Hội đồng Dịch vụ WTO thảo luận cải thiện dữ liệu xuất khẩu dịch vụ của LDC, COVID-19 và cải cách WTO
Thứ Năm, 05/10/2023
Dịch vụ y tế thời hậu COVID-19
Tại cuộc họp ngày 4 tháng 10, các thành viên WTO đã thảo luận về tác động của đại dịch COVID-19 đối với thương mại quan trọng trong các dịch vụ liên quan đến y tế. Thảo luận này là một phần trong phản ứng liên tục của WTO đối với đại dịch, theo yêu cầu của các Bộ trưởng tại Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 12.
Ban Thư ký WTO đã làm sáng tỏ sự gián đoạn đáng kể đối với các dịch vụ "chế độ 2" và "chế độ 4", nơi người tiêu dùng hoặc chuyên gia vượt biên giới để tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Những phương thức này giảm lần lượt 58% và 39% trong giai đoạn 2019-2020, cho thấy sự dễ bị tổn thương của dịch vụ y tế quốc tế đối với các hạn chế đi lại. Ngược lại, các dịch vụ "chế độ 1", được cung cấp từ xa qua biên giới, đã tăng trưởng đáng ngạc nhiên 14% vào năm 2020.
Trước đại dịch, thương mại dịch vụ y tế đã chứng kiến mức tăng trưởng bền vững đáng chú ý 7% hàng năm, vượt quá mức trung bình của các dịch vụ khác. Sự bùng nổ này bắt nguồn từ sự hội tụ GDP giữa các quốc gia giàu và nghèo hơn, dân số già hóa và những tiến bộ trong kỹ thuật số hóa.
Tuy nhiên, sự kiện này đã phơi bày những thách thức nghiêm trọng phải đối mặt trong thời kỳ đại dịch. Sự thiếu hụt nhân viên y tế thiết yếu, cơ sở hạ tầng kỹ thuật số hạn chế và các vấn đề kết nối dữ liệu đã cản trở đáng kể việc ứng phó hiệu quả. Ngoài ra, nhu cầu về các cơ chế linh hoạt và nhanh chóng để giải quyết các đợt bùng phát trong tương lai và xây dựng hệ thống y tế kiên cường được nhấn mạnh rõ ràng.
Mặc dù có những thách thức, COVID-19 cũng kích hoạt sự gia tăng đột biến các công nghệ y tế kỹ thuật số. Tham vấn telemedicine, đào tạo xét nghiệm COVID-19 trực tuyến và thậm chí cả phát triển và phân phối vaccine đã chứng kiến những tiến bộ đáng kể.
Thảo luận kết thúc với lời kêu gọi quan trọng về việc cải thiện khả năng ứng phó với đại dịch. Điều này bao gồm: áp dụng các khung pháp lý mở đường cho các giải pháp chăm sóc sức khỏe mới, tạo thuận lợi cho việc di chuyển qua biên giới của nhân viên y tế trong trường hợp khẩn cấp và tăng cường cơ sở hạ tầng y tế và khả năng phục hồi của nhân viên. Thêm vào đó, phiên họp nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục đầu tư vào dịch vụ y tế, hợp tác quốc tế và dòng thương mại mở để tạo ra một bối cảnh chăm sóc sức khỏe toàn cầu mạnh mẽ và sẵn sàng hơn.
Cải thiện dữ liệu xuất khẩu dịch vụ của LDC
Trong một hội thảo được tổ chức vào ngày 5 tháng 10, các thành viên tập trung thảo luận về việc cải thiện việc thu thập và phân tích dữ liệu về xuất khẩu dịch vụ từ các nước kém phát triển nhất (LDC).
Đại diện từ các nước LDC và các nước thành viên khác đã trao đổi kinh nghiệm và tìm giải pháp để nâng cao tầm nhìn và hỗ trợ cho các ngành dịch vụ LDC trên sân khấu thương mại toàn cầu.
Mở đầu buổi hội thảo, Ban Thư ký WTO đã đưa ra một cập nhật đầy lạc quan: thương mại dịch vụ toàn cầu đã phục hồi mạnh mẽ vào năm 2022, vượt mốc 6,78 nghìn tỷ USD và ghi nhận mức tăng trưởng 15% hàng năm. Trong khi các lĩnh vực như vận tải chứng kiến sự bùng nổ đáng chú ý 25%, mức tăng trưởng ở các lĩnh vực dịch vụ khác vẫn còn hạn chế, có thể do ảnh hưởng của biến động tỷ giá.
Tuy nhiên, các nước kém phát triển nhất (LDC) lại đối mặt với một thực tế khác biệt. Dù trước đây xuất khẩu dịch vụ của LDC từng vượt mức trung bình toàn cầu, chủ yếu nhờ du lịch, nhưng đà phục hồi của họ vẫn chậm chạp. Mặc dù tăng 27% trong năm 2022, xuất khẩu dịch vụ của các nước LDC vẫn thấp hơn 14% so với mức trước đại dịch.
Đại diện các nước LDC tham dự hội thảo đã nêu bật những thách thức cản trở việc thu thập dữ liệu chính xác, bao gồm: nguồn lực hạn chế cho các cuộc khảo sát toàn diện, khó khăn trong việc nắm bắt các loại hình dịch vụ đa dạng và thiếu nhận thức của người trả lời khảo sát. Nhấn mạnh về góc nhìn khu vực, Thị trường chung Đông và Nam Phi (COMESA) nhấn mạnh nhu cầu cần những cuộc khảo sát được thiết kế riêng để nắm bắt xuất khẩu dịch vụ qua các phương thức khác nhau (ví dụ: trực tuyến, song phương) và các sáng kiến chia sẻ dữ liệu hiệu quả.
Các thành viên khác của WTO đã chia sẻ những hiểu biết quý giá từ kinh nghiệm riêng của họ trong việc đo lường xuất khẩu dịch vụ. Số hóa được coi là một giải pháp tiềm năng để tinh gọn quá trình thu thập dữ liệu. Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức trong khu vực tư nhân về tầm quan trọng của thống kê thương mại dịch vụ và thúc đẩy quan hệ đối tác công-tư được đề xuất như những chiến lược quan trọng. Các hệ thống IT mạnh mẽ để xác nhận dữ liệu và chia sẻ dữ liệu được phối hợp trên các cấp quốc gia, khu vực và quốc tế cũng được đề xuất.
Đại diện từ các tổ chức quốc tế bao gồm Quỹ Tiền Tệ Quốc tế (IMF), Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), Ban Thống kê Liên Hợp Quốc, Ngân hàng Thế giới và WTO đã thảo luận các phương thức hành động hợp tác tiềm năng. Việc phân bổ nguồn lực chuyên biệt cho các lĩnh vực hứa hẹn xuất khẩu như dịch vụ kỹ thuật số, cùng với số liệu thống kê được phân bổ theo quốc gia đối tác và phương thức cung cấp, được xác định là những ưu tiên quan trọng. Hợp tác liên ngành mạnh mẽ hơn, xây dựng năng lực và tích hợp liền mạch các số liệu thống kê về kinh doanh và thương mại được nhấn mạnh như những trụ cột bổ sung cho thành công.
Triển khai các nhiệm vụ của Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 12 (MC12)
Miễn trừ Dịch vụ cho các nước kém phát triển nhất (LDC)
Trong phiên họp của Hội đồng, Nhóm LDC nhấn mạnh những nỗ lực của họ trong việc hiểu bối cảnh hiện tại của thương mại dịch vụ LDC bằng cách khởi xướng một bảng câu hỏi cho các nhà cung cấp và người tiêu dùng dịch vụ LDC đang hoạt động tại các thị trường cung cấp ưu đãi. Sáng kiến này khẳng định cam kết của Nhóm trong việc thực hiện đoạn 8 của Văn kiện Thành quả MC12, yêu cầu Hội đồng tích cực xem xét và thúc đẩy việc đưa Miễn trừ Dịch vụ vào hoạt động. Miễn trừ này, được cấp tại Hội nghị Bộ trưởng năm 2011 và hiện được thông báo bởi 51 thành viên, cho phép các nước cung cấp ưu đãi mở rộng phạm vi tiếp cận thị trường cho các nhà cung cấp dịch vụ từ 36 thành viên WTO được xếp hạng là LDC. Như vậy, nghiên cứu của Nhóm LDC là một bước quan trọng trong việc tối đa hóa tiềm năng của miễn trừ và thúc đẩy sự tham gia ngày càng nhiều của các nước LDC vào thương mại dịch vụ toàn cầu.
Cải cách WTO
Hội đồng đã thảo luận về một tài liệu tổng hợp các đề xuất của các thành viên về cách cải thiện hoạt động của các cơ quan dịch vụ trong WTO và một thông báo mới về vấn đề này của Vương quốc Anh. Xây dựng trên những đề xuất trước đó của Nhóm LDC, tài liệu hướng tới mục tiêu làm sống lại các cuộc thảo luận về dịch vụ tại WTO một cách toàn diện và tối đa hóa hiệu quả, theo ghi chú của Vương quốc Anh.
Trong số những đề xuất của Vương quốc Anh, có việc áp dụng E-Agenda, thúc đẩy các cuộc thảo luận thực chất về các vấn đề thương mại dịch vụ và tạo điều kiện thuận lợi cho sự tham gia của các bên liên quan bên ngoài. Thông báo cũng nêu rõ: "Trước thềm MC13, Vương quốc Anh kêu gọi tất cả các thành viên xem xét những cách sáng tạo, toàn diện và thiết thực để mở rộng và làm sâu sắc chương trình nghị sự về thương mại dịch vụ."
Ứng phó với đại dịch
Trong khuôn khổ trao đổi về ứng phó với đại dịch, các thành viên đã thảo luận về một đề xuất mới của Ấn Độ về các biện pháp liên quan đến thương mại mà nước này đã thực hiện để ứng phó với đại dịch COVID-19. Trong khi một số thành viên ghi nhận tầm quan trọng của việc thảo luận các chủ đề này sau khủng hoảng, những thành viên khác lại đặt câu hỏi về tính phù hợp của Thỏa thuận chung về Thương mại Dịch vụ (GATS) của WTO đối với một số vấn đề được nêu ra.
Chương trình Nghị sự Thương mại Điện tử
Nhóm Châu Phi của WTO đã mở ra một cuộc thảo luận về vai trò của chuyển giao công nghệ trong việc xây dựng khả năng chống chịu trong thương mại điện tử. Thông báo mới của họ, "Vai trò của chuyển giao công nghệ trong xây dựng khả năng chống chịu: Chương trình Nghị sự Thương mại Điện tử," đề xuất khám phá cách thức chuyển giao công nghệ có thể thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số, cách WTO có thể đóng góp và cách cân bằng tính truy cập mã nguồn với một môi trường an toàn và minh bạch.
Trong khi một số thành viên thừa nhận bản chất đa chiều của chuyển giao công nghệ, bao gồm các yếu tố như sở hữu trí tuệ, cơ sở hạ tầng và quy định, thì những thành viên khác đã chia sẻ những hiểu biết về các nỗ lực đào tạo và xây dựng năng lực trong nước của họ. Để nhấn mạnh hơn nữa nhu cầu thảo luận dựa trên dữ liệu, tài liệu có đề cập đến việc ra mắt vào tháng 7 tới của ấn bản thứ hai "Hướng dẫn Đo lường Thương mại Kỹ thuật số" do OECD, WTO, UNCTAD và IMF hợp tác thực hiện. Cuộc đối thoại này nhấn mạnh sự tập trung ngày càng tăng vào việc tận dụng công nghệ để xây dựng khả năng chống chịu và thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số trong bối cảnh thương mại điện tử toàn cầu.
Miền trừ đối với Nguyên tắc Quốc gia Được Hưởng MFN của WTO
Quá trình xem xét MFN của WTO vẫn tiếp tục, với các thành viên xem xét kỹ lưỡng các miễn trừ của nhau đối với nguyên tắc cốt lõi này về không phân biệt đối xử trong thương mại. Mục đích của việc xem xét này là đánh giá tính cần thiết tiếp tục của các miễn trừ hiện có, được cấp trong những trường hợp cụ thể. Trong khi thừa nhận tầm quan trọng của việc xem xét này, một số thành viên nhấn mạnh mục tiêu cuối cùng là giảm dần các miễn trừ theo thời gian. Danh sách đầy đủ các miễn trừ hiện tại có thể xem tại đây. Đáng chú ý, Hội đồng gần đây đã quyết định hoãn quyết định xem xét tiếp theo đến năm 2028, bốn năm sau lần xem xét trước vào năm 2016. Sự chậm trễ này cho thấy sự phức tạp đang diễn ra của việc điều hướng các miễn trừ trong khuôn khổ MFN.
Các lo ngại về Thương mại Dịch vụ
Các quan ngại về thương mại đã trở thành tâm điểm của cuộc họp Hội đồng, với các biện pháp liên quan đến an ninh mạng và 5G gây ra tranh luận. Nhật Bản và Hoa Kỳ, cùng với những nước khác, đã bày tỏ lo ngại về các hoạt động an ninh mạng ở Trung Quốc và Việt Nam. Trung Quốc đáp trả bằng cách tái khẳng định lo ngại về các biện pháp 5G của Úc và một số quy định của Hoa Kỳ, đồng thời bày tỏ những vấn đề đang diễn ra với chính sách ứng dụng di động của Ấn Độ. Trong một diễn biến riêng biệt, một số thành viên đã lên án chiến tranh ở Ukraine và hành động của Nga, khiến đại diện Nga phản ứng cho rằng WTO không phải là diễn đàn thích hợp cho những cuộc thảo luận như vậy. Sự hội tụ này của các quan ngại về thương mại và chiến tranh ở Ukraine nhấn mạnh bản chất phức tạp và thường hay gây tranh cãi của các cuộc đối thoại thương mại quốc tế.
Nguồn: Vụ CSTMĐB tổng hợp
