Tỷ lệ cấp C/O EUR.1 theo mặt hàng 9 tháng năm 2023

Thứ Sáu, 29/12/2023

Tính từ đầu năm đến hết tháng 9 năm 2023, những mặt hàng như giày dép, dệt may, thủy sản, nhựa đang được cấp C/O với kim ngạch cao… Nhưng, điều này không có nghĩa là nhóm hàng nông sản có tỷ lệ cấp C/O không cao, bởi trị giá của mặt hàng công nghiệp lớn hơn nhiều so với mặt hàng nông nghiệp. Ngoài việc chỉ so sánh đơn thuần về trị giá, nếu nhìn vào bao nhiêu lô hàng điện thoại hay cà phê được cấp C/O trong tổng số các lô hàng đã xuất đi thì sẽ thấy tương quan từ một cách tiếp cận khác.

Hình: Xuất khẩu sang EU 9 tháng 2023 theo mặt hàng

Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu và Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số

Đối với hàng nông sản, hàng hóa có xuất xứ thuần túy chủ yếu là nông sản cơ bản như cây trồng, rau củ, hoa quả, lợn gà, trứng, sữa, mật ong, vân vân. Các sản phẩm này được trồng, thu hoạch, hái lượm, chăn nuôi, khai thác hoàn toàn… tại nước thành viên. Đối với mặt hàng nông nghiệp chế biến, PSR có giới hạn tỷ lệ sử dụng đường, sữa nguyên liệu không xuất xứ. Hạn mức tỷ lệ không có xuất xứ là 20% từng nguyên liệu đường, sữa đơn lẻ và 40% nguyên liệu kết hợp so với trọng lượng của sản phẩm cuối cùng. Với một số mặt hàng, PSR thể hiện tỷ lệ linh hoạt 40% đường nguyên liệu không xuất xứ và tỷ lệ kết hợp đường, sữa là 50%. Nhìn chung, quy tắc xuất xứ đối với hàng nông nghiệp trong FTA với EU tương đối chặt hơn so với các FTA mà Việt Nam đang tham gia.

EVFTA quy định tiêu chí xác định xuất xứ một số mặt hàng nông sản là tiêu chí chuyển đổi cơ bản kèm theo điều kiện nguyên liệu bột, đường, trứng sữa, thịt, cá không có xuất xứ chỉ được sử dụng với hạn mức nhất định. - Ví dụ: Nguyên liệu đầu vào để sản xuất bánh trung thu là bột, đường, trứng, lạp sườn,… Các nguyên liệu này đã trải qua công đoạn chế biến làm thay đổi cơ bản để tạo ra thành phẩm bánh trung thu và phải đáp ứng đồng thời điều kiện kèm theo là tổng trọng lượng bột, đường, trứng nhập khẩu không có xuất xứ không được vượt quá 40-50% trọng lượng chiếc bánh thành phẩm.

Kim ngạch hàng hóa xuất khẩu đi EU có C/O mẫu EUR.1 theo mặt hàng từ đầu năm 2023 đến 30/9/2023

Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu và Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số

Trường hợp sản phẩm đáp ứng quy tắc xuất xứ sau đó được sử dụng làm nguyên liệu trong quá trình sản xuất hoa quả đóng hộp, nguyên liệu hoa quả được coi là có xuất xứ cho dù quá trình trồng và thu hoạch hoa quả diễn ra tại nhà máy sản xuất sản phẩm hoa quả đóng hộp hay tại nông trường tại tỉnh khác ở Việt Nam. Doanh nghiệp xuất khẩu hoa quả chế biến và sản phẩm từ hoa quả cần có hệ thống lưu trữ chứng từ đầy đủ để chứng minh được xuất xứ hàng hóa khi có yêu cầu hậu kiểm, đảm bảo hiệu quả công tác xác minh xuất xứ, giúp C/O được hải quan EU chấp nhận và các lô hàng hoa quả chế biến và sản phẩm từ hoa quả được hưởng ưu đãi thuế quan EVFTA.

Trong bối cảnh hàng hóa Việt Nam có nhiều cơ hội hưởng ưu đãi thuế quan tại các thị trường FTA, quy tắc xuất xứ chính là công cụ giúp mặt hàng hoa quả chế biến và sản phẩm từ hoa quả của Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, đây cũng là điểm dễ bị lợi dụng nếu sản phẩm của nước ngoài mượn xuất xứ Việt Nam, đặc biệt là đối với hoa quả sấy khô, mứt hoa quả, hoa quả ngâm đường, nước ép hoa quả đóng chai.

XK sang EU cấp C/O mẫu EUR.1 (9 tháng 2023)

Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu và Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số

Đối với hàng thủy sản nuôi trồng, hàng hoá vẫn được coi là có xuất xứ thuần túy khi cá, động vật giáp xác, động vật thân mềm được sinh ra hoặc nuôi dưỡng tại Nước thành viên. Tại một số Hiệp định khác, thủy sản được coi là có xuất xứ thuần túy khi được sinh ra và nuôi dưỡng tại nước thành viên. Như vậy, ở đây có sự khác biệt giữa EVFTA và Hiệp định khác ở quy định sinh ra hoặc nuôi dưỡng với quy định sinh ra và nuôi dưỡng tại Nước thành viên.

Đối với mặt hàng thủy sản khai thác, EVFTA còn quy định về đội tàu đánh bắt trong đó có yêu cầu cụ thể về việc đăng ký tàu, treo cờ tàu và chủ sở hữu tàu khai thác thủy sản. Ví dụ: Cá ngừ đại dương khai thác ngoài vùng lãnh hải bởi tàu cá Việt Nam thì được coi là có xuất xứ thuần túy Việt Nam.

Đối với mặt hàng dệt may, EVFTA cho phép vải nguyên liệu của Hàn Quốc được coi như vải có xuất xứ để sản xuất hàng dệt may do Hàn Quốc vừa có Hiệp định với EU và vừa có Hiệp định với Việt Nam. Để thực hiện nguyên tắc cộng gộp này, Việt Nam, Hàn Quốc và EU cần thống nhất một số nội dung kỹ thuật và cơ chế xác minh xuất xứ của vải nguyên liệu. Sau khi thống nhất với Hàn Quốc và EU, Bộ Công Thương đã ban hành hướng dẫn thực thi từ ngày 01 tháng 3 năm 2021. Nguyên tắc cộng gộp này là yếu tố tích cực ảnh hưởng đến tỷ lệ cấp C/O mặt hàng dệt may.

Bảng: Kim ngạch cấp C/O EUR.1 theo mặt hàng 9 tháng 2023

Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu và Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số

Ngoài ra, một yếu tố nữa ảnh hưởng đến tỷ lệ cấp C/O EUR.1 là: Hiệp định EVFTA quy định cụ thể từng hành vi được coi là gia công đơn giản. “Công đoạn gia công chế biến đơn giản” là các công đoạn dù được thực hiện độc lập hoặc kết hợp với nhau cũng sẽ được coi là “không đủ điều kiện” đáp ứng quy tắc xuất xứ. EVFTA có quy định riêng về danh mục các “công đoạn gia công chế biến đơn giản” mà hàng hóa nếu rơi vào một trong các công đoạn này sẽ không được xét xuất xứ. Điểm này khác với hầu hết các hiệp định còn lại chỉ quy định theo hướng đưa ra nguyên tắc chung như: các công đoạn thuộc về bảo quản hàng hóa trong quá trình vận chuyển (bốc dỡ hàng, xếp hàng, đóng gói hàng hóa). Quy định mang tính chung nhất có thể đảm bảo mọi hành vi liên quan nếu có những đặc điểm như quy định sẽ được loại trừ, không tính đến khi xác định xuất xứ hàng hóa, tránh bỏ sót những hành vi sẽ phát sinh trên thực tế sau này.

Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu