Quy định về vệ sinh và kiểm dịch động thực phẩm (SPS) trong EVFTA
Thứ Năm, 06/04/2023
- Tổng quan về SPS
SPS là các biện pháp kiểm dịch động thực vật được chính phủ áp dụng nhằm bảo vệ sức khỏe cho người tiêu dùng và ngăn chặn sự lây lan của bệnh dịch giữa động thực vật. Các biện pháp SPS được áp dụng dưới nhiều hình thức khác nhau, có thể là yêu cầu hàng hóa phải được xuất khẩu từ vùng không có dịch bệnh, thanh tra kiểm tra hàng hóa, yêu cầu về dư lượng tối đa đối với thuốc trừ sâu và các loại hóa chất trong hàng hóa.v.v.
WTO có 1 hiệp định riêng để điều chỉnh vấn đề này. Về cơ bản, các nước được phép áp dụng các biện pháp SPS và thiết lập các tiêu chuẩn riêng của mình. Tuy nhiên, việc áp dụng phải trên cơ sở một số các nguyên tắc chính như: các biện pháp và tiêu chuẩn phải dựa trên căn cứ khoa học (trừ trường hợp khẩn cấp), chỉ được áp dụng trong trường hợp cần thiết để bảo vệ sức khỏe con người và động thực vật, không được áp dụng phân biệt đối xử vô căn cứ giữa các nước có điều kiện như nhau hoặc tương tự nhau.
- Các điều khoản về SPS trong EVFTA
Về tổng thể, các điều khoản của Chương SPS trong EVFTA được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc của Hiệp định SPS của WTO và các tiêu chuẩn, hướng dẫn, khuyến nghị của các tổ chức xây dựng tiêu chuẩn quốc tế. Các cam kết có thể chia thành 2 nhóm là các điều khoản cơ bản và các điều khoản tạo thuận lợi thương mại.
- Nhóm các điều khoản cơ bản bao gồm: Phạm vi áp dụng, Mục tiêu, Định nghĩa, Cơ quan chức năng, v.v. với nội dung khẳng định các quyền và nghĩa vụ của mỗi bên theo Hiệp định SPS của WTO.
- Nhóm các điều khoản tạo thuận lợi cho thương mại hai bên bao gồm: Danh sách doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu, công nhận tương đương, và quy định linh hoạt đối với biện pháp SPS của EU dành cho Việt Nam, cụ thể như sau:
Thứ nhất, về danh sách các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu về SPS
EVFTA cho phép mỗi bên thiết lập Danh sách các doanh nghiệp xuất khẩu hàng nông thủy sản, thực phẩm đáp ứng yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm để gửi cho bên kia. Danh sách này gồm tên các doanh nghiệp kèm theo mã số tương ứng với mặt hàng xuất khẩu do cơ quan quản lý nhà nước cấp. Những doanh nghiệp Việt Nam có tên trong Danh sách này sẽ được xuất khẩu hàng hóa tương ứng với mã số được cấp sang thị trường EU mà không phải qua khâu thanh tra doanh nghiệp.
Thứ hai, về công nhận tương đương
Để tạo thuận lợi cho việc xuất nhập khẩu nông, thủy sản và thực phẩm cho doanh nghiệp hai bên, EVFTA quy định rút ngắn thời hạn xem xét công nhận tương đương là 3 tháng so với quy định của WTO (6 tháng) kể từ lúc nhận được đề nghị. Đối với nội dung cụ thể, Hiệp định cho phép các nguyên tắc tương đương có thể được chấp nhận đối với một hoặc nhiều biện pháp SPS, cho một hoặc một nhóm các hàng hóa nhất định, đặc biệt hơn là có thể áp dụng cho cả hệ thống.
Thú ba, về một số quy định linh hoạt đối với biện pháp SPS do EU ban hành đối với Việt Nam
Để tạo thuận lợi cho việc xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường EU, EVFTA quy định Việt Nam được chọn 1 trong 3 giải pháp sau nếu gặp khó khăn trong việc đáp ứng một biện pháp SPS của EU:
- EU dành cho Việt Nam một khoảng thời gian quá độ để tuân thủ biện pháp này;
- Việt Nam đề xuất một biện pháp SPS tương đương và đề nghị EU xem xét công nhận;
- EU dành hỗ trợ kỹ thuật để giúp Việt Nam dần đáp ứng được biện pháp này.
Nguồn: Vụ CSTMĐB tổng hợp
