Đánh giá tiềm năng xuất khẩu dệt may vào Vương quốc Anh
Thứ Ba, 05/09/2023
Hàng dệt may là nhóm hàng mà Vương quốc Anh có nhu cầu nhập khẩu lớn. Theo dữ liệu từ Trung tâm Thương mại quốc tế, nhập khẩu hàng dệt may vào Vương quốc Anh đạt khoảng 24 đến 25 tỷ USD mỗi năm trong giai đoạn 2017-2019, chiếm 3-4% tổng giá trị nhập khẩu hàng hóa vào Anh. Do tác động của Covid-19, kim ngạch nhập khẩu hàng dệt may của Anh năm 2020 chỉ đạt 22,95 tỷ USD và 20,84 tỷ USD trong năm 2021. Tính chung trong giai đoạn 2017-2021, nhập khẩu hàng dệt may của Anh giảm bình quan 3,7%/năm.
Theo Statista, năm 2021, năm nước xuất khẩu hàng dệt may nhiều nhất sang Vương quốc Anh lần lượt là: Trung Quốc (6,5 tỷ USD), Bangladesh (3,7 tỷ USD), Thổ Nhĩ Kỳ (2,3 tỷ USD), Italia (2,2 tỷ USD), Ấn Độ (1,8 tỷ USD); Việt Nam chỉ đứng thứ 13 với 593,1 triệu USD.
Lợi thế từ UKVFTA đối với dệt may Việt Nam
Theo cam kết trong Hiệp định tự do thương mại giữa Việt Nam và Vương quốc Anh (UKVFTA), Anh sẽ xóa bỏ thuế quan với 42,5% dòng thuế từ ngày 01 tháng 01 năm 2021; xóa bỏ phần thuế quan còn lại sau 2, 4 hoặc 6 năm. Khi đó, so với Việt Nam, các đối thủ cạnh tranh như Bangladesh, Campuchia, Pakistan sẽ không còn lợi thế cạnh tranh về thuế quan nữa.
Các mặt hàng có mức thuế 0% ngay khi UKVFTA có hiệu lực tập trung vào mặt hàng nguyên liệu và các sản phẩm may mặc như đồ lót, áo choàng tắm, quần áo ngủ, mặc trong nhà, đồ bơi, khăn tay, khăn choàng và cavat (trừ loại tơ tằm), găng tay, quần tất, quần áo trẻ em, áo blouse hoặc sơ mi dệt kim dành cho nữ hoặc trẻ em gái, một số bộ comple, bộ đồ, áo jackets…
Hiện nay, cơ hội cho doanh nghiệp dệt may là rất lớn song nút thắt lớn của ngành hàng này vẫn là quy tắc xuất xứ và nguyên liệu sản xuất đầu vào.
UKVFTA quy định tiêu chí xuất xứ cho sản phẩm dệt may là tiêu chí hai công đoạn, nghĩa là công đoạn dệt vải và công đoạn may thành phẩm phải được thực hiện tại Việt Nam hoặc tại thị trường Vương quốc Anh.
Với quy định xuất xứ như vậy, vải sử dụng để cắt may phải có xuất xứ từ Việt Nam hoặc Vương quốc Anh. Đây là thách thức không nhỏ của ngành dệt may Việt Nam do hiện nay ngành dệt may chưa chủ động nguồn cung trong nước, vẫn phải chủ yếu dựa vào nhập khẩu vải và nguyên phụ liệu (70%), trong khi các đơn hàng chủ yếu làm gia công và việc sử dụng vải và nguyên liệu theo chỉ định của khách hàng nước ngoài.
Ngành dệt may Việt Nam có thể đa dạng hóa nguồn nguyên liệu nhờ việc nhập khẩu từ Nhật Bản, Hàn Quốc để xuất khẩu sang Anh mà vẫn được hưởng thuế suất ưu đãi. Đây là thế mạnh mà nhiều nước trong khu vực ASEAN không có.
Tiềm năng xuất khẩu dệt may của Việt Nam sang Vương quốc Anh
Việt Nam là thị trường cung cấp hàng may mặc thứ 12 tại Anh, chiếm tỷ trọng khoảng 2,2-2,8% tổng trị giá nhập khẩu hàng may mặc của Anh trong giai đoạn 2017-2021. Tại Anh, hàng may mặc của Việt Nam đang phải cạnh tranh trực tiếp với các thị trường thuộc khu vực châu Á như Trung Quốc, Bangladesh, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Pakistan, Campuchia và một số thị trường thuộc khu vực EU như Ý, Đức, Hà Lan, Tây Ban Nha, Pháp. Tuy vậy, thị phần hàng may mặc của các thị trường EU tại Anh đã giảm mạnh trong năm 2022. Việc Anh rời khỏi EU đồng nghĩa với việc Anh sẽ không được hưởng các lợi ích như các thị trường nội khối EU, đặc biệt là những ưu đãi về thuế quan, các điều kiện, quy chuẩn trong khối EU… Đây cũng là nguyên nhân khiến Anh giảm nhập khẩu hàng may mặc từ các thị trường thuộc khu vực EU, thay vào đó, Anh đã đẩy mạnh nhập khẩu từ thị trường ngoại khối EU.
Đối với Việt Nam, mặc dù Việt Nam có lợi thế hơn so với các thị trường trên nhờ có UKVFTA, tuy vậy, hàng may mặc Trung Quốc vẫn có lợi thế lớn hơn nhờ giá cả cạnh tranh hơn tại Anh. Đối với Bangladesh, hiện Bangladesh vẫn được hưởng ưu đãi miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu vào Anh do thuộc diện các quốc gia kém phát triển. Nếu đến năm 2026, Bangladesh được đưa ra khỏi diện các quốc gia kém phát triển để tiến lên là quốc gia đang phát triển thì Bangladesh vẫn được hưởng những đặc quyền cho sự chuyển đổi này. Trong thời gian tới, Anh sẽ tiếp tục giảm nhập khẩu hàng may mặc từ thị trường EU, thay vào đó, Anh sẽ đẩy mạnh nhập khẩu từ thị trường ngoại khối EU, trong đó có Việt Nam.
Yêu cầu mới nhất mà Chính phủ Anh đưa ra là kể từ ngày 01/01/2023, nhãn hiệu UKCA áp dụng bắt buộc tại Anh với hàng hóa lần đầu tiên đưa ra thị trường thay thế cho các nhãn hàng hóa trước đó đã lưu thông. UKCA là nhãn hiệu chứng nhận hợp chuẩn theo tiêu chuẩn Anh. Nhãn hiệu này rất quan trọng đối với những doanh nghiệp đang xuất khẩu sản phẩm chế tạo sang thị trường nước này. Năm 2021, UKCA đã được đưa vào sử dụng, tuy nhiên sau ngày 31/12/2022 bắt buộc mọi hàng hóa chế tạo phải sử dụng nhãn hiệu này để xuất khẩu vào Anh, trừ một số sản phẩm được luật quy định. Nhãn UKCA có quy định riêng về mẫu mã, hình thức và có thể do doanh nghiệp tự đánh giá hoặc bên thứ 3 đánh giá tùy theo yêu cầu của mặt hàng cụ thể. Dán nhãn hiệu UKCA có 4 đối tượng cần quan tâm, gồm: Nhà sản xuất, nhà tiếp thị sản phẩm, nhà nhập khẩu và nhà phân phối. Không có chi phí nào từ phía Chính phủ Anh liên quan đến dán nhãn hiệu UKCA nếu doanh nghiệp tự công bố.
