Hiện nay, mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam sang 54 nước châu Phi là gạo. Gạo chiếm 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang châu Phi. Trong khi đó, sản xuất gạo của các nước châu Phi chỉ đáp ứng được 60% nhu cầu của khu vực này. Vì vậy, gạo Việt Nam có thể đẩy mạnh xuất khẩu sang các nước châu Phi, đặc biệt là Bờ Biển Ngà, Ghana, Mozambique.
Châu Phi cũng có nhu cầu lớn về mặt hàng cà phê và hạt tiêu. Hàng năm, Châu Phi bỏ ra khoảng 750 triệu USD để nhập khẩu cà phê. Việt Nam là 1 trong 5 thị trường cung ứng chính. Ngoài xuất khẩu thô, một số thương hiệu cà phê chế biến của Việt Nam như Trung Nguyên, King Coffee cũng được quan tâm tại khu vực này.
Các nước Châu Phi, nhất là Nam Phi, Nigeria, Kenya có nhu cầu lớn về hàng dệt may, giày dép, thiết bị vật tư y tế, xe máy và linh kiện, phụ tùng, máy phát điện, máy bơm nước. Ai Cập đang giảm sản xuất cây trồng tiêu tốn nguồn nước nên họ phải nhập khẩu nhiều nông sản như gạo, rau, những loại hạt chưa chế biến như hạt tiêu, hạt điều… Algeria có nhu cầu nhập khẩu nhiều hàng lương thực thực phẩm, hàng tiêu dùng, nông sản, thủy hải sản (cá tra, cá basa phi lê, cá ngừ nguyên liệu). Giá thủy hải sản ở thị trường này đắt nên giá của Việt Nam khá cạnh tranh. Ngoài ra, những mặt hàng vật liệu xây dựng, vải, sợi, giày dép cũng có triển vọng tại thị trường này.
Để xúc tiến thương mại hiệu quả với thị trường Châu Phi, doanh nghiệp cần đánh giá kỹ nhu cầu của từng thị trường để tính toán đưa những sản phẩm thị trường cần đi giới thiệu, quảng bá, kết nối khách hàng mục tiêu.
Đa phần các nước châu Phi đánh giá cao và tin tưởng vào chất lượng hàng hóa Việt Nam nói chung nên tiềm năng để phát triển xuất khẩu tại đây là khá lớn. Các mặt hàng của Việt Nam ở đa dạng phẩm cấp và phù hợp với nhu cầu nhập khẩu của Châu Phi đều có cơ hội xúc tiến thương mại với khối thị trường này.
Châu Phi có khoảng cách xa về mặt địa lý và những thủ tục, luật lệ trong thương mại của các quốc gia này vẫn còn chưa phát triển như các thị trường Châu Âu, Châu Mỹ và Châu Á khác nên nhiều doanh nghiệp Việt Nam còn tâm lý e ngại phát triển thị trường này. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có sự đầu tư nghiên cứu kỹ về thị trường, bỏ công sức để sang tìm hiểu, xúc tiến thương mại thì cũng có nhiều khả năng thâm nhập thị trường thành công. Đa phần doanh nghiệp Châu Phi là các đơn vị có nhu cầu nhập khẩu hàng hóa cao, trong khi đó dân số lục địa này đang tăng nhanh, thu nhập của người dân cũng ngày càng được cải thiện và nhu cầu về hàng tiêu dùng của họ là rất lớn.
Các kênh phân phối hàng hóa như chuỗi siêu thị, chuỗi bán lẻ được trải dài khắp các quốc gia trong khu vực Châu Phi nên nếu sản phẩm của Việt Nam vào được một nước Châu Phi cũng sẽ có cơ hội vào được quốc gia khác trong khu vực. Do đó, doanh nghiệp cần lựa chọn các chuỗi phân phối dễ tiếp cận để tiến hành xúc tiến thương mại trước.
Cục Xúc tiến thương mại cùng các Thương vụ khu vực Châu Phi thường có nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp xúc tiến thương mại với thị trường này. Các cơ quan này cũng cam kết sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp trong việc kết nối và tìm hiểu, xác minh thông tin về đối tác, thị trường… tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu sang Trung Đông – Châu Phi. Do đó, doanh nghiệp cần chủ động khai thác thị trường như đăng ký với Cục Xúc tiến thương mại, Vụ Thị trường Châu Á – Châu Phi, các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài để tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại sang khối thị trường này theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến.
Tại Châu Phi có nhiều sự kiện xúc tiến thương mại lớn, hứa hẹn hiệu quả rõ nét cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia như Hội chợ SAITEX tại Nam Phi. Sự kiện này được coi là cầu nối kết nối doanh nghiệp địa phương và quốc tế, mang đến nền tảng để khám phá các sản phẩm, giải pháp và dịch vụ sáng tạo phù hợp với nhu cầu của từng doanh nghiệp. Sự kiện này cũng được đánh giá là cơ hội tốt để các nhà mua, nhà bán lẻ, nhà phân phối và nhà bán buôn thiết lập kết nối hiệu quả và khám phá những cơ hội phát triển mới với thị trường Nam Phi, một thị trường bậc cao ở khu vực Châu Phi.
Hội chợ quốc tế Algiers (FIA) cũng là một trong những cửa ngõ giúp doanh nghiệp giao lưu, tìm kiếm cơ hội hợp tác và đầu tư với các đối tác khu vực Bắc Phi. Kỳ hội chợ năm 2024 quy tụ gần 700 nhà triển lãm Algeria và nước ngoài, gồm gần 200 công ty đến từ hơn 30 quốc gia trên khắp thế giới, hoạt động trong hầu hết các lĩnh vực từ năng lượng, xây dựng, nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, cơ khí, dệt may, điện tử,… đến đóng tàu, hàng không, môi trường, giáo dục,… Với tổng diện tích trưng bày gần 50.000m2, sự kiện Hội chợ Quốc tế Algiers 2024 đã thu hút tới 400.000 lượt khách tham quan. Đại sứ quán và Thương vụ Việt Nam và Algeria đã khai trương gian hàng Việt Nam tại Hội chợ quốc tế thường niên lớn nhất diễn ra ở quốc gia Bắc Phi này. Tại Hội chợ lần này, gian hàng Việt Nam trưng bày catalogue và hàng mẫu của hơn 40 doanh nghiệp trong các lĩnh vực nông sản, thực phẩm, thủy sản, giày dép, hàng dệt may, đồ gỗ, đồ nhựa, vật liệu xây dựng, máy móc thiết bị, sản phẩm cơ khí...
Đại sứ Việt Nam tại Algeria Trần Quốc Khánh đánh giá đây là cơ hội rất tốt để thúc đẩy giao thương không chỉ giữa Việt Nam với Algeria, mà còn giữa Việt Nam với các quốc gia châu Phi và nhiều quốc gia châu Âu, châu Mỹ khác; góp phần đưa được hình ảnh đẹp, tươi mới và đầy sức sống của Việt Nam tới bạn bè quốc tế.
Thương vụ Việt Nam tại Algeria cho biết, trong ngày đầu mở cửa cho công chúng, gian hàng Việt Nam đã đón tiếp nhiều lượt khách tham quan trong đó có đại diện các phòng thương mại và doanh nghiệp các nước đến tìm hiểu về hàng hóa và cơ hội hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam. Để quảng bá hàng hóa Việt Nam và kết nối doanh nghiệp với các nước, hàng năm, Thương vụ Việt Nam tại Algeria đều tổ chức cho doanh nghiệp tham gia vào Hội chợ này. Các doanh nghiệp nếu không có điều kiện mang hàng hóa đi trực tiếp tại hội chợ để quảng bá thì có thể nhờ sự hỗ trợ của Thương vụ để gửi hàng sang giới thiệu.
Hiện nay, tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức được sử dụng phổ biến trong các hoạt động đối ngoại, kinh tế, thương mại, đầu tư… tại 25 quốc gia khu vực châu Phi, trong đó có một số đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam như Nam Phi, Ai Cập, Nigeria, Ghana, Tanzania, Kenya, Cameroon… Vì vậy, các tài liệu tuyên truyền, quảng bá về sản phẩm, doanh nghiệp vào các thị trường này có thể sử dụng tiếng Anh. Ngoài ra, có một số thị trường ở Châu Phi sử dụng tiếng Pháp nên các tài liệu tuyên truyền, quảng bá phục vụ xúc tiến thương mại cũng cần có ngôn ngữ tương ứng để đạt hiệu quả thông tin cao.
Nguồn: Cục Xúc tiến thương mại - Bộ Công Thương
