WTO công bố Báo cáo giám sát thương mại định kỳ trong giai đoạn từ giữa tháng 10 năm 2023 đến giữa tháng 5 năm 2024
Thứ Năm, 11/07/2024
Theo Báo cáo, nền kinh tế toàn cầu đã và đang phục hồi dần trong giai đoạn rà soát. Kết quả tại các nền kinh tế hàng đầu thế giới được ghi nhận tăng trưởng nhưng chỉ ở mức vừa phải trong quý đầu tiên. Cụ thể, tăng trưởng GDP theo quý hàng năm tại Hoa Kỳ chậm lại ở mức 1,3% trong quý 1 năm 2024 so với mức 3,4% trong quý 4 năm 2023, tuy nhiên nhưng vẫn ở mức tích cực. Trong khi đó, tăng trưởng GDP tại châu Âu đã tăng lên 1,3% trong quý 1 năm 2024 từ mức 0,0% trong quý 4 năm 2023. Bên cạnh đó, tăng trưởng tại Trung Quốc cũng tăng tốc lên 6,6% từ mức 4,9%. Lạm phát thấp hơn ở các nền kinh tế tiên tiến sẽ cho phép các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất theo thời gian, từ đó thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng và nhập khẩu.
Số liệu thống kê sơ bộ cho quý đầu tiên của năm 2024 cho thấy kim ngạch thương mại toàn cầu đang tăng lên. Được tính toán dựa trên mức trung bình của xuất khẩu và nhập khẩu, thương mại thế giới trong quý 1 năm 2024 đã tăng 1,0% so với quý trước, tương đương mức 3,9% hàng năm. Sự tăng trưởng này về cơ bản phù hợp với dự báo về thương mại của WTO, dự kiến sẽ tăng dần trong hai năm tới sau sự sụt giảm nhiều hơn dự kiến vào năm 2023 do tác động kéo dài của giá năng lượng tăng cao và lạm phát.
Báo cáo này cũng này cung cấp tổng quan về thương mại và các diễn biến chính sách thương mại trong lĩnh vực hàng hóa trong giai đoạn từ giữa tháng 10 năm 2023 đến giữa tháng 5 năm 2024. Tổng cộng có 473 biện pháp thương mại hàng hóa đã được ghi nhận đối với các Thành viên WTO và Quan sát viên trong Giai đoạn rà soát, bao gồm 172 biện pháp khởi xướng điều tra phòng vệ thương mại, 33 biện pháp chấm dứt áp dụng phòng vệ thương mại, 169 biện pháp tạo thuận lợi cho thương mại và 99 biện pháp khác.
Dễ thấy rằng các hành động khởi xướng điều tra phòng vệ thương mại chiếm phần lớn trong tổng số các biện pháp thương mại được xem xét. Chống bán phá giá vẫn là biện pháp phòng vệ thương mại phổ biến nhất, chiếm 70,3% trong tổng số các biện pháp khởi xướng và 93,9% trong tổng số các biện pháp chấm dứt. Ngoài ra, gần 90% các cuộc điều tra phòng vệ thương mại được khởi xướng bởi các nền kinh tế G20. Giá trị của tất cả các cuộc điều tra phòng vệ thương mại được khởi xướng trong giai đoạn rà soát là 56,1 tỷ đô la Mỹ (tăng từ 24,6 tỷ đô la Mỹ trong báo cáo thường niên gần nhất), tức là 0,2% giá trị nhập khẩu hàng hóa thế giới. Đối với các quyết định chấm dứt áp dụng biện pháp phòng vệ, giá trị thương mại ước tính đạt 2,5 tỷ đô la Mỹ (giảm từ 15,5 tỷ đô la Mỹ trong báo cáo gần nhất), tức 0,01% giá trị nhập khẩu hàng hóa thế giới.
Các biện pháp tạo thuận lợi cho thương mại được xếp hạng thứ hai trong tổng số các biện pháp thương mại, chiếm 35,7% tổng số các biện pháp được ghi nhận với mức trung bình hàng tháng là 24,1 biện pháp. Hầu hết các biện pháp tạo thuận lợi cho thương mại đều liên quan đến nhập khẩu. Việc cắt giảm hoặc xóa bỏ thuế nhập khẩu chiếm phần lớn các biện pháp tạo thuận lợi cho thương mại, tiếp theo là việc xóa bỏ hoặc nới lỏng các hạn ngạch xuất nhập khẩu. Giá trị thương mại của các biện pháp tạo thuận lợi cho nhập khẩu được đưa ra trong giai đoạn rà soát được ước tính là 1.152,2 tỷ đô la Mỹ (tăng từ 955,0 tỷ đô la Mỹ trong báo cáo thường niên gần nhất), tức là 4,6% giá trị nhập khẩu hàng hóa thế giới. Trong khi đó, giá trị thương mại của các biện pháp tạo thuận lợi cho xuất khẩu được đưa ra trong giai đoạn rà soát ước tính là 66,8 tỷ đô la Mỹ (tăng từ 22,2 tỷ đô la Mỹ trong báo cáo gần nhất), tức 0,3% giá trị xuất khẩu hàng hóa thế giới.
Các biện pháp thương mại và liên quan đến thương mại khác bao gồm các biện pháp mà không tạo thuận lợi cho thương mại, cũng không phải biện pháp phòng vệ thương mại. Các biện pháp này nhìn chung có thể được coi là hạn chế thương mại. Tổng cộng có 99 biện pháp như vậy được ghi nhận trong giai đoạn rà soát, chiếm 20,9% tổng số biện pháp (trung bình 14,1 biện pháp được thực hiện mỗi tháng). Hầu hết các biện pháp này là biện pháp liên quan đến nhập khẩu (67,7%), chủ yếu là tăng thuế nhập khẩu, tiếp theo là áp dụng hạn ngạch và thủ tục hải quan chặt chẽ hơn. Trong giai đoạn rà soát, các hạn chế nhập khẩu (67 biện pháp) vượt xa số lượng các hạn chế xuất khẩu (32 biện pháp), ngược lại với xu hướng giữa năm 2021 và 2023. Giá trị thương mại của các biện pháp này ước tính đạt 247,9 tỷ đô la (tăng từ 178,0 tỷ đô la trong báo cáo thường niên gần nhất), tức 1,0% giá trị nhập khẩu hàng hóa thế giới. Trong khi đó, con số này ước tính đạt 185,7 tỷ đô la Mỹ (tăng so với mức 159,1 tỷ đô la Mỹ trong báo cáo thường niên gần đây nhất) đối với các biện pháp ảnh hưởng đến xuất khẩu, tức 0,7% giá trị xuất khẩu hàng hóa thế giới.
Ngoài các biện pháp thương mại, Báo cáo cũng đề cập đến báo cáo về kinh tế của các nước thành viên. Theo thông tin do các Thành viên WTO và thông tin được Ban Thư ký xác định, số lượng các biện pháp chung hỗ trợ kinh tế mới do các Chính phủ đưa ra đã tăng đáng kể trong giai đoạn rà soát. Đáp lại yêu cầu của Tổng giám đốc WTO về thông tin phục vụ hoạt động giám sát thương mại vào ngày 6 tháng 3 năm 2024, 37 Thành viên WTO đã tình nguyện cung cấp thông tin về 224 biện pháp hỗ trợ kinh tế chung. Hầu hết các biện pháp hỗ trợ này nhắm vào lĩnh vực năng lượng sạch, bao gồm hỗ trợ cho các công nghệ khử cacbon, các nguồn năng lượng tái tạonhư tua bin gió, năng lượng mặt trời và địa nhiệt, cũng như các công nghệ hydro sạch.
Thông thường, WTO sẽ công bố bốn Báo cáo giám sát thương mại hàng năm, trong đó có hai báo cáo về hoạt động của tất cả các Thành viên WTO. Theo lịch trình, Báo cáo giám sát thương mại WTO tiếp theo sẽ được phát hành vào tháng 11 năm 2024, trong đó cập nhật các biện pháp thương mại và diễn biến thương mại trong giai đoạn từ giữa tháng 10 năm 2023 đến giữa tháng 10 năm 2024.
Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên (tổng hợp từ WTO)
