Kết quả hoạt động xuất nhập khẩu Hiệp định CPTPP năm 2022 và 8 tháng đầu năm 2023
Thứ Năm, 28/09/2023
Trong năm 2022, kim ngạch trao đổi thương mại giữa Việt Nam và các nước CPTPP đạt 104,5 tỷ USD, tăng 14,3% so với năm 2021. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các nước CPTPP đạt 53,6 tỷ USD, tăng 17,3% so với năm 2021. Kim ngạch nhập khẩu từ các nước CPTPP đạt 50,9 tỷ USD, tăng 11,3% so với năm 2021.
Xét về thị trường, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang 8/10 CPTPP đều tăng trưởng tích cực, có thị trường tăng tới 163% như Bru-nây. 3 thị trường mới có quan hệ FTA dù có Mê-hi-cô và Pê-ru ghi nhận mức tăng trưởng sụt giảm (Mê-hi-cô giảm 0,5% và Pê-ru giảm 5,5%) nhưng thị trường lớn nhất là Ca-na-đa vẫn tăng tới gần 20,1%. Đáng chú ý, tỷ lệ sử dụng Giấy chứng nhận xuất xứ CPTPP (C/O CPTPP) của hầu hết các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng tích cực và tăng đáng kể so với năm 2021, cụ thể, thủy sản tăng 41,7%, giày dép tăng 51,7%, dệt may tăng 185,2%, cà phê tăng 140,1%, rau quả tăng 62,3%, hạt điều tăng 39,4%, gỗ và sản phẩm gỗ tăng 23,5%, máy móc và thiết bị tăng 152,3%... Trong số các C/O mẫu CPTPP đã cấp cho hàng xuất khẩu đi các nước CPTPP, Ca-na-đa và Mê-hi-cô là 2 nước có tỷ lệ sử dụng C/O mẫu CPTPP nhiều nhất với mức tương ứng là 13,7% và 30,8%.
Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu từ 8/10 nước CPTPP ghi nhận mức tăng trưởng dương, chẳng hạn Ốt-xtrây-li-a (tăng 27,3%), Niu Di-lân (tăng 12,42%), Nhật Bản (tăng 2,5%). Trong khi đó, nhập khẩu từ các nước CPTPP mới có quan hệ FTA như Ca-na-đa và Pê-ru có mức sụt giảm tương ứng là 6,4% và 5,9%. Ngoài ra, tỷ trọng của các thị trường này trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam còn rất thấp, cụ thể Ca-na-đa chiếm 0,2% (giảm so với năm 2021 là 0,23%), Mê-hi-cô chiếm 0,15% (tăng so với năm 2021 là 0,15%) và Pê-ru chiếm 0,02% (không thay đổi).
Thặng dư thương mại từ các nước CPTPP trong năm 2022 đạt 2,63 tỷ USD trong khi năm 2021 Việt Nam thâm hụt khoảng 74,5 triệu USD trong trao đổi thương mại với các nước CPTPP. Đặc biệt, thặng dư thương mại từ trao đổi thương mại với 3 nước mới có quan hệ FTA là Ca-na-đa, Mê-hi-cô và Pê-ru trong năm 2022 lên tới 11 tỷ USD, chiếm 94% tổng thặng dư thương mại năm 2022 của Việt Nam và tăng 6,7% so với năm 2021. Tuy nhiên, đáng lưu ý là mặc dù các thị trường FTA mới có quan hệ FTA đem lại thặng dư thương mại lớn cho Việt Nam nhưng tỷ trọng các thị trường này trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam còn rất khiêm tốn, cụ thể Ca-na-đa chỉ chiếm 1,7%, Mê-hi-cô chiếm 1,22% và Pê-ru chiếm 0,14%.
Về phía địa phương, trong số các tỉnh thành có báo cáo số liệu xuất nhập khẩu, có 52/63 tỉnh đã phát sinh hoạt động xuất khẩu với các nước CPTPP, tăng 11 tỉnh so với năm 2021. Địa phương có trao đổi thương mại với các nước CPTPP lớn nhất là Thành phố Hồ Chí Minh, tiếp theo là Bình Phước, Bắc Ninh, Hà Nội và Thái Nguyên. Các mặt hàng xuất khẩu từ các địa phương sang các nước CPTPP bao gồm nhiều hàng dệt may; máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng khác; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại và linh kiện; phương tiện vận tải và phụ tùng v.v.
Trong 8 tháng đầu năm 2023, kim ngạch trao đổi thương mại giữa Việt Nam và các Thành viên CPTPP đạt 63 tỷ USD, giảm 11% với cùng kỳ, trong đó xuất khẩu của Việt Nam đạt 33,1 tỷ USD, giảm 9,3% so với cùng kỳ, nhập khẩu đạt 29,8 tỷ USD, giảm 14,8% so với cùng kỳ. Thặng dư thương mại với các nước CPTPP đạt 3,3 tỷ USD. Tuy nhiên, việc trao đổi thương mại giảm là do tình hình chung diễn ra trên toàn cầu khi tình hình kinh tế - chính trị thế giới có những diễn biến phức tạp, đa số các quốc gia chịu nhiều tác động tiêu cực do đại dịch COVID-19 bùng phát, đồng thời do xung đột quân sự tại một số quốc gia.
Mặc dù vậy, tỷ lệ sử dụng Giấy chứng nhận xuất xứ CPTPP (C/O CPTPP) của một số mặt hàng vẫn chứng kiến sự tăng trưởng, ví dụ như: gạo tăng 2503.38%, sắn và các sản phẩm từ sắn tăng 3648.96%, máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng khác tăng 134.68%, hóa chất và sản phẩm hóa chất tăng 66.96%. Điều này chứng tỏ các doanh nghiệp đã tận dụng tốt lợi thế mà Hiệp định CPTPP mang lại, bất chấp những khó khăn về chuỗi cung ứng và những xung đột, suy thoái kinh tế toàn cầu thời gian qua.
