Đánh giá tỷ lệ tận dụng C/O mẫu CPTPP Quý I năm 2024
Thứ Hai, 24/06/2024
Là Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới có quy mô lớn nhất mà Việt Nam từng tham gia, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) được xem là cột mốc có tính bước ngoặt trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế theo chiều sâu của Việt Nam.
Với các cam kết bao trùm nhiều lĩnh vực và với mức độ tự do hóa mạnh hơn phần lớn các FTA đã có của Việt Nam, CPTPP được dự báo sẽ tạo ra những tác động tích cực cả về kinh tế và thể chế cho Việt Nam. Đồng thời, với những cam kết tiêu chuẩn cao so với thế giới trong nhiều khía cạnh quy tắc, CPTPP đặt ra những thách thức đáng kể đối với Việt Nam trong quá trình thực thi Hiệp định.
Năm 2023, sau 05 năm thực thi Hiệp định, kim ngạch xuất khẩu sử dụng C/O mẫu CPTPP đã đạt 3,16 tỷ USD, chiếm 6,3% tổng kim ngạch xuất khẩu thị trường các nước thành viên CPTPP. Tỷ lệ sử dụng C/O mẫu CPTPP tuy còn chưa cao nhưng đã có sự tăng trưởng hàng năm, từ con số 2% trong năm đầu tiên thực thi Hiệp định, đến năm thứ 3 thực thi, con số này đã tăng lên hơn gấp 3 lần, đạt hơn 6%.
Quý I năm 2024, kim ngạch xuất khẩu sử dụng C/O mẫu CPTPP đã đạt 1,2 tỷ USD, chiếm 9,7% tổng kim ngạch xuất khẩu thị trường các nước thành viên CPTPP.
Do Ca-na-đa và Mê-hi-cô là hai thị trường mới có FTA với Việt Nam nên tỷ lệ sử dụng C/O mẫu CPTPP sang hai thị trường này cao nhất trong số các nước thành viên. Hàng hóa xuất khẩu sang Ca-na-đa được cấp C/O mẫu CPTPP quý I năm 2024 đạt 271,5 triệu USD, chiếm tỷ lệ 18% so với tổng kim ngạch 1,5 tỷ USD hàng hóa xuất khẩu sang thị trường này. Tương tự với Mê-hi-cô lần lượt là 678,2 triệu USD, chiếm tỷ lệ 50% trong tổng số 1,3 tỷ USD hàng hóa xuất khẩu sang Mê-hi-cô.
Tỷ lệ sử dụng C/O mẫu CPTPP còn khá thấp do chủ yếu chỉ có hai thị trường mới có FTA với Việt Nam là Ca-na-đa và Mê-hi-cô sử dụng mẫu C/O này. Một số thị trường nhập khẩu lớn đã có FTA với Việt Nam như Nhật Bản, Úc, Niu Di-lân ít sử dụng C/O mẫu CPTPP do quy tắc xuất xứ CPTPP chặt hơn và mức cắt giảm thuế quan theo cam kết trong CPTPP không bằng các FTA đã có.
Ngoài ra, Ca-na-đa cho phép nhà sản xuất, người xuất khẩu hoặc người nhập khẩu tự chứng nhận xuất xứ, không cần cơ quan có thẩm quyền cấp C/O. Vì vậy, tỷ lệ sử dụng C/O CPTPP chưa phản ánh đúng tỷ lệ hàng hóa xuất khẩu sang Ca-na-đa được hưởng ưu đãi thuế quan theo CPTPP.
Mặc dù tỷ lệ sử dụng C/O mẫu CPTPP còn thấp, sự gia tăng mạnh của kim ngạch xuất khẩu sang Ca-na-đa và Mê-hi-cô trong những năm vừa qua là tín hiệu tích cực của việc thực thi Hiệp định CPTPP. Sự gia tăng này là do các doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu quen và tận dụng được các quy định về quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định CPTPP khi xuất khẩu hàng hóa. Đồng thời, các doanh nghiệp đã bắt đầu tìm kiếm được đối tác mới, mở rộng thị trường để tận dụng được mức thuế quan ưu đãi của Ca-na-đa và Mê-hi-cô dành cho Việt Nam trong Hiệp định CPTPP.
Do đó, mặc dù tỷ lệ tận dụng ưu đãi CPTPP chung còn rất thấp, trong bối cảnh quy tắc xuất xứ CPTPP đối với một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam là rất chặt chẽ, và lộ trình cắt giảm thuế quan mới chỉ ở giai đoạn đầu tiên, việc đạt được tỷ lệ tận dụng ưu đãi thuế quan tương đối ở các thị trường mới cho thấy lợi ích từ Hiệp định này đối với thương mại hàng hóa trong CPTPP của Việt Nam cũng đã bắt đầu được hiện thực hóa.
Sau gần 5 năm thực thi, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã mang lại kết quả tích cực cho xuất khẩu Việt Nam. Các doanh nghiệp đã khai thác có hiệu quả cơ hội tại thị trường CPTPP và đạt được những kết quả tích cực. Trong đó, xuất nhập khẩu sang thị trường các nước đối tác mà Việt Nam chưa có FTA trước đó gồm Canada và Mexico đã có kim ngạch tăng trưởng ấn tượng.
Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương
