Vương quốc Anh đã đưa ra một số cam kết khử carbon, bao gồm đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Những cam kết khử carbon này có thể bị suy yếu do vấn đề “rò rỉ carbon”, trong đó việc sản xuất hàng hóa và lượng khí thải liên quan chuyển từ khu vực tài phán có chính sách khí hậu tham vọng sang khu vực với các chính sách ít tham vọng hơn, dẫn đến tác động tiêu cực tổng thể đến cường độ carbon của chính quy trình/hàng hóa đó. UK CBAM (hoặc một hình thức thuế carbon khác) được kỳ vọng là sẽ giải quyết vấn đề này bằng cách đặt ra mức giá hợp lý cho lượng carbon thải ra trong quá trình sản xuất một số hàng hóa sử dụng nhiều carbon vào UK.

UK ETS

Hiện tại, biện pháp chính của UK nhằm giảm thiểu rủi ro rò rỉ carbon là hệ thống phân bổ miễn phí theo Chương trình mua bán khí thải của Vương quốc Anh (UK ETS). UK ETS đặt giá cho lượng khí nhà kính do các nhà sản xuất trong nước thải ra, thông qua hệ thống “mua bán giới hạn” (cap-and-trade), trong đó tổng lượng khí thải carbon và các khoản phụ cấp theo chương trình này được giới hạn. Để giảm thiểu rủi ro rò rỉ carbon cho các lĩnh vực mà ETS của Vương quốc Anh chi phối, một phần trợ cấp UK ETS được cấp miễn phí cho các nhà khai thác trong các lĩnh vực có nguy cơ cao. Chính phủ dự định UK CBAM sẽ đóng vai trò cộng hưởng với UK ETS để giảm thiểu nguy cơ rò rỉ carbon.

Bên cạnh đề xuất của UK CBAM, cơ quan quản lý UK ETS đang đồng thời tư vấn về các phương pháp nhằm mục tiêu phân bổ miễn phí trợ cấp carbon tốt hơn cho các ngành có nguy cơ rò rỉ carbon cao nhất theo ETS của Vương quốc Anh. Cơ quan này cũng đang đặt ra các kế hoạch để đảm bảo thị trường UK ETS tiếp tục cung cấp động lực tài chính hiệu quả để thúc đẩy những người tham gia khử carbon.

Thông tin chi tiết về UK CBAM

UK CBAM sẽ được triển khai vào năm 2027 và sẽ áp dụng phí đối với lượng khí thải carbon trong hàng nhập khẩu từ một số lĩnh vực sản xuất sử dụng nhiều carbon:

• nhôm

• xi măng

• gốm sứ

• phân bón

• thủy tinh

• hydro

• sắt

• thép

Giá carbon sẽ điều chỉnh theo mức hạn ngạch miễn phí và các khoản giảm trừ khác đối với giá carbon đã được thanh toán trong nước, và sẽ tính đến giá carbon rõ ràng ở các khu vực pháp lý khác.

So sánh với EU CBAM

EU đang trong giai đoạn chuyển tiếp áp dụng CBAM của riêng mình, kéo dài từ ngày 1 tháng 10 năm 2023 đến ngày 31 tháng 12 năm 2025. Trong giai đoạn này, các nhà nhập khẩu có liên quan sẽ chỉ được yêu cầu báo cáo về lượng khí thải tuân theo CBAM của EU mà không phải trả bất kỳ khoản điều chỉnh tài chính nào. Sau giai đoạn chuyển tiếp, CBAM đầy đủ của EU sẽ được thực hiện theo từng giai đoạn từ ngày 1 tháng 1 năm 2026. CBAM EU có mục tiêu và chức năng tương tự như CBAM của Anh: giảm thiểu vấn đề rò rỉ carbon.

Đã có nhiều lời kêu gọi từ các ngành công nghiệp về UK CBAM với mục tiêu bảo vệ thương mại giữa Vương quốc Anh và EU. Hơn nữa, với việc áp dụng CBAM của EU, chính phủ Anh phải đối mặt với những thách thức trong việc điều chỉnh thị trường carbon của mình với thị trường EU, để tránh các nhà sản xuất Anh phải đối mặt với thuế xuất khẩu của họ theo EU CBAM (vì giá carbon ở thị trường Anh thấp hơn đáng kể so với giá trên thị trường EU).

Tuy nhiên, các biện pháp CBAM của EU và CBAM của UK có một số khác biệt đáng chú ý:

-         Ngày có hiệu lực: UK CBAM sẽ chỉ có hiệu lực từ năm 2027, trong khi CBAM của EU có hiệu lực áp dụng đầy đủ từ ngày 1 tháng 1 năm 2026. Sự khác biệt về ngày này là khác biệt so với dự kiến áp dụng CBAM của Vương quốc Anh để phù hợp với các chính sách của EU.

-         Phạm vi sản phẩm được điều chỉnh: CBAM của EU không áp dụng cho gốm sứ và thủy tinh mà áp dụng cho điện, không giống như CBAM của Anh.

-         Định giá carbon: Như đã đề cập ở trên, giá carbon ở Anh thấp hơn đáng kể so với ở EU. Do đó, Anh vẫn có thể phải đối mặt với các khoản thuế theo CBAM của EU nếu Anh không chính thức xuất khẩu liên kết định giá carbon sang EU. Chính phủ cho biết họ sẽ tham khảo chi tiết hơn về các tiêu chí giá carbon ở những nơi khác trên thế giới để được CBAM của Anh công nhận.

Bước tiếp theo

Việc thiết kế và phân phối CBAM của Vương quốc Anh sẽ được tiếp tục tham vấn thêm vào năm 2024, bao gồm danh sách chính xác các sản phẩm trong phạm vi áp dụng.

Ngoài UK CBAM, UK cũng công bố ý định hợp tác với các bên liên quan trong ngành để thiết lập các tiêu chuẩn sản phẩm tự nguyện mà các doanh nghiệp có thể chọn áp dụng nhằm giúp quảng bá các sản phẩm carbon thấp của họ và phát triển khung báo cáo phát thải, giúp cung cấp thông tin cho cơ quan quản lý về các chính sách liên quan trong tương lai./.