Hiệp định EVFTA và những quy định về Mua sắm Chính phủ
Thứ Năm, 06/07/2023
Một trong những mối quan tâm hàng đầu của bất kỳ quốc gia nào là làm sao sử dụng ngân sách một cách hiệu quả nhất. Điều này được thể hiện qua tất cả các quy định liên quan đến mua sắm cũng như đầu tư công. Nếu quy trình mua sắm minh bạch, rõ ràng và khoa học, tạo điều kiện thuận lợi cho tất cả các bên trong quá trình đấu thầu mua sắm thì sẽ mang lại hiệu quả cao.
Trong các FTA truyền thống, vấn đề mua sắm của Chính phủ không được đề cập tới nhưng trong các FTA thế hệ mới, ví dụ như Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (hay còn gọi là EVFTA), vấn đề này rất được quan tâm.
Việc một gói thầu có thể phải mở cửa cho nhà thầu EU hay không được xác định trên cơ sở 3 tiêu chí chính là giá trị gói thầu; cơ quan mua sắm; và hàng hóa, dịch vụ cần mua sắm. Gói thầu thỏa mãn cả 3 tiêu chí trên là gói thầu Việt Nam phải mở cửa cho cả các nhà thầu EU tham gia.
Ngưỡng giá trị gói thầu được hiểu là mức giá mà gói thầu có giá từ đó trở lên phải tuân thủ các quy định của Hiệp định. Ngưỡng giá được tính bằng đơn vị Quyền rút vốn đặc biệt (SDR). Trong EVFTA, Việt Nam có lộ trình 15 năm để giảm dần ngưỡng giá gói thầu. Cam kết cụ thể về các ngưỡng giá gói thầu của Việt Nam có thể được tìm thấy trong Phụ lục 9B của Hiệp định EVFTA.
Về các cơ quan mua sắm, đối với EVFTA, Việt Nam cam kết “mở cửa thị trường” Mua sắm Chính phủ đối với các gói thầu của:
- 20 cơ quan mua sắm cấp trung ương
- 2 địa phương là Hà Nội và TP HCM
- 38 cơ quan mua sắm khác như 34 bệnh viện cấp Trung ương, Thông tấn xã Việt Nam… và một số đơn vị khác
Nội dung cụ thể tham khảo tại Phụ lục 9B của Hiệp định EVFTA.
Về hàng hóa, ngoại trừ các loại hàng hóa được liệt kê trong Hiệp định (như gạo, xăng dầu, sách báo,…), việc mua sắm tất cả các mặt hàng được “mở cửa” cho các nhà thầu EU tham gia.
Riêng đối với mua sắm thuốc, Việt Nam được phép mở cửa thị trường theo lộ trình 16 năm, giảm tỷ lệ phần trăm giá trị gói thầu mua sắm thuốc dành cho doanh nghiệp trong nước từ 100% xuống còn 50% vào năm thứ 16.
Về dịch vụ, ngược với danh mục hàng hóa thuộc phạm vi điều chỉnh, EVFTA liệt kê các danh mục thuộc phạm vi điều chỉnh của Hiệp định, nghĩa là liệt các dịch vụ mà khi đấu thầu mua sắm các dịch vụ đó, cơ quan mua sắm sẽ phải tuân thủ các quy định của Chương Mua sắm của Chính phủ.
Các dịch vụ chính được Việt Nam chào cho EU có thể kể đến như: dịch vụ khách sạn và nhà hàng; dịch vụ thuế; dịch vụ dịch thuật, v…v…
Về dịch vụ xây dựng, trừ gói thầu xây dựng tại các khu vực miền núi, các vùng đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật Việt Nam, tại các đảo; và gói thầu xây dựng trụ sở của các cơ quan cấp trung ương, Việt Nam mở cửa tất cả các dịch vụ xây dựng.
Tương ứng với cam kết của Việt Nam, EU cũng cần tuân thủ các quy định của Chương Mua sắm Chính phủ và thực hiện cam kết đã đưa ra ở Phụ lục 9A của Hiệp định.
Nguồn: Vụ CSTMĐB
