Cảnh báo sớm đối với mặt hàng xe đạp xuất khẩu vào thị trường EU
Thứ Tư, 09/10/2024
1. Tình hình nhập khẩu xe đạp vào EU từ thế giới
Xe đạp (mã HS 871200)
Theo số liệu của Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), giá trị nhập khẩu xe đạp mã HS 871200 vào EU-27 liên tục tăng từ năm 2019-2022, bất chấp đại dịch COVID-19 ảnh hưởng đến thương mại chung của khu vực do gián đoạn chuỗi cung ứng. Tuy nhiên sau đó, năm 2023, nhập khẩu nhóm hàng này vào EU-27 đã giảm 12,6% so với năm 2022, xuống còn gần 4,3 tỷ USD, nhập siêu 177,8 triệu USD. Mặc dù giảm nhưng trong năm 2023, EU vẫn chiếm tới 47% tổng giá trị nhập khẩu xe đạp trên thế giới.
Từ đầu năm đến hết tháng 7/2024 (tháng gần nhất có số liệu), nhờ lạm phát được kiểm soát và sức mua phục hồi, EU nhập khẩu 2,6 tỷ USD nhóm hàng mã 871200, tương đương với trung bình 374 triệu USD/tháng, tăng so với mức khoảng 357 triệu USD/tháng vào năm 2023.
Biểu đồ 1: Trị giá nhập khẩu mã HS 871200 vào EU-27 (đvt: nghìn USD)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC
EU nhập khẩu nhóm hàng này từ nhiều thị trường, trong đó các thị trường ngoại khối dẫn đầu về trị giá gồm có Đài Loan (TQ), Campuchia, Trung Quốc, Việt Nam và Bangladesh (Băng-la-đét).
2. Tình hình nhập khẩu xe đạp vào EU từ Việt Nam
Biểu đồ 2: Trị giá nhập khẩu mã HS 871200 vào EU-27 từ Trung Quốc và Việt Nam (đvt: nghìn USD)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC
Xét về thị phần, hiện nay, Đài Loan (Trung Quốc) đang là nguồn cung ứng lớn nhất nhóm hàng này vào EU, chiếm 12,74% trong năm 2023 và khoảng hơn 10% trong 7 tháng năm 2024. Tiếp theo là đến Campuchia, Trung Quốc và Việt Nam.
Thị phần hàng nhập khẩu từ Việt Nam nhìn chung trong xu hướng tăng trong giai đoạn 2019-2022, sau đó giảm nhẹ trong năm 2023 và 2024.
tuy nhiên, đây cũng là xu hướng tương tự đối với thị phần của nguồn hàng từ châu Á, gồm cả Đài Loan (TQ), Campuchia và Trung Quốc. Những gián đoạn trong chuỗi cung ứng như vấn đề tại Biển Đỏ, ảnh hưởng đến dòng hàng hóa từ châu Á vào EU, có thể là nguyên nhân khi EU ưu tiên nhập khẩu từ chính các thị trường nội khối để giảm rủi ro và chi phí.
Biểu đồ 3: So sánh biến động thị phần của nhóm hàng HS 871200 nhập khẩu vào EU-27 từ Campuchia, Trung Quốc và Việt Nam giai đoạn 2019-2024
Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC
3. Một số khuyến nghị và Cảnh báo
EU là một trong những thị trường xe đạp lớn nhất thế giới, do đó, theo Hiệp hội các nhà sản xuất xe đạp EU (EBMA), các nhà sản xuất xe đạp thường nhắm tới thị trường này để tăng doanh số.
Để bảo vệ các nhà sản xuất xe đạp tại EU khỏi sự cạnh tranh không lành mạnh, EU đã áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại với các sản phẩm xe đạp nhập khẩu từ Trung Quốc,
Xe đạp nhập khẩu từ Trung Quốc vào EU phải chịu thuế hải quan theo giá trị hàng hóa là 14% (mã CN 8712 0030) hoặc 15% (mã CN 8712 0070) và thuế chống bán phá giá (“AD”) là 48,1% (mức áp dụng chung cho nhập khẩu từ Trung Quốc, trừ các trường hợp được áp dụng mức thuế riêng).
(Thông chi chi tiết có thể tham khảo tại: Quy định thực hiện của Ủy ban (EU) 2019/1379 ngày 28 tháng 8 năm 2019 áp dụng thuế chống bán phá giá dứt khoát đối với xe đạp nhập khẩu có xuất xứ từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và được mở rộng cho xe đạp nhập khẩu từ Indonesia, Malaysia, Sri Lanka, Tunisia, Campuchia, Pakistan và Philippines, bất kể có khai báo xuất xứ từ các quốc gia này hay không, sau khi xem xét hết hạn theo Điều 11(2) của Quy định (EU) số 2016/1036, tham khảo tại Tạp chí chính thức của Ủy ban số: O J 2019 L 225/1, Điều 1. Một số công ty cũng phải chịu thuế AD nhưng được áp dụng mức riêng, dao động đến 19,2%).
Vào tháng 4/2024, Ủy ban đã nhận được yêu cầu xem xét theo Điều 11(3) của Quy định (EC) số 384/96(1) của Hội đồng châu Âu (EC), được sửa đổi lần cuối bởi Quy định (EC) số 461/2004(2) của Hội đồng ("Quy định cơ bản"). Yêu cầu này được Hiệp hội các nhà sản xuất xe đạp châu Âu (EBMA) ("bên nộp đơn") đệ trình thay mặt cho các nhà sản xuất đại diện cho tỷ lệ lớn, trong trường hợp này là hơn 35% tổng sản lượng xe đạp của EU. Theo đơn kiện của EBMA, Chính phủ Trung Quốc vẫn đang can thiệp mạnh vào ngành công nghiệp xe đạp Trung Quốc, cung cấp nhiều khoản trợ cấp, đặc quyền thuế và các hỗ trợ tài chính và phi tài chính khác thúc đẩy sự gia tăng liên tục của tình trạng dư thừa công suất lớn.
Sản phẩm đang được xem xét là xe đạp (bao gồm cả xe ba bánh chở hàng), không gắn động cơ có xuất xứ từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ("sản phẩm liên quan"), hiện được phân loại trong mã CN 8712 00 10, 8712 00 30 và 8712 00 80.
Bên nộp đơn cho rằng việc bán phá giá và gây thiệt hại đã tái diễn và các biện pháp hiện hành không còn đủ để chống lại việc bán phá giá gây thiệt hại. Cáo buộc bán phá giá đối với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa dựa trên việc so sánh giá tại Mexico (nước thứ ba có nền kinh tế thị trường được sử dụng trong cuộc điều tra gần đây nhất liên quan đến việc nhập khẩu sản phẩm này) với giá xuất khẩu của sản phẩm liên quan khi được bán để xuất khẩu sang EU. Trên cơ sở này, biên độ bán phá giá được tính toán cao hơn đáng kể so với biên độ bán phá giá được tìm thấy trong cuộc điều tra trước đó dẫn đến các biện pháp hiện hành. Người nộp đơn đã cung cấp bằng chứng cho thấy việc nhập khẩu sản phẩm liên quan từ Trung Quốc đã tăng cả về giá trị tuyệt đối và thị phần. Thực tế là nếu so sánh với số liệu của ITC như được trình bày ở Biểu đồ 2 và Biểu đồ 3 của Bài phân tích này, có thể thấy nhập khẩu nhóm hàng mã HS 771200 vào EU đã tăng cả về trị giá và thị phần trong giai đoạn 2019-2022.
Ngoài ra, EMBA còn cáo buộc rằng khối lượng và giá của sản phẩm nhập khẩu liên quan đã tiếp tục tác động tiêu cực đến số lượng bán ra của ngành công nghiệp xe đạp của EU, ảnh hưởng đáng kể đến hiệu suất chung, tình hình tài chính và việc làm của ngành công nghiệp xe đạp tại EU.
Trên cơ sở đó, Ủy ban châu Âu đã thông báo Cuộc điều tra nhằm xác định xem có tình trạng bán phá giá và gây thiệt hại hay không và liệu có cần tiếp tục, gỡ bỏ hay sửa đổi các biện pháp hiện hành hay không.
Hiệp hội các Nhà sản xuất xe đạp châu Âu cũng đã bày tỏ quan ngại về một doanh nghiệp của Trung Quốc có dấu hiệu gian lận xuất xứ của Việt Nam để lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại của EU áp dụng đối với sản phẩm Trung Quốc.
Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), tiếp tục khuyến cáo các doanh nghiệp sản xuất xe đạp xuất khẩu sang thị trường EU cần theo dõi sát tình hình, chuẩn bị tốt về hồ sơ, chứng từ, không tiếp tay cho các hành vi gian lận xuất xứ, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại. Chính tinh thần chủ động chuẩn bị sẽ tạo thuận lợi hơn để doanh nghiệp phối hợp với cơ quan chức năng kịp thời ứng phó, xử lý trong trường hợp bị khởi xướng điều tra vụ việc.
Nguồn: Cục Phòng vệ thương mại – Bộ Công Thương
