất nông nghiệp truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao. Bên cạnh đó, doanh nghiệp ngành hoa Việt Nam cũng cần đẩy mạnh xây dựng thương hiệu hoa, tổ chức hoặc tham gia các cuộc triển lãm, hội chợ về hoa trong nước và quốc tế nhằm quảng bá thương hiệu hoa Việt Nam. Trong thời gian tới các doanh nghiệp ngành hoa Việt Nam vẫn sẽ tập trung củng cố, mở rộng các thị trường đã có ở châu Á để tận dụng ưu thế về khoảng cách địa lý, chi phí vận chuyển thấp, dễ bảo quản...
Một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng của hoa Việt Nam là Nhật Bản. Tại đây, nhiều loại hoa của Việt Nam đã tìm được chỗ đứng và được người tiêu dùng khá ưa chuộng. Số liệu thống kê của Cơ quan Hải quan Nhật Bản cho thấy trong năm 2021, kim ngạch nhập khẩu hoa của Nhật Bản là 65,3 tỷ yen (tương đương 528 triệu USD), trong đó nhập khẩu hoa từ Việt Nam là 45 triệu USD, chiếm 8,5%; Việt Nam đứng thứ 4 trong số các quốc gia/vùng lãnh thổ xuất khẩu hoa sang Nhật Bản. Các loại hoa mà Nhật Bản nhập khẩu nhiều từ Việt Nam là hoa cẩm chướng, hoa cúc, hoa ly, hoa lan và hoa hồng. Đây là các loại hoa Việt Nam đang trồng và xuất khẩu rất nhiều. Hoa Việt Nam được bán tại các siêu thị lớn của Nhật Bản như hệ thống chuỗi siêu thị AEON, và được nhiều người tiêu dùng Nhật Bản ưa chuộng mua làm quà cho người thân, bạn bè.
Tại Nhật Bản, công dụng của hoa cắt cành có thể được chia thành hai nhóm: (i) sử dụng trong công việc với chức năng nghi lễ tại các triển lãm, sự kiện, buổi tiệc..., hoặc làm tài liệu cho các bài học cắm hoa kiểu Nhật hoặc phương Tây; và (ii) sử dụng trong gia đình như cắm ở bàn thờ Phật, cắm trong bình trang trí tại nhà, dùng làm món quà thăm hỏi/chúc sức khỏe hoặc chúc mừng mang tính chất cá nhân khác (tốt nghiệp, đoạt giải thưởng, thăng chức...). Trong hai nhóm công dụng này, hoa sử dụng trong công việc sẽ đối mặt nhu cầu sụt giảm lớn hơn trong thời điểm suy thoái kinh tế, khi các doanh nghiệp phải cắt giảm các chi phí "không cần thiết". Đối với mục đích sử dụng hoa trong gia đình, luôn có những nhóm khách hàng yêu thích hoa và muốn sử dụng hoa trong cuộc sống hàng ngày.
Thông thường nhu cầu mua hoa cắt cành của người Nhật sẽ cao hơn vào những tháng có những ngày lễ có truyền thống cần dùng tới hoa, bao gồm tháng 3 (Ngày Xuân phân), tháng 5 (Ngày của Mẹ), tháng 8 (Lễ hội Bon – Lễ hội Phật giáo hướng về những người đã khuất), tháng 9 (Ngày Thu phân) và tháng 12 (dịp cuối năm và chuẩn bị đón năm mới). Bên cạnh đó, thống kê chỉ ra xu hướng mua hoa cắt cành trung bình hàng năm cao hơn ở nhóm dân số lớn tuổi, điều này cho thấy việc sử dụng để cúng tại bàn thờ Phật chiếm phần lớn trong nhu cầu sử dụng trong gia đình. Hoa cắt cành, về nguyên tắc được coi là một mặt hàng xa xỉ, thường được dùng với chức năng trang trí trong nhà. Người Nhật ưa chuộng những loại hoa cắt cành có thời hạn sử dụng lâu, nhiều lựa chọn về màu sắc và đảm bảo chất lượng. Nhu cầu cho hoa dùng làm quà tặng chúc mừng, thăm hỏi mang tính cá nhân sẽ khác biệt với nhu cầu dùng trang trí tại nhà.
Hoa cắt cành nhập khẩu vào Nhật Bản phải được kiểm dịch thực vật. Khoảng 10% lượng hoa cắt cành nhập khẩu được khử trùng bằng methyl bromide do phát hiện bọ ve và các côn trùng khác trong quá trình kiểm dịch thực vật, nhưng điều này khiến chất lượng hoa giảm sút, dẫn đến việc giảm giá bán hoa là không thể tránh khỏi. Thời gian cần thiết cho quy trình khử trùng cũng là một vấn đề vì nếu kéo dài sẽ gây khó khăn cho việc đảm bảo giao hàng theo lịch trình đã hẹn.
Để đảm bảo hoa cắt cành vượt qua quá trình kiểm dịch thực vật cũng như giữ được độ tươi và kéo dài thời hạn sử dụng, cần thực hiện kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt trong từng bước của quá trình sản xuất và vận chuyển. Duy trì độ tươi và cải thiện thời hạn sử dụng cũng sẽ giúp nâng cao giá trị sản phẩm hoa cắt cành tại thị trường Nhật Bản.
Thị phần của hoa Việt Nam tại thị trường hoa Nhật Bản đã tăng trưởng khá nhanh trong thời gian gần đây, và còn nhiều tiềm năng để gia tăng hơn nữa. Trước đó Nhật Bản nhập khẩu nhiều hoa từ Malaysia, nhưng do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên nguồn cung và chất lượng hoa của Malaysia không thực sự ổn định. Đây là cơ hội cho Việt Nam có thể thay thế Malaysia trở thành thị trường cung cấp hoa quan trọng cho Nhật Bản.
Các nhà sản xuất và doanh nghiệp xuất khẩu hoa Việt Nam cần nỗ lực để đảm bảo chất lượng hoa theo đúng cam kết với đối tác Nhật Bản như chiều dài của cành, số lượng bông và kích thước của bông hoa… Bên cạnh đó, nhà sản xuất cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Nhật Bản về kiểm dịch thực vật và về sử dụng hóa chất để bảo quản hoặc tạo màu cho hoa.
Thông tin tham khảo hữu ích
-
Một số sự kiện triển lãm lớn về sản phẩm hoa
- International Flower Expo Tokyo (IFEX) là triển lãm hoa và vườn được tổ chức hàng năm, tập trung hoàn toàn vào ngành nông lâm nghiệp. IFEX được xếp hạng là triển lãm hoa và vườn đẹp nhất trên toàn châu Á và được tổ chức đồng thời với sự kiện International Garden & Exterior Expo Tokyo (GARDEX).
- International Roses and Gardening Show là lễ hội làm vườn lớn nhất Nhật Bản nhằm giới thiệu các loại hoa hồng trên thế giới và cách làm vườn đẹp, thu hút khoảng hơn 200.000 du khách tham dự hàng năm. Địa điểm tổ chức triển lãm được chia thành nhiều gian hàng, kể cả bên trong và bên ngoài, giúp du khách có thể thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp của những bông hồng rực rỡ sắc màu và những khu vườn xinh xắn. Các cuộc thi trồng hoa hồng và làm vườn cũng được tổ chức trong thời gian diễn ra Triển lãm.
- Ngoài ra tại Nhật Bản còn có các triển lãm khác về hoa như Japan Flower & Garden Show hay Flower Dream in Tokyo.
2. Các hiệp hội Nhật Bản liên quan đến sản phẩm hoa
- Hiệp hội hoa cắt cành Nhật Bản
- Hiệp hội đấu giá hoa Nhật Bản (JFAA)
- Trung tâm Xúc tiến Hoa Nhật Bản (JFPC)
- Hiệp hội vườn nhà Nhật Bản
Vụ Thị trường châu Á – châu Phi, Bộ Công Thương
