Phân tích thị trường điều Hoa Kỳ và tiềm năng xuất khẩu hạt điều của Việt Nam
Thứ Năm, 25/07/2024
Nhu cầu nhập khẩu điều của Hoa Kỳ
Theo số liệu từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (USITC), nhập khẩu hạt điều của Hoa Kỳ trong năm 2023 đạt 143,68 nghìn tấn, trị giá 817,59 triệu USD, giảm 3,1% về lượng và giảm 12,5% về trị giá so với năm 2022. Năm 2023, giá nhập khẩu bình quân hạt điều của Hoa Kỳ đạt mức 5.690 USD/tấn, là mức thấp nhất trong những năm gần đây, giảm 9,7% so với năm 2022. Trong đó, giá nhập khẩu bình quân hạt điều của Hoa Kỳ từ Việt Nam giảm 9,7% xuống còn 5.667 USD/tấn; từ Bờ Biển Ngà giảm 9,9% xuống còn 5.174 USD/tấn. Hoa Kỳ nhập khẩu hạt điều trong năm 2023 chủ yếu từ các thị trường Việt Nam (chiếm 88,78% trong tổng lượng nhập khẩu điều của Hoa Kỳ), Bờ Biển Ngà (4,57%), Brazil (3,02%), Nigieria (0,9%), Thái Lan (0,7%) và thị trường khác (2,03%). Như vậy, Việt Nam vẫn tiếp tục chiếm thị phần hạt điều lớn nhất tại thị trường Hoa Kỳ trong nhiều năm liên tiếp.
Tính đến 6 tháng đầu năm 2024, trong 33 thị trường xuất khẩu hạt điều của Việt Nam, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất với 93.105 tấn, tăng 24% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 26% tổng lượng hạt điều xuất khẩu của Việt Nam. Theo yếu tố chu kỳ, hoạt động xuất khẩu hạt điều của Việt Nam sẽ diễn ra sôi động trong các tháng cuối năm. Nhu cầu tiêu thụ hạt điều phục vụ cho các dịp lễ, tết sẽ tăng mạnh. Về lâu dài, dự báo nhu cầu nhập khẩu điều vào Hoa Kỳ còn tăng cao do sự phổ biến của các nguyên liệu thực phẩm chế biến từ hạt điều như sữa hạt điều, bơ, bánh quy, sinh tố, đồ ăn nhẹ, sữa, kem, phô mai và nhiều loại khác.
Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) cho hay, nguyên nhân giá xuất khẩu hạt điều giảm gần đây là do sản lượng điều nguyên liệu tăng nhanh tại Campuchia và các quốc gia ở châu Phi. Trong khi đó, diện tích trồng điều tại Việt Nam lại đang bị thu hẹp do người dân chuyển đổi sang cây trồng khác.
Các chuyên gia dự báo ngành điều sẽ có triển vọng tốt trong những năm tiếp theo, thị trường toàn cầu được dự báo sẽ tăng trưởng bình quân 4,6% trong giai đoạn 2022-2027. Xu hướng ưa chuộng chế độ ăn thuần chay và thực vật trên toàn cầu đã làm cho nhu cầu về các loại hạt và thực phẩm chế biến từ hạt tăng cao; trong đó có hạt điều.
Phân tích thị trường hạt điều Hoa Kỳ
Quy mô thị trường hạt điều Hoa Kỳ dự kiến sẽ đạt 1,28 tỷ USD vào năm 2028, tăng trưởng với tốc độ CAGR là 5,00% trong giai đoạn dự báo (2023-2028). Hạt điều là một dạng thực phẩm giàu dinh dưỡng và đậm đặc, cung cấp một lượng năng lượng đáng kể. Nhân hạt điều có mùi vị thơm ngon dễ chịu, có thể ăn sống, chiên, đôi khi muối hoặc ngọt với đường. Hạt điều được tiêu thụ dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm dùng làm đồ ăn nhẹ mặn hoặc ngọt và làm nguyên liệu trong các món tráng miệng và món mặn, hoặc được chế biến tiếp thành bơ hạt điều hoặc làm nguyên liệu trong nhiều loại nước chấm, nước sốt, thanh và đồ uống. Các nhóm người ăn chay, ăn chay và thỉnh thoảng ăn thịt đang phát triển nhanh chóng ở nước này ưu tiên chế độ ăn dựa trên thực vật và nguồn protein thay thế thay vì chế độ ăn có nguồn gốc từ động vật, dẫn đến nhu cầu về các loại hạt và thực phẩm có chứa hạt tăng vọt, do đó làm tăng mức tiêu thụ. hạt điều trong nước. Ngoài ra, ứng dụng hạt điều vào thị trường thực phẩm cho người tiêu dùng ngày càng tăng, thúc đẩy tiêu thụ hạt điều trong nước. Hạt điều là loại hạt phổ biến với nhiều công dụng từ ăn vặt đến nấu ăn, làm bánh. Chúng cũng là nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng tốt như protein, chất béo lành mạnh và các khoáng chất như magiê và kẽm. Điều đáng chú ý là giá hạt điều có thể thay đổi tùy thuộc vào chất lượng, nguồn gốc và tính sẵn có của hạt. Chi phí sản xuất, chế biến và vận chuyển cũng có thể ảnh hưởng đến giá cả. Nhu cầu về hạt điều dự kiến sẽ tăng do tính phổ biến và tính linh hoạt của chúng. Lợi ích sức khỏe của việc tiêu thụ hạt điều và nhu cầu từ các ngành chế biến hạt điều là động lực chính thúc đẩy thị trường trong nước. Tiêu thụ hạt điều chủ yếu tập trung ở California, Florida, New York, Texas và New Jersey. Trong những năm gần đây, người tiêu dùng đã kết hợp hạt điều vào chế độ ăn uống của mình như một món ăn nhẹ và nguyên liệu trong nhiều sản phẩm thực phẩm khác nhau. Xu hướng này được thúc đẩy bởi một số yếu tố, bao gồm cả những lợi ích sức khỏe mà hạt điều mang lại, chẳng hạn như hàm lượng chất dinh dưỡng cao, bao gồm chất béo, protein và chất xơ lành mạnh. Hơn nữa, hạt điều là một nguyên liệu linh hoạt có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau, bao gồm cả việc thay thế sữa trong các sản phẩm như sữa chua bơ hạt điều. Việc tung ra các sản phẩm cải tiến làm từ hạt điều đã giúp thúc đẩy xu hướng này, đặc biệt là ở những người tiêu dùng trẻ tuổi và quan tâm đến sức khỏe.
Theo Hội đồng Hạt và Trái cây sấy khô Quốc tế, mức tiêu thụ hạt điều bình quân đầu người tại Hoa Kỳ tăng từ 0,48 kg/năm vào năm 2019 lên 0,54 kg/năm vào năm 2021. Mối lo ngại về ý thức sức khỏe ngày càng tăng và sự chấp nhận ngày càng tăng đối với chế độ ăn dựa trên thực vật ở nước này đang làm tăng mức tiêu thụ hạt điều và sản phẩm.
Thực trạng nguồn cung điều nguyên liệu tại Việt Nam và giải pháp
Mặc dù đứng đầu thế giới về kim ngạch xuất khẩu điều hạt trong nhiều năm qua, nhưng Việt Nam lại phải gia tăng nhập khẩu điều thô nguyên liệu trong những năm trở lại đây. Khoảng 90% nguyên liệu phục vụ sản xuất của ngành điều Việt Nam là nhập khẩu từ châu Phi và Campuchia.
Việc Việt Nam chi hàng tỷ USD hàng năm để nhập hạt điều về nước là do hầu hết các doanh nghiệp chế biến điều hiện nay chưa chủ động được về nguồn nguyên liệu, nguồn cung hạt điều thô trong nước chưa đáp ứng đường nhu cầu chế biến của các doanh nghiệp. Tình trạng gia tăng nhập khẩu điều thô, khiến người nông dân trồng điều Việt Nam khó tiêu thụ sản phẩm, đành phải chặt bỏ điều để chuyển sang cây trồng khác.
Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), nhiều năm qua, Việt Nam dẫn đầu chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị điều toàn cầu, nhưng vị thế đó đang bị lung lay và chắc chắn sẽ mất nếu không kịp thời thay đổi. Đặc biệt, các doanh nghiệp chế biến điều xuất khẩu, chủ yếu là các nhà máy vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) sẽ chặn dần nguồn nguyên liệu hạt điều thô của các nhà máy Việt Nam, khiến các nhà máy nhỏ và vừa của nước ta bị phá sản, tiến tới chiếm lĩnh thị trường điều nhân thế giới.
Đây là hệ quả của việc cho phép nhập khẩu điều nhân vào Việt Nam mà không áp dụng kèm các biện pháp bảo vệ ngành chế biến điều trong nước. Do đó, doanh nghiệp điều Việt Nam cần đẩy mạnh chế biến sâu để nâng dần tỷ trọng trong chuỗi giá trị ngành điều thế giới. Cùng với đó, xây dựng được vùng nguyên liệu, bởi không có nguồn nguyên liệu ổn định, ngành hàng rất khó để phát triển bền vững. Để gia tăng giá trị xuất khẩu hạt điều, các doanh nghiệp cần tiếp cận những công nghệ, dây chuyền hiện đại, phục vụ cho định hướng mới của ngành, đó là tập trung vào chế biến, xuất khẩu các sản phẩm có giá trị gia tăng, thay vì điều nhân như hiện nay.
Nguồn tham khảo: Modor Intelligence; Vinacas
