Hiệp định Công nghệ thông tin và Công nghệ thông tin mở rộng– Ý nghĩa và tình hình tham gia của các thành viên WTO

Thứ Năm, 31/10/2024

1. Sự hình thành của ITA và ITA II

Hiệp định Công nghệ thông tin (ITA) được ký kết vào ngày 13 tháng 12 năm 1996, thông qua “Tuyên bố Bộ trưởng về Thương mại đối với Sản phẩm Công nghệ thông tin”, tại Hội nghị Bộ trưởng WTO đầu tiên được tổ chức tại Singapore.

Là thỏa thuận tự do hóa thuế quan đầu tiên và quan trọng nhất được đàm phán trong khuôn khổ WTO kể từ khi tổ chức này được thành lập vào năm 1995, thỏa thuận này buộc các quốc gia phải tiến hành xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm công nghệ cao, bao gồm máy tính, thiết bị viễn thông, chất bán dẫn, thiết bị sản xuất và thử nghiệm chất bán dẫn, phần mềm, dụng cụ khoa học, cũng như hầu hết các bộ phận và phụ kiện của các sản phẩm này.

Tuy nhiên, với sự phát triển không ngừng của những công nghệ, phạm vi áp dụng của ITA dần dần không thể bao trùm hết các sản phẩm công nghệ mới. Do đó, việc mở rộng danh mục sản phẩm công nghệ thuộc phạm vi áp dụng của ITA trở thành một hệ quả tất yếu. Trên cơ sở đó, vào tháng 6 năm 2012, 33 thành viên WTO đã khởi xướng một quá trình không chính thức hướng tới việc khởi động các cuộc đàm phán để mở rộng phạm vi sản phẩm của ITA.

Sau 17 vòng đàm phán, Hiệp định Công nghệ thông tin mở rộng (ITA II) đã chính thức được ký kết vào ngày 24 tháng 8 năm 2015. Danh mục hàng hóa của ITA II được bổ sung hơn 200 sản phẩm, bao gồm các chất bán dẫn thế hệ mới, thiết bị sản xuất chất bán dẫn, thấu kính quang học, thiết bị định vị GPS và thiết bị y tế như sản phẩm chụp cộng hưởng từ và thiết bị quét siêu âm.

2. Ý nghĩa của ITA và ITA II

ITA và ITA II yêu cầu các quốc gia thành viên xóa bỏ và ràng buộc thuế hải quan ở mức 0 đối với tất cả các sản phẩm thuộc phạm vi áp dụng.

Bên cạnh đó, do các nhượng bộ của hai Hiệp định này đều được đưa vào biểu thuế WTO của các nước thành viên, việc xóa bỏ thuế quan được thực hiện trên cơ sở nguyên tắc tối huệ quốc (MFN). Điều này có nghĩa là ngay cả các quốc gia chưa tham gia ITA và ITA II cũng có thể hưởng lợi từ nghĩa vụ xóa bỏ thuế quan mà những Hiệp định này tạo ra.

Không những thế, ITA II cũng bao gồm cam kết giải quyết các rào cản phi thuế quan trong lĩnh vực công nghệ thông tin và duy trì danh sách các sản phẩm để xem xét tính cần thiết phải mở rộng danh mục hàng hóa nhằm phản ánh thực tế các phát triển công nghệ trong tương lai.

Việc xóa bỏ thuế nhập khẩu cho các mặt hàng công nghệ cao là một bước quan trọng trong tiến trình tự do hóa thương mại toàn cầu đối với các sản phẩm công nghệ thông tin nói riêng, đặc biệt là tại một số quốc gia áp dụng thuế cao như Hoa Kỳ, Trung Quốc, EU, v.v. và sự phát triển của ngành công nghiệp công nghệ thông tin nói chung. Bên cạnh đó, việc mở cửa thị trường cũng sẽ giúp các quốc gia thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ thông tin, từ đó tạo công ăn việc làm cho một lượng lớn lao động.

Trong khi đó, đứng từ góc độ doanh nghiệp, việc tham gia ITA và ITA II sẽ là một động lực để các doanh nghiệp nội địa đổi mới, gia tăng năng lực cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu trong bối cảnh thuế giảm về 0, từ đó hướng đến sự phát triển của ngành công nghệ thông tin trong nước

3. Tình hình tham gia ITA và ITA II của các quốc gia WTO

Ra đời vào năm 1996, ITA đi vào hoạt động với 29 quốc gia thành viên. Con số này gia tăng nhanh chóng vào đầu năm 1997 khi một lượng lớn các quốc gia quyết định gia nhập Hiệp định này.

Hiện nay, ITA có 54 thành viên, bao gồm 82 quốc gia thành viên WTO tham gia, chiếm 97% thương mại sản phẩm công nghệ thông tin toàn cầu. Các thành viên mới gia nhập ITA gần đây là CHDCND Lào và Đông Timor.

Trong khi đó, số lượng thành viên ITA mở rộng mới chỉ dừng lại ở con số 26 thành viên, bao gồm 55 quốc gia thành viên WTO, tăng nhẹ so với số lượng thành viên tham gia ban đầu (24 thành viên).

Dựa trên bản đồ các quốc gia thành viên, có thể thấy rằng hầu hết các quốc gia WTO tại châu Á, châu Âu cũng như Bắc Mỹ đều đã tham gia vào hai Hiệp định này. Các quốc gia chưa gia nhập chủ yếu tập trung ở khu vực Nam Mỹ và Châu Phi. Tuy nhiên, với sự phát triển không ngừng của công nghệ thông tin và chuỗi giá trị toàn cầu, dự kiến số lượng thành viên ITA và ITA II có thể gia tăng trong thời gian tới.

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên