Giai đoạn 2020-2021, cả 02 Hiệp định EVFTA và UKVFTA đều sử dụng C/O mẫu EUR.1 đối với hàng xuất khẩu từ Việt Nam. Doanh nghiệp lưu ý, trong EVFTA. Mẫu C/O EUR.1 seri AA được sử dụng đến hết ngày 31/12/2020 tính theo ngày cấp C/O. Từ 01/01/2021, các cơ quan, tổ chức cấp được Bộ Công Thương ủy quyền sẽ chỉ cấp C/O mẫu EUR.1 seri AB trong EVFTA. Trong UKVFTA, mẫu C/O EUR.1 có 02 ký tự “UK” ở trước số seri. Mẫu C/O EUR.1 seri AA được sử dụng từ ngày 01/01/2021 đối với hàng hóa xuất khẩu đi Vương quốc Anh.
Để đánh giá mức độ hiệu quả của EVFTA, cần có nhận thức đúng đắn về tỷ lệ cấp C/O ưu đãi. Tỷ lệ cấp C/O ưu đãi không hoàn toàn là tỷ lệ sử dụng C/O do không phải tất cả hàng hóa có C/O ưu đãi đểu được hưởng ưu đãi thuế quan và không bị xác minh xuất xứ. Tỷ lệ cấp C/O ưu đãi càng không thể là tỷ lệ tận dụng FTA. Để đánh giá hiệu quả mà các FTA mang lại, ta không thể chỉ nhìn vào tỷ lệ cấp C/O ưu đãi mà cần nhìn vào mức tăng trưởng xuất khẩu sang các thị trường thuộc EVFTA.
Hình: Kim ngạch xuất khẩu sang UK có C/O EUR.1 năm 2021
Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu và Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số
Số liệu kim ngạch xuất khẩu đi EU có C/O EUR.1 UK như thống kê hình trên cho thấy doanh nghiệp đã có nhận thức nhất định về việc sử dụng C/O ưu đãi như một công cụ hữu hiệu trong kế hoạch kinh doanh khi xuất khẩu hàng hóa đi các thị trường Việt Nam có cam kết để hưởng ưu đãi thuế quan. Với hành lang pháp lý là Nghị định 19/2006/NĐ-CP ngaỳ 20/02/2006 trước kia, được thay thế bởi Nghị định 31/2018/NĐ-CP ngày 08/3/2018 và một loạt các Thông tư hướng dẫn; cũng như việc Bộ Công Thương đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến tới doanh nghiệp, nhận thức của doanh nghiệp đã thay đổi rõ rệt. Trước khi có văn bản hướng dẫn và việc tuyên truyền phổ biến về C/O ưu đãi, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu chỉ đề nghị cấp C/O ưu đãi theo yêu cầu của đối tác nước ngoài. Sau khi có văn bản hướng dẫn cụ thể và việc tuyên truyền có hiệu quả, doanh nghiệp đã chủ động tìm hiểu quy tắc xuất xứ hàng hóa theo thị trường EVFTA để xây dựng kế hoạch kinh doanh, đầu tư sản xuất phù hợp và thậm chí còn sử dụng C/O như một công cụ cạnh tranh về giá bán hàng khi xuất khẩu sang các nước EU. Đến nay, nhiều doanh nghiệp đang tận dụng tốt C/O ưu đãi nhưng không phải tất cả các doanh nghiệp xuất khẩu đều làm tốt. Hơn nữa, mức tận dụng này sẽ thay đổi trong tương lai khi Hiệp định EVFTA cắt giảm thuế quan hoàn toàn theo cam kết và GSP không còn áp dụng với hàng hoá xuất khẩu từ Việt Nam sang EU.
Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu
