Kế hoạch hành động kinh tế tuần hoàn
Thứ Hai, 08/05/2023
Kế hoạch Hành động Kinh tế Tuần hoàn của EU (CEAP) là một tập hợp các sáng kiến có liên quan với nhau nhằm giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên bằng cách chuyển đổi thiết kế, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm để không tạo ra chất thải. Những sáng kiến này hướng đến nhiều loại vật liệu và hàng hóa khác nhau như bao bì, công nghệ, phương tiện và dệt may.
Nền kinh tế tuần hoàn là gì?
Nền kinh tế tuần hoàn là một mô hình sản xuất và tiêu dùng, bao gồm việc chia sẻ, cho thuê, tái sử dụng, sửa chữa, tân trang và tái chế các vật liệu và sản phẩm hiện có càng lâu càng tốt. Bằng cách này, vòng đời của sản phẩm được kéo dài. Trong thực tế, nó có nghĩa là giảm chất thải đến mức tối thiểu. Khi một sản phẩm hết tuổi thọ, vật liệu của nó được giữ lại trong nền kinh tế bất cứ khi nào có thể. Những thứ này có thể được sử dụng nhiều lần một cách hiệu quả, do đó tạo ra giá trị hơn nữa.
Minh họa nền kinh tế tuần hoàn
Nguồn: Tin tức Nghị viện (2021) “Nền kinh tế tuần hoàn: định nghĩa, tầm quan trọng và lợi ích.”
Điều này khác với mô hình kinh tế tuyến tính hiện tại, trong đó vật liệu được sử dụng trong sản phẩm, được tiêu thụ và vứt bỏ.
Ở EU, kinh tế tuần hoàn được xác định không chỉ là vấn đề chất thải. Vì thế, mặc dù dự kiến thông qua Đề xuất lập pháp về vấn đề chất thải (Legislative Proposal on Waste) vào năm 2014 nhưng Ủy ban châu Âu đã tạm dừng và thay thế bằng Gói đề xuất kinh tế tuần hoàn (Circular Economy package) vào năm 2015 nhằm tiếp cận vấn đề rộng hơn, quan tâm đến toàn bộ các quá trình nền kinh tế, từ sản xuất và tiêu thụ thị trường nguyên liệu thứ cấp.
Tiếp theo, EU đã triển khai Kế hoạch Hành động Kinh tế Tuần hoàn (EU Action Plan for the Circular Economy – CEAP), đôi khi được gọi là 'CEAP mới', và Kế hoạch Thiết kế Sinh thái 2016-2019 (Ecodesign Working Plan 2016-2019). Các kế hoạch này đã chỉ rõ cần tiếp cận thực hiện kinh tế tuần hoàn theo 4 khâu/giai đoạn của vòng đời sản phẩm, gồm:
- Sản xuất (production), trong đó đặc biệt chú ý tới khâu thiết kế;
- Tiêu dùng (consumption);
- Quản lý chất thải (waste management);
- Biến chất thải trở lại thành tài nguyên (secondary raw materials).
Đồng thời, cũng xác định 6 lĩnh vực ưu tiên thực hiện kinh tế tuần hoàn, đó là: nhựa, chất thải thực phẩm, các nguyên liệu quan trọng, xây dựng và phá dỡ, nhiên liệu sinh khối và các sản phẩm sinh học.
Mục đích của các biện pháp sẽ được đưa ra theo CEAP mới
- Làm cho các sản phẩm bền vững trở thành tiêu chuẩn ở EU;
- Trao quyền cho người tiêu dùng và người mua công cộng ở EU;
- Tập trung vào các lĩnh vực sử dụng nhiều tài nguyên nhất và có tiềm năng tuần hoàn cao, bao gồm bao bì, nhựa và dệt may;
- Đảm bảo ít lãng phí;
- Thực hiện công việc tuần hoàn cho mọi người, khu vực và thành phố;
- Dẫn đầu các nỗ lực toàn cầu về một nền kinh tế tuần hoàn.
Kế hoạch đầu tiên dẫn đến một số bước quan trọng hướng tới phát triển nền kinh tế sử dụng tài nguyên hiệu quả, bao gồm Chỉ thị về nhựa sử dụng một lần và các yêu cầu Thiết kế Sinh thái bắt buộc đối với các sản phẩm liên quan đến năng lượng như sản phẩm gia dụng, động cơ và nguồn điện. Tuy nhiên, nhiều biện pháp được đề xuất trong CEAP đầu tiên vẫn là tự nguyện, với một số biện pháp được đưa vào luật chính thức vào đầu năm 2019.
Trong số các hành động liên quan đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các nước đang phát triển, nhiều hành động liên quan đến việc rà soát các luật hiện hành, đánh giá tác động của việc chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn và tổ chức tham vấn cộng đồng. Ủy ban cũng đề xuất 3 luật mới vào năm 2021 vẫn cần được xem xét trước khi trở thành luật.
Tóm tắt các hành động liên quan của Ủy ban châu Âu để thực hiện CEAP
|
Các hành động thực hiện liên quan |
Thời hạn |
Các lĩnh vực bị tác động |
|
Lồng ghép các mục tiêu kinh tế tuần hoàn trong các hiệp định thương mại tự do, trong các quy trình và thỏa thuận song phương, khu vực và đa phương và trong các công cụ tài trợ chính sách đối ngoại của EU |
2020 |
Tất cả |
|
Lồng ghép các mục tiêu của nền kinh tế tuần hoàn trong bối cảnh các quy định về báo cáo phi tài chính và các sáng kiến về quản trị doanh nghiệp bền vững và kế toán môi trường |
2021 |
Tất cả |
|
Đề xuất quy định về chứng minh công bố xanh |
Q2 2021 |
Tất cả |
|
Chiến lược của EU về Dệt may |
Q3 2021 |
May mặc, hàng dệt gia dụng |
|
Đề xuất một chỉ thị về giảm (vượt quá) bao bì và chất thải bao bì Proposal for a directive on reducing (over) packaging and packaging waste |
Q4 2021 |
Tất cả |
|
Đề xuất một chỉ thị về sáng kiến chính sách sản phẩm bền vững Proposal for a directive on sustainable product policy initiative |
Q4 2021 |
May mặc, hàng dệt gia dụng |
Nguồn: Bản tóm tắt của Profundo dựa trên tài liệu tham khảo của Ủy ban Châu Âu về việc thực hiện CEAP và các thông báo khác của Ủy ban châu Âu.
