Cơ chế mới về mua bán điện trực tiếp tạo đột phá trong thị trường năng lượng Việt Nam
Thứ Hai, 26/08/2024
Tổng quan về cơ chế mua bán điện trực tiếp
Theo Nghị định 80/2024/NĐ-CP ngày 03/7/2024 của Chính phủ quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với Khách hàng sử dụng điện lớn (Nghị định 80/2024/NĐ-CP), cơ chế DPPA cho phép các doanh nghiệp phát điện tái tạo, như điện mặt trời, điện gió, được trực tiếp ký hợp đồng mua bán điện với khách hàng tiêu thụ điện lớn. Các khách hàng này thường là doanh nghiệp sản xuất công nghiệp hoặc dịch vụ quy mô lớn, có nhu cầu sử dụng nguồn năng lượng sạch nhằm giảm chi phí, nâng cao hiệu quả vận hành và đáp ứng tiêu chuẩn phát triển bền vững.
Cơ chế DPPA cho phép các bên tự do thỏa thuận về khối lượng điện, giá cả và thời hạn hợp đồng. Điện được truyền tải qua hệ thống lưới điện quốc gia, dưới sự giám sát của cơ quan quản lý để đảm bảo tính minh bạch và ổn định. Giá điện trong hợp đồng không bị ràng buộc bởi khung giá bán lẻ hiện hành, tạo điều kiện để các bên linh hoạt đàm phán.
Điểm nhấn của Nghị định
Nghị định 80/2024/NĐ-CP nêu rõ các quy định liên quan đến cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA). Đối tượng áp dụng bao gồm các doanh nghiệp phát điện tái tạo như điện mặt trời, điện gió với công suất từ 10 MW trở lên, cũng như các khách hàng tiêu thụ điện lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất và dịch vụ có nhu cầu sử dụng năng lượng sạch.
Về nguyên tắc vận hành, các bên tham gia được quyền tự do thỏa thuận các điều khoản hợp đồng, bao gồm khối lượng điện, giá cả và thời hạn. Giao dịch điện được thực hiện qua hệ thống lưới điện quốc gia, dưới sự giám sát chặt chẽ nhằm đảm bảo tính ổn định của hệ thống. Ngoài ra, nghị định nhấn mạnh yêu cầu các giao dịch phải được báo cáo và tuân thủ các tiêu chuẩn quản lý của cơ quan nhà nước để đảm bảo quyền lợi của cả bên bán và bên mua.
Lợi ích từ cơ chế DPPA
Cơ chế DPPA mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Đối với các doanh nghiệp phát điện, cơ chế này mở ra cơ hội tiếp cận thị trường trực tiếp, giảm sự phụ thuộc vào các chính sách trợ giá của Nhà nước và tạo điều kiện huy động vốn nhờ nguồn thu ổn định từ hợp đồng. Điều này góp phần thúc đẩy sự phát triển các dự án năng lượng tái tạo.
Về phía khách hàng tiêu thụ điện, DPPA cho phép sử dụng nguồn năng lượng sạch với giá cả cạnh tranh, đồng thời nâng cao hình ảnh doanh nghiệp theo hướng thân thiện với môi trường, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về phát triển bền vững. Đối với nền kinh tế và môi trường, cơ chế này giúp giảm áp lực lên hệ thống điện quốc gia thông qua việc khuyến khích phát triển các nguồn năng lượng tái tạo tại chỗ, đồng thời hỗ trợ mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ môi trường.
Thách thức trong triển khai
Việc triển khai cơ chế này không tránh khỏi những thách thức. Hạ tầng lưới điện cần được nâng cấp để đáp ứng nhu cầu gia tăng từ các giao dịch DPPA. Bên cạnh đó, việc xây dựng khung pháp lý cần đảm bảo tính minh bạch và công bằng, đồng thời giải quyết hiệu quả các tranh chấp trong hợp đồng. Ngoài ra, nhận thức xã hội về cơ chế DPPA cần được nâng cao thông qua các chiến dịch tuyên truyền nhằm giúp doanh nghiệp và người dân hiểu rõ hơn về lợi ích và cơ chế hoạt động của hình thức này.
Kỳ vọng tương lai
Cơ chế mua bán điện trực tiếp là một bước tiến quan trọng trong cải cách thị trường điện tại Việt Nam. Với sự hỗ trợ từ Chính phủ và sự tham gia tích cực của các bên liên quan, DPPA hứa hẹn sẽ trở thành công cụ chủ lực để Việt Nam thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, xây dựng nền kinh tế xanh và cải thiện môi trường sống trong những năm tới./.
Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương
