Đánh giá tỷ lệ tận dụng C/O đối với mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ sang Vương quốc Anh trong UKVFTA trong nửa đầu năm 2024
Thứ Năm, 25/07/2024
Trong những năm gần đây, Vương quốc Anh (UK) và các nước EU luôn là các những thị trường xuất khẩu lớn và quan trọng của ngành gỗ Việt Nam với tốc độ tăng trưởng khả quan quan từng năm. Gỗ và sản phẩm từ gỗ cũng là một trong những mặt hàng được đánh giá hưởng lợi nhiều từ Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len (UKVFTA). Theo cam kết thuế nhập khẩu ưu đãi vào thị trường UK đối với mặt hàng gỗ, 83% số dòng thuế được xóa bỏ từ ngày 01 tháng 01 năm 2021 và tất cả các sản phẩm khác, bao gồm ván dăm, ván sợi và ván ép được xóa bỏ thuế quan sau 2 đến 4 năm.
Trong 6 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ của Việt Nam sang UK đạt khoảng 107 triệu USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu sử dụng mẫu C/O EUR.1 UK đạt khoảng 22 triệu USD với tỷ lệ tận dụng C/O ưu đãi ở mức 20,4%, tăng 53,8% so với cùng kỳ năm 2023.
* Về mặt hàng
So với các mặt hàng công nghiệp khác (như giày dép các loại với tỷ lệ tận dụng C/O 97%; sản phẩm mây, tre, cói và thảm với tỷ lệ tận dụng C/O 95,7%; chất dẻo nguyên liệu và các sản phẩm chất dẻo với tỷ lệ tận dụng C/O 93%), tỷ lệ tận dụng C/O ưu đãi của ngành gỗ là chưa cao, và kim ngạch xuất khẩu mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ chiếm 3% tổng kim ngạch xuất khẩu sang UK nhưng kim ngạch sử dụng C/O mẫu EUR.1 UK chỉ chiếm 1,8% tổng kim ngạch sử dụng C/O mẫu EUR.1 UK. Tuy nhiên, con số tăng trưởng 53,8% (cao hơn tỷ lệ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của mặt hàng này sang UK là 16%) là một tín hiệu tích cực cho thấy các doanh nghiệp ngành gỗ đang ngày càng cải thiện mức độ tận dụng ưu đãi của Hiệp định.
* Về thị trường
Kim ngạch gỗ và sản phẩm từ gỗ sử dụng C/O mẫu EUR.1 xuất khẩu sang UK trong khuôn khổ UKVFTA bằng khoảng 13% kim ngạch mặt hàng này sử dụng C/O mẫu EUR.1 xuất khẩu các nước EU trong khuôn khổ EVFTA. Nếu so sánh với các thị trường nhập khẩu EU, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ sang UK sử dụng C/O mẫu EUR.1 chỉ đứng thứ ba sau thị trường Pháp (đạt 60 triệu USD) và Hà Lan (đạt 25 triệu USD).
Về quy tắc xuất xứ, đối với gỗ nguyên liệu nói chung và đồ nội thất làm từ gỗ, tiêu chí xuất xứ là chuyển đổi mã số hàng hóa ở cấp độ 4 số hoặc hàm lượng giá trị nguyên liệu không xuất xứ tham gia vào quá trình sản xuất không vượt quá 70%. Tuy nhiên, một số mặt hàng gỗ như gỗ tấm để làm lớp mặt hoặc làm gỗ dán, ván gỗ tạo gần và gờ dạng chuối hạt, hòm, hộp thùng hình,…có tiêu chí xuất xứ là công đoạn gia công chế biến cụ thể.
Để nâng cao hiệu quả tận dụng ưu đãi thuế quan từ UKVFTA, các doanh nghiệp ngành gỗ Việt Nam cần tập trung vào một số vấn đề sau:
(i) Lưu ý tới thị hiếu người tiêu dùng UK: Người tiêu dùng EU ưu tiên sản phẩm có tính bền vững và ưu chuộng sự tiện lợi như nội thất tự lắp ráp (DIY). Nắm bắt thị hiếu người tiêu dùng sẽ giúp doanh nghiệp xuất khẩu định hướng sản phẩm tốt hơn.
(ii) Tận dụng tối đa lợi thế từ UKVFTA: UKVFTA sẽ giúp các doanh nghiệp tranh thủ được về công nghệ sản xuất và quản lý, máy móc thiết bị của UK. Nếu như trước đây, các loại máy móc thiết bị của UK khi nhập khẩu vào Việt Nam phải chịu thuế 20-30% thì khi UKVFTA có hiệu lực giúp giảm thuế, thậm chí được miễn thuế hoặc trả chậm khi doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư trang thiết bị. Như vậy, lợi thế kép về thuế suất đối với sản phẩm xuất khẩu và nhập khẩu máy móc theo UKVFTA sẽ giúp khả năng cạnh tranh của ngành gỗ nước ta rất lớn tại thị trường UK.
(iii) Chủ động cải thiện, nâng cao sức mạnh nội tại của doanh nghiệp:
Bên cạnh các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, kiểm dịch động thực vật (SPS), quy định về môi trường, các rào cản kỹ thuật trong thương mại (TBT),...nguồn nguyên liệu đã và đang là yếu tố tạo ra những khó khăn nhất định đối với xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ sang UK. Do vậy, song song với việc chủ động nhập khẩu nguồn nguyên liệu có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo quy định về xuất xứ hàng hóa, các doanh nghiệp sản xuất gỗ trong nước cần phải giải được bài toán làm sao sử dụng được cả gỗ lớn và gỗ nhỏ, cả gỗ cành ngọn và gỗ thân. Gỗ thân dùng cho ngành công nghiệp chế biến ra các sản phẩm lớn, còn gỗ cành ngọn chủ yếu dùng làm dăm, MDF và viên nén (làm chất đốt, phân vi sinh...). Nhưng thị trường về dăm và MDF hiện nay cũng đang bị giảm. Chính vì vậy để có hiệu quả cao nhất trên một diện tích rừng đối với doanh nghiệp sản xuất gỗ thì phải bán được hết các phần của cây gỗ từ thân đến ngọn.
Về lâu dài chúng ta phải cơ cấu lại công nghệ, cơ cấu lại mặt hàng để làm sao có nhiều hơn các sản phẩm sau dăm gỗ. Các phụ phẩm này cần hướng tới chế biến được sản phẩm cho nội địa để không còn phụ thuộc nhập khẩu nhiều.
Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương
