Cam kết gia nhập WTO của Việt Nam trong lĩnh vực thương mại dịch vụ

Thứ Hai, 16/12/2024

Đàm phán mở cửa thị trường dịch vụ trong khuôn khổ đàm phán gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) được tiến hành theo các nguyên tắc của Hiệp định chung về thương mại dịch vụ (GATS). Dựa trên những nguyên tắc này, các quốc gia hay vùng lãnh thổ chưa là Thành viên WTO tiền hành đàm phán mở cửa thị trường với các Thành viên WTO căn cứ theo yêu cầu đàm phán mà các Thành viên này đưa ra.

Cam kết gia nhập WTO của Việt Nam về dịch vụ được nêu tại 3 nhóm quy định sau: Biểu Cam kết dịch vụ; Cam kết về minh bạch hoá và không phân biệt đối xử (trong Phần về dịch vụ trong Báo cáo của Ban Công tác về việc Việt Nam gia nhập WTO); Hiệp định GATS. Từ các văn bản này (đặc biệt là Biểu cam kết dịch vụ của Việt Nam), doanh nghiệp sẽ có thông tin về các điều kiện cạnh tranh và mở cửa thị trường dịch vụ mà mình quan tâm để từ đó có điều chỉnh thích hợp đối với kế hoạch kinh doanh.

Về Biểu cam kết dịch vụ:

Biểu được cấu thành từ 3 phần: Cam kết chung, Cam kết cụ thể và Danh mục các biện pháp miễn trừ đối xử tối huệ quốc (MFN).

- Cam kết chung bao gồm các cam kết được áp dụng chung cho tất cả các ngành và phân ngành dịch vụ đưa vào Biểu cam kết dịch vụ. Phần này chủ yếu đề cập tới những vấn đề kinh tế - thương mại tổng quát như các quy định về chế độ đầu tư, hình thức thành lập doanh nghiệp, thuê đất, các biện pháp về thuế, trợ cấp cho doanh nghiệp trong nước v.v…

- Cam kết cụ thể bao gồm các cam kết được áp dụng cho từng dịch vụ đưa vào Biểu cam kết dịch vụ. Mỗi dịch vụ đưa ra trong Biểu cam kết như dịch vụ viễn thông, dịch vụ bảo hiểm, dịch vụ ngân hàng, dịch vụ vận tải, v..v sẽ có nội dung cam kết cụ thể áp dụng riêng cho dịch vụ đó. Nội dung cam kết thể hiện mức độ mở cửa thị trường đối với từng dịch vụ và mức độ đối xử quốc gia dành cho nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài trong dịch vụ đó.

- Danh mục các biện pháp miễn trừ đối xử tối huệ quốc liệt kê các biện pháp được duy trì để bảo lưu việc vi phạm nguyên tắc MFN đối với những dịch vụ có duy trì biện pháp miễn trừ. Theo quy định của GATS, một thành viên được vi phạm nguyên tắc MFN nếu thành viên đó đưa biện pháp vi phạm vào danh mục các biện pháp miễn trừ đối xử tối huệ quốc và được các Thành viên WTO chấp thuận.

Về Cam kết về minh bạch hoá và không phân biệt đối xử:

Theo Báo cáo của Ban Công tác về việc Việt Nam gia nhập WTO, kể từ ngày gia nhập, Chính phủ Việt Nam sẽ thực thi đầy đủ Điều X của Hiệp định GATT 1994, Điều III của Hiệp định GATS và các yêu cầu khác về minh bạch hoá của WTO, kể cả các yêu cầu về thông báo, bình luận trước và công khai. Cam kết về minh bạch hóa của Việt Nam trong WTO sâu rộng và toàn diện; trong một số trường hợp có tiêu chuẩn cao hơn so nhiều nước thành viên WTO khác. Vì vậy, các cam kết về minh bạch hóa trong WTO có thể được coi là mức trần khi Việt Nam tiến hành đàm phán nội dung này trong các Hiệp định song phương cũng như đa phương trong tương lai.

Về Hiệp định GATS:

Hiệp định quy định nghĩa vụ chung về dịch vụ mà tất cả các nước thành viên WTO phải tuân thủ; vì vậy, Việt Nam cũng có trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ:

- Nghĩa vụ về Đối xử tối huệ quốc (MFN): Việt Nam phải đối xử bình đẳng (về chính sách, pháp luật, thủ tục…) giữa các nhà cung cấp dịch vụ đến từ các nước khác nhau (nếu các nước này đều là thành viên WTO).

- Nghĩa vụ Minh bạch hoá: Việt Nam phải công bố tất cả các quy định, yêu cầu, thủ tục có ảnh hưởng tới thương mại dịch vụ cho các nước Thành viên WTO, công khai các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (luật, pháp lệnh, nghị định,…) để lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân có liên quan trong ít nhất 60 ngày.

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên