Cảnh báo sớm đối với mặt hàng lốp xe xuất khẩu vào thị trường EU

Thứ Tư, 16/10/2024

Sản xuất lốp xe có ý nghĩa quan trọng đối với kinh tế và việc làm tại EU. Mặc dù đến nay nguồn cung ứng chính nhóm hàng này tại EU vẫn là các thị trường ngoại khối, tuy nhiên thực tế là để đảm bảo sự công bằng cho các nhà sản xuất của EU, EU đã áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Trong thời gian tới, EU có thể tăng cường giám sát để tránh nguy cơ hàng nhập khẩu từ các nước khác ngoài Trung Quốc gian lận xuất xứ để lẩn tránh biện pháp chống bán phá giá đã áp đặt, nhất là khi trị giá nhập khẩu từ các nước đó có xu hướng tăng liên tục. Để đảm bảo an toàn, ổn định trong xuất khẩu lốp xe sang thị trường EU, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) khuyến cáo các doanh nghiệp sản xuất nhóm hàng này khi xuất khẩu sang thị trường EU cần theo dõi sát tình hình, chuẩn bị tốt về hồ sơ, chứng từ, không tiếp tay cho các hành vi gian lận xuất xứ, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và tích cực phối hợp với cơ quan chức năng trong trường hợp có các cuộc điều tra từ phía EU.

1.1. Nhập khẩu vào EU và từ các thị trường chính

a. Nhóm hàng lốp xe cao su mã HS 401120 (chưa qua sử dụng)

Theo số liệu của Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), trị giá nhập khẩu nhóm hàng lốp xe mã HS 401120 vào EU-27 trong xu hướng tăng liên tục trong giai đoạn 2021-2023, năm 2023 đạt 8,22 tỷ USD, tăng 1,94% so với năm 2022.

Năm 2024, trị giá nhập khẩu tiếp tục cao, với kết quả 9 tháng năm 2024 (tháng gần nhất có số liệu) đã đạt 5,88 tỷ USD, tương đương mức trung bình 653 triệu USD/tháng, gần bằng mức trung bình của năm 2023.

Trong số các thành viên EU thì Đức và Pháp là các nhà nhập khẩu lớn nhất nhóm hàng này để phục vụ cho ngành công nghiệp ô tô vốn có vai trò quan trọng trong tổng thể thị trường ô tô nói chung, ô tô tải, ô tô buýt toàn cầu nói riêng.

Biểu đồ 1: Trị giá nhập khẩu mã HS 401120 vào EU-27 giai đoạn 2019-2024

(đvt: nghìn USD)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

EU nhập khẩu nhóm hàng này từ nhiều thị trường, gồm cả nội khối và ngoại khối, trong đó các thị trường nội khối chiếm tỷ trọng chính.

Ở châu Á có 3 nhà cung cấp lớn gồm có Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam. Nhập khẩu từ các thị trường này đã tăng trong các năm 2021, 2022 nhưng lại giảm trong năm 2023, trái ngược với mức tăng chung của nhập khẩu từ tất cả các thị trường trên thế giới vào EU-27. Trong đó, nhập khẩu từ thị trường Trung Quốc giảm mạnh nhất, giảm trên 9%, tiếp theo là thị trường Việt Nam, trong khi nhập khẩu từ thị trường Thái Lan chỉ giảm 1,7% trong năm 2023. Sức mua suy yếu và khoảng cách địa lý ở xa là những lý do khiến hàng nhập khẩu từ châu Á kém cạnh tranh hơn so với các thị trường ở gần.

Năm 2024, tình hình khả quan hơn với mức nhập khẩu trung bình tháng tăng ở cả 3 thị trường Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam so với mức trung bình tháng của năm 2023. Tuy nhiên, những gián đoạn trên Biển Đỏ khiến tàu hàng phải di chuyển vòng quanh Mũi Hảo Vọng, thời gian và chi phí tăng lên là những cản trở đối với xuất khẩu từ châu Án nếu tình trạng này không sớm được giải quyết.

Biểu đồ 2: Trị  giá nhập khẩu nhóm hàng mã HS 401120 vào EU-27 từ Trung Quóc và Thái Lan

 (đvt: nghìn USD)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

b. Nhóm mã HS 401212 (Lốp khí nén tái tạo, bằng cao su, loại dùng cho xe buýt hoặc xe tải)

Tính toán từ số liệu của ITC cho thấy trị giá nhập khẩu nhóm hàng mã HS 401212 từ các thị trường trên thế giới vào EU-27 biến động trái chiều với nhóm hàng mã HS 401120, theo đó, nhập khẩu giảm trong năm 2022 nhưng lại tăng trong năm 2023.

Cụ thể, trị giá nhập khẩu trong năm 2023 đạt 401,8 triệu USD, tăng 9,8% so với năm 2022. Sang năm 2024, kết quả 9 tháng đầu năm đạt 265,8 triệu USD, tức là trung bình mỗi tháng nhập khẩu khoảng 295 nghìn USD, thấp hơn với mức trung bình 334,8 nghìn USD/tháng vào năm 2023.

Đáng lưu ý là trong năm 2023, nhập khẩu từ thị trường Vương quốc Anh, thị trường cung ứng ngoại khối lớn nhất nhóm hàng này vào EU sụt giảm tới 23,9%. Mức tăng của nguồn cung từ các thị trường nội khối đã bù đắp cho sự sụt giảm này.

Biểu đồ 3: Trị giá nhập khẩu mã HS 401212 vào EU-27 giai đoạn 2019-2024

(đvt: nghìn USD)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

Nguồn cung ứng chính nhóm hàng này tại thị trường EU là từ thị trường nội khối (từ chính các nước EU). Ngoài ra, EU cũng nhập khẩu từ các thị trường khác, trong đó nhiều nhất là từ Vương quốc Anh và sau đó là từ Trung Quốc nhưng với trị giá thấp hơn hẳn các thị trường thành viên của EU. Ngoài ra tại châu Á còn có 2 nhà cung ứng khác là Thái Lan và Việt Nam nhưng với giá trị không ổn định qua các năm.

Biểu đồ 4: Trị  giá nhập khẩu nhóm hàng mã HS 401212 vào EU-27 từ Trung Quốc và Thái Lan (đvt: nghìn USD)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

1.2. Nhập khẩu vào EU-27 từ Việt Nam và so sánh tương quan thị phần với các nhà cung ứng khác

1. Nhóm mã HS 401120:

Theo số liệu của Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), nhập khẩu nhóm hàng mã HS 401120 từ Việt Nam vào EU-27 đã tăng mạnh trong năm 2022, sau đó giảm nhẹ 8,2% trong năm 2023 xuống còn 211,36 triệu USD. Tuy nhiên, nhập khẩu tăng nhanh hơn rong năm 2024 với trị giá 9 tháng đạt hơn 200 triệu USD, tương đương mức trung bình 31,4 triệu USD/tháng, cao hơn so với trung bình 30 triệu USD/tháng của năm 2023.

Biểu đồ 5: Tổng trị giá nhập khẩu mã HS 401120 từ Việt Nam vào EU-27 giai đoạn 2019-2024 (đvt: nghìn USD)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

          Xét về thị phần, hàng nhập khẩu từ Việt Nam đứng thứ 3 tại châu Á, sau hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và Thái Lan vào EU. Thị phần của Việt Nam trong 2 năm 2022 và 2023 vào khoảng 2,6%, cao hơn so với mức 1,17% của năm 2019 và 2 năm tiếp theo (2020-2021). 9 tháng năm 2024, thị phần tăng lên mức 3,4%, cũng là mức cao nhất trong 6 năm trở lại đây. Tuy nhiên thị phần của Trung Quốc và Thái Lan cũng tăng trong giai đoạn tương ứng (2019-2024).

Biểu đồ 6: So sánh biến động thị phần của của nhóm hàng  HS 401120 nhập khẩu từ Việt Nam với các quốc gia cung ứng lớn vào EU-27

Nguồn: Tính toán từ số liệu của ITC

b. Nhóm mã HS 401212:

Thống kê của ITC cho thấy nhập khẩu nhóm hàng mã HS 401212 từ Việt Nam vào EU-27 là không ổn định và không đáng kể, chỉ đạt khoảng vài chục nghìn USD/năm.

2. Khuyến nghị và Cảnh báo

Biện pháp phòng vệ thương mại EU áp dụng:

Vào ngày 4 tháng 4 năm 2023, Ủy ban châu Âu đã ban hành Quy định (EU) 2023/737[1], trong đó áp dụng lại "thuế chống bán phá giá dứt khoát đối với việc nhập khẩu một số loại lốp khí nén, mới hoặc đã tái tạo, bằng cao su, loại dùng cho xe buýt hoặc xe tải, có chỉ số tải trọng vượt quá 121, xuất xứ từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa". Quy định này áp dụng thuế chống bán phá giá từ 0 euro đến 35,74 euro/đơn vị lốp đối với các mặt hàng nhập khẩu vào EU từ ngày 13 tháng 11 năm 2018 và từ 21,12 euro đến 61,76 euro/đơn vị lốp đối với các mặt hàng nhập khẩu từ ngày 8 tháng 5 năm 2018 đến ngày 12 tháng 11 năm 2018.

Công ty	Thuế chống bán phá giá từ ngày 13/11/2018 (Euro/đơn vị sản phẩm)
GITI Tire (Anhui) Company Ltd; GITI Tire (Fujian) Company Ltd; GITI Tire (Hualin) Company Ltd; GITI Tire (Yinchuan) Company Ltd	46,81
Chongqing Hankook Tire Co., Ltd; Jiangsu Hankook Tire Co., Ltd	21,12
Aeolus Tyre Co., Ltd, Aeolus Tyre (Taiyuan) Co., Ltd; Qingdao Yellow Sea Rubber Co., Ltd; Pirelli Tyre Co., Ltd	39,37
Zhongce Rubber Group Co., Ltd	49,31
Weifang Yuelong Rubber Co., Ltd	61,76
Hefei Wanli Tire Co., Ltd	61,76
Các công ty khác có hợp tác trong các cuộc điều tra	37,98

Nguồn: Ủy ban châu Âu

Khuyến cáo:

Sản xuất lốp xe có ý nghĩa quan trọng đối với kinh tế và việc làm tại EU. Mặc dù đến nay nguồn cung ứng chính nhóm hàng này tại EU vẫn là các thị trường ngoại khối, tuy nhiên thực tế là để đảm bảo sự công bằng cho các nhà sản xuất của EU, EU đã áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Ví dụ như trong hồ sơ điều tra để áp dụng các biện pháp đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, cơ quan chức năng của EU đã tính toán và đo lường thị phần của các nhà sản xuất EU, đặc biệt là các nhà sản xuất có quy mô vừa và nhỏ trong tổng doanh số bán hàng và nhận thấy thị phần của họ đã sụt giảm trong giai đoạn điều tra.

Trong thời gian tới, EU có thể tăng cường giám sát để tránh nguy cơ hàng nhập khẩu từ các nước khác ngoài Trung Quốc gian lận xuất xứ để lẩn tránh biện pháp chống bán phá giá đã áp đặt, nhất là khi trị giá nhập khẩu từ các nước đó có xu hướng tăng liên tục.

Để đảm bảo an toàn, ổn định trong xuất khẩu lốp xe sang thị trường EU, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương khuyến cáo các doanh nghiệp sản xuất nhóm hàng này khi xuất khẩu sang thị trường EU cần theo dõi sát tình hình, chuẩn bị tốt về hồ sơ, chứng từ, không tiếp tay cho các hành vi gian lận xuất xứ, lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và tích cực phối hợp với cơ quan chức năng trong trường hợp có các cuộc điều tra từ phía EU.

---