Tiêu chuẩn bảo hộ sở hữu trí tuệ trong EVFTA cao hơn WTO như thế nào?
Thứ Ba, 28/11/2023
Các nội dung khác biệt chính giữa Hiệp định TRIPS và Hiệp định EVFTA sẽ được so sánh theo 3 phần:
- Thứ nhất là nghĩa vụ gia nhập hoặc tuân thủ các điều ước quốc tế
- Thứ hai là mức độ bảo hộ.
- Thứ ba là các biện pháp bảo vệ quyền, bao gồm các biện pháp dân sự, và biện pháp kiểm soát biên giới.
- Về nghĩa vụ phải gia nhập hoặc tuân thủ các điều ước quốc tế khác liên quan đến SHTT
Nếu như Hiệp định TRIPS về cơ bản chỉ yêu cầu các nước thành viên tuân thủ các quy định về bảo hộ quyền SHTT tại Công ước Paris về quyền sở hữu công nghiệp và Công ước Berne về quyền tác giả đối với tác phẩm văn học và nghệ thuật, thì Hiệp định EVFTA còn yêu cầu các thành viên phải gia nhập 03 ĐƯQT khác, là:
(i) Hiệp ước của WIPO về quyền tác giả (WCT);
(ii) Hiệp ước của WIPO về quyền đối với cuộc biểu diễn, bản ghi âm trên môi trường kỹ thuật số (WPPT);
(iii) Thỏa ước La Hay về đăng ký quốc tế kiểu dáng công nghiệp (Thỏa ước La Hay).
- Về mức độ bảo hộ
Đối với sáng chế, ngoài các tiêu chuẩn bảo hộ như quy định tại Hiệp định TRIPS, Hiệp định EVFTA đưa ra một quy định mới, đó là cơ chế đền bù cho chủ sở hữu sáng chế nếu thủ tục xin cấp phép lưu hành thị trường lần đầu cho dược phẩm được sản xuất theo sáng chế đó bị chậm trễ một cách bất hợp lý.
Đối với nhãn hiệu, điểm khác biệt đáng chú ý của Hiệp định EVFTA so với TRIPS là việc bổ sung riêng một điều khoản về chấm dứt hiệu lực nhãn hiệu, theo đó tập trung vào 3 nội dung đáng chú ý:
(i) thời hạn không sử dụng nhãn hiệu dẫn đến khả năng bị chấm dứt hiệu lực ở TRIPS là tối thiểu 3 năm, còn trong EVFTA thời hạn này là 5 năm;
(ii) có thể chấm dứt hiệu lực nếu nhãn hiệu trở thành tên gọi chung của sản phẩm hoặc dịch vụ mà nhãn hiệu đó đăng ký;
(iii) nhãn hiệu dù đã được bảo hộ nhưng việc sử dụng nhãn hiệu đó trên thực tế có thể gây nhầm lẫn cho công chúng về bản chất, chất lượng hoặc nguồn gốc địa lý của hàng hóa/dịch vụ.
Đối với kiểu dáng công nghiệp, Hiệp định EVFTA đặt điều kiện khắt khe hơn đối với việc bảo hộ KDCN của sản phẩm là bộ phận của sản phẩm tổng thể, theo đó KDCN của bộ phận này phải nhìn thấy được trong quá trình sử dụng sản phẩm tổng thể, và phần nhìn thấy được này cũng đáp ứng điều kiện là kiểu dáng công nghiệp.
Đối với chỉ dẫn địa lý
Hiệp định TRIPS chỉ yêu cầu các thành viên phải có các biện pháp bảo hộ CDĐL phù hợp. Trong khi đó, Hiệp định EVFTA yêu cầu phải duy trì một hệ thống đăng ký và bảo hộ CDĐL riêng với ít nhất 4 yếu tố về quy trình, thủ tục: ((i) có đăng bạ CDĐL; (ii) có quy trình thẩm định điều kiện bảo hộ; (iii) có thủ tục phản đối; (iv) có thủ tục sửa đổi, loại bỏ, chấm dứt hiệu lực CDĐL trong đăng bạ.
Ngoài ra, Hiệp định EVFTA còn đặc biệt so với TRIPS ở chỗ EVFTA là FTA đầu tiên đưa ra cơ chế bảo hộ các CDĐL cụ thể, theo đó 169 CDĐL của EU và 39 CDĐL của Việt Nam được bảo hộ tại lãnh thổ mỗi bên với mức độ bảo hộ tương đương như mức độ bảo hộ dành cho CDĐL dùng cho rượu vang và rượu mạnh trong Hiệp định TRIPS.
- Về bảo vệ quyền
Đối với biện pháp dân sự:
Về giả định chủ thể quyền, trong lĩnh vực QTG, QLQ, Hiệp định EVFTA yêu cầu khi không có chứng cứ ngược lại, thì những người được nêu tên theo cách thông thường là tác giả, người biểu diễn, nhà sản xuất hoặc nhà xuất bản (ví dụ tên trên bìa sách, vỏ đĩa nhạc v.v.) đều được coi là chủ thể quyền và có thể thực hiện các thủ tục chống lại hành vi xâm phạm quyền.
Về bồi thường thiệt hại, Hiệp định EVFTA quy định cụ thể và mang tính bắt buộc hơn Hiệp định TRIPS về nghĩa vụ phải trả chi phí của bên thua bao gồm cả bên nguyên và bên bị thay vì chỉ bên bị. Các chi phí buộc phải trả bao gồm án phí, phí thuê luật sư và các chi phí khác nếu có.
Về thực thi quyền trên môi trường kỹ thuật số, Hiệp định EVFTA đã vượt hẳn so với Hiệp định TRIPS khi bổ sung quy định về việc vô hiệu hóa biện pháp công nghệ bảo vệ quyền (TPM) hay thay đổi thông tin quản lý quyền (RMI) cũng bị coi là hành vi xâm phạm và phải bị xử lý, dù về bản chất, đây mới chỉ là tiền đề của việc xâm phạm.
Về kiểm soát biên giới:
Về phạm vi, Hiệp định TRIPS quy định việc kiểm soát biên giới theo yêu cầu của chủ thể quyền chỉ áp dụng đối với nhập khẩu, còn đối với hàng tập kết để xuất khẩu thì tùy thuộc các thành viên quy định.
Trong khi đó, Hiệp định EVFTA yêu cầu kiểm soát cả hàng nhập khẩu và xuất khẩu, trong đó kiểm soát xuất khẩu áp dụng nếu hành vi xuất khẩu hàng giả mạo và sao chép lậu là hành vi xâm phạm quyền theo pháp luật quốc gia nơi hàng hóa bị phát hiện.
Về đối tượng, Hiệp định TRIPS quy định việc kiểm soát chỉ áp dụng đối với hàng giả mạo nhãn hiệu và sao chép lậu QTG, còn Hiệp định EVFTA mở rộng thêm cả hàng giả mạo CDĐL.
Nguồn: Vụ CSTMĐB tổng hợp
