Cảnh báo sớm đối với mặt hàng gạch men xuất khẩu vào thị trường EU

Thứ Tư, 02/10/2024

Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) khuyến cáo các doanh nghiệp sản xuất gạch men xuất khẩu sang thị trường EU cần theo dõi sát tình hình, chuẩn bị tốt về hồ sơ, chứng từ, không tiếp tay cho các hành vi gian lận xuất xứ, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM). Chính tinh thần chủ động chuẩn bị sẽ tạo thuận lợi hơn để doanh nghiệp phối hợp với cơ quan chức năng kịp thời ứng phó, xử lý trong trường hợp bị khởi xướng điều tra vụ việc.

1. Tình hình nhập khẩu gạch men từ các nguồn trên thế giới vào thị trường EU

1. Biến động nhập khẩu trong giai đoạn 2019-2024:

Theo số liệu của Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), giá trị nhập khẩu mặt hàng gạch men các loại mã HS 6907 vào EU-27 từ tất cả các thị trường trên thế giới tăng trong giai đoạn 2019-2022, bất chấp dịch bệnh COVID-19, sau đó điều chỉnh giảm  15,1% trong năm 2023 so với năm 2022, xuống còn 5,02 tỷ USD, do lạm phát và sức mua suy giảm.

Bước sang năm 2024, nhập khẩu tăng nhờ sức mua được cải thiện; tính từ đầu năm đến hết tháng 8 (tháng gần nhất có số liệu thống kê), trị giá nhập khẩu nhóm hàng này vào EU-27 đạt 3,379 tỷ USD, tương ứng với mức bình quân 422 triệu USD/tháng, cao hơn so với mức bình quân 418 triệu USD/tháng của năm 2023.

Biểu đồ 1: Trị giá nhập khẩu mã HS 6907 vào EU-27 (đvt: nghìn USD)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

          EU nhập khẩu nhóm hàng này từ nhiều thị trường, trong đó 3 thị trường ngoại khối dẫn đầu về trị giá là Ấn Độ, Trung Quốc và UAE. Nếu xét riêng tại châu Á thì Ấn Độ, Trung Quốc và Việt Nam là 3 nhà cung ứng lớn nhất nhóm hàng này vào EU.

Biểu đồ 2: Trị  giá nhập khẩu mã HS 6709 vào EU-27 từ Ấn Độ và Trung Quốc (đvt: nghìn USD)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

2. Chủng loại nhập khẩu theo mã HS cụ thể

Trong số các chủng loại mã HS 6 số thì nhóm 690721 ( loại có độ hút nước không vượt quá 0,5% tính theo trọng lượng) là nhóm chính, với 3,73 tỷ USD trong năm 2023 chiếm hơn 74% tổng trị giá nhập khẩu nhóm mã HS 6907 từ thế giới vào EU27; và khoảng 2,53 tỷ USD trong 8 tháng năm 2024; tiếp theo là nhóm HS 690723 nhưng giá trị thấp hơn nhiều so với nhóm trên.

Khi người tiêu dùng tại EU muốn hiện đại hóa không gian sống của mình, họ thường chuyển sang gạch men vì tính linh hoạt và tính thẩm mỹ của chúng. Xu hướng này đặc biệt rõ rệt trong việc cải tạo nhà bếp và phòng tắm, với các chủng loại gạch men có độ bền và khả năng chống đọng nước.

Bảng 1: Trị giá nhập khẩu các nhóm mã HS gạch men chính vào EU 27 giai

đoạn 2019-8 tháng năm 2024

                                                                                                       Đvt trị giá: Nghìn USD

                                                                                           Đvt tỷ trọng: %

Mã HS	2019	2020	2021	2022	2023	8T/2024	Tỷ trọng (%)
							2023	8T/2024
'690721	2.790.467	3.215.218	4.083.521	4.371.579	3.732.217	2.532.072	74.34	74.92
'690723	626.260	639.794	747.290	732.454	619.996	419.361	12.35	12.41
'690722	422.536	391.591	404.087	393.824	323.430	205.188	6.44	6.07
'690740	218.884	254.341	293.756	309.130	253.643	158.513	5.05	4.69
'690730	67.023	63.975	69.725	64.421	56.010	36.580	1.12	1.08

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

2. Tình hình nhập khẩu gạch men vào EU từ Việt Nam

1. Trị giá:

Theo số liệu của Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), giá trị nhập khẩu nhóm hàng gạch men các loại mã HS 6907 từ Việt Nam và EU-27 sụt giảm trong giai đoạn 2019-2023, nhưng tăng mạnh trong năm 2023, chủ yếu do sự gia tăng đột biến trong nhóm mã HS 690723 (gạch men loại có độ hút nước trên 10% tính theo trọng lượng).

Biểu đồ 3: Tổng trị giá nhập khẩu mã HS 6907 từ Việt Nam vào EU-27 (đvt: nghìn USD)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

2. So sánh thị phần:

Xét về thị phần của các nước cung ứng trong tổng trị giá nhập khẩu nhóm hàng HS 6907 vào EU27 từ tất cả các thị trường trên thế giới:

Hiện nay trong số các thị trường ngoại khối thì Ấn Độ đang dẫn đầu về thị phần với 5,93% trong năm 2023 và 6,67% trong 8 tháng năm 2024, tiếp theo là Trung Quốc và UAE. Đáng lưu ý là trong khi thị phần nhập khẩu từ Trung Quốc liên tục sụt giảm trong giai đoạn 2019-2024 thì thị phần của 2 thị trường ở châu Á khác là Ấn Độ và Việt Nam gia tăng (xem biểu đồ dưới).

Biểu đồ 4: So sánh biến động thị phần của nhóm hàng HS 6907  nhập khẩu vào EU-27 từ Việt Nam và Trung Quốc giai đoạn 2019-2024

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

3. Chủng loại nhập khẩu chính

Trong các năm 2021-2022, mã HS 690722 chiếm tỷ trọng lớn nhất trong số các loại gạch men nhóm HS6907 nhập khẩu vào EU27 từ Việt Nam. Nhưng cơ cấu chủng loại có sự thay đổi với mức tăng đột biến trong năm 2023 của nhóm 690723 (theo số liệu của ITC). Đến năm 2024, thị trường quay về cơ cấu của các năm trước nhưng tổng trị giá nhập khẩu vẫn tăng.

Bảng 2: Trị giá nhập khẩu các nhóm mã HS gạch men chính từ Việt Nam vào EU-27 năm 2023

Mã HS	Trị giá năm 2023 (nghìn USD)	Tỷ trọng của mặt hàng năm 2023 (%)
690723	5.582	62.01
690721	2.358	26.19
690722	621	6.90
690740	439	4.88

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

3. Khuyến nghị và Cảnh báo

Việt Nam nằm trong nhóm các nước xuất khẩu gạch men lớn trên thế giới, còn tại thị trường EU, Việt Nam là một trong 3 nhà cung ứng hàng đầu tư châu Á.

Cùng với việc tham gia vào hiệp định thương mại tự do, các hàng rào thuế quan dần được dỡ bỏ, sản xuất gạch men của Việt Nam cũng gia tăng và hướng đến thị trường xuất khẩu. Hơn nữa,  gần đây, khả năng chủ động hơn với tiếp cận thị trường công nghệ toàn cầu cũng giúp các doanh nghiệp sản xuất trong nước có nhiều cơ hội trong việc đưa công nghệ mới vào sản xuất để tạo ra những sản phẩm chất lượng cao và chi phí hợp lý.

Dù vậy, sự tăng trưởng xuất khẩu cũng đi kèm với rủi ro về việc bị điều tra phòng vệ thương mại, nhất là khi thị phần của hàng nhập khẩu từ Việt Nam có xu hướng gia tăng tại EU (như phân tích từ trên).

Với công tác tuyên truyền và cảnh báo từ Bộ Công Thương thời gian qua, các doanh nghiệp gạch men đã có nhận thức tốt hơn về vấn đề phòng vệ thương mại, nhiều trong số đó đã có kế hoạch để chuẩn bị hồ sơ và ứng phó kịp thời. Tuy nhiên, với các doanh nghiệp có quy mô nhỏ hơn, hạn chế về nguồn lực tài chính, hiểu biết về thị trường và ngôn ngữ tiếp tục đặt ra những rủi ro lớn về việc  bị điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại trong thời gian tới.

Đầu vào của ngành là khoáng sản công nghiệp để tạo thành các khối, men, engobes và bột màu. Những nguyên liệu thô này có thể có nguồn gốc từ nội địa các thị trường xuất khẩu hoặc từ các thị trường khác, tuy nhiên, các sản phẩm muốn đáp ứng quy định về xuất xứ hàng hóa vào EU phải có tỷ lệ nội địa hóa không thấp hơn ngưỡng quy định để tránh hành vi gian lận xuất xứ.

Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), tiếp tục khuyến cáo các doanh nghiệp sản xuất gạch men xuất khẩu sang thị trường EU cần theo dõi sát tình hình, chuẩn bị tốt về hồ sơ, chứng từ, không tiếp tay cho các hành vi gian lận xuất xứ, lẩn tránh biện pháp PVTM. Chính tinh thần chủ động chuẩn bị sẽ tạo thuận lợi hơn để doanh nghiệp phối hợp với cơ quan chức năng kịp thời ứng phó, xử lý trong trường hợp bị khởi xướng điều tra vụ việc.

Nguồn: Cục Phòng vệ thương mại – Bộ Công Thương

---