Tin tức

Hoạt động của Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala trong nửa đầu năm 2025

Thứ Hai, 28/07/2025

Tiến sĩ Ngozi Okonjo-Iweala được Đại Hội đồng Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đồng thuận tái bổ nhiệm vào ngày 29 tháng 11 năm 2024 làm Tổng giám đốc WTO với nhiệm kỳ bốn năm lần thứ hai, bắt đầu từ ngày 1 tháng 9 năm 2025. Quyết định này phản ánh sự công nhận rộng rãi đối với khả năng lãnh đạo và tầm nhìn chiến lược của bà đối với hoạt độngcủa WTO. Ngay từ đầu năm 2025, bà đã liên tục có các hoạt động trên bình diện quốc tế để thúc đẩy giải quyết các vấn đề cấp bách của hệ thống thương mại thế giới.

Ngay sau khi được tái bổ nhiệm, Tổng Giám đốc đã có bài phát biểu trong đó nhấn mạnh rằng trong những năm gần đây, WTO đã đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp các Thành viên vượt qua những thách thức cấp bách toàn cầu, bao gồm đại dịch, xung đột và căng thẳng địa chính trị gia tăng. Bà khen ngợi các Thành viên vì sự nỗ lực và quyết tâm đạt được tiến bộ trong bối cảnh  kinh tế thế giới có nhiều biến động, đồng thời cam kết mang lại những kết quả có ý nghĩa nhằm cải thiện cuộc sống của người dân trên toàn thế giới. Bằng cách thúc đẩy thương mại như một động lực cho tăng trưởng kinh tế và khả năng phục hồi, WTO sẽ tiếp tục là một nền tảng hợp tác cho các Thành viên để giải quyết những thách thức chung trên toàn cầu. 

Từ đầu năm 2025 đến nay, Tổng Giám đốc Okonjo-Iweala đã có nhiều hoạt động trên bình diện quốc tế, bao trùm các nội dung chính, gồm: 

1. Kêu gọi đối phó căng thẳng thương mại và đối thoại thông qua WTO:  

Trước những căng thẳng thương mại toàn cầu gia tăng trong bối cảnh các biện pháp thuế quan mới từ Mỹ. Bà Okonjo-Iweala bày tỏ lo ngại rằng điều này có thể làm sụt giảm khoảng 1% khối lượng thương mại hàng hóa toàn cầu năm 2025, và nhấn mạnh nguy cơ cuộc chiến thuế quan làm suy yếu hệ thống thương mại toàn cầu. 

Tại cuộc họp đầu tiên năm 2025 của Đại Hội đồng WTO, Tổng Giám đốc Ngozi Okonjo-Iweala đã kêu gọi các thành viên WTO sử dụng WTO làm nền tảng đối thoại và tham gia giải quyết các vấn đề đang góp phần tạo căng thẳng thương mại toàn cầu hiện nay, tránh đối đầu và tận dụng cơ hội để thúc đẩy cải cách trong các lĩnh vực như trợ cấp đánh bắt cá, thương mại điện tử, nông nghiệp, và các sáng kiến như tạo thuận lợi đầu tư cho phát triển (IFD). 

2. Kêu gọi hỗ trợ sáng kiến tăng cường đầu tư cho các quốc gia đang phát triển:  

Ngày 3–4 tháng 6 năm 2025 tại Paris, Tổng Giám đốc WTO nhấn mạnh tầm quan trọng của đề xuất do Trung Quốc hậu thuẫn – Hiệp định tạo thuận lợi đầu tư cho phát triển (IFD). Bà kêu gọi Ấn Độ cân nhắc ủng hộ sáng kiến này nhằm thúc đẩy dòng chảy đầu tư, nhất là cho các nước đang phát triển.  

3. Tăng cường ngoại giao thương mại đa phương:  

Tháng 2 năm 2025, tại hội nghị Ngoại trưởng G20 ở Johannesburg,  Tổng Giám đốc WTO đã có cuộc tiếp xúc với Ngoại trưởng Trung Quốc, Wang Yi. Bà khen ngợi nỗ lực của Trung Quốc trong việc thúc đẩy tư duy đối thoại và vai trò của nước này trong cải cách WTO, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của chủ nghĩa đa phương (“multilateralism”).  

Giữa tháng 5, bà thực hiện chuyến thăm chính thức tới Nhật Bản (12–14/5/2025), gặp gỡ Thủ tướng Shigeru Ishiba cùng Ngoại trưởng Iwaya và Bộ trưởng Kinh tế Muto. Các cuộc tiếp xúc tập trung vào việc củng cố hợp tác Nhật Bản – WTO, thúc đẩy cải cách cơ chế giải quyết tranh chấp, thương mại điện tử, và cải thiện hệ thống giám sát thực thi quy định đa phương.  

4. Cảnh báo về nguy cơ phân mảnh thương mại và tác động với khu vực Bắc Mỹ 

Theo dự báo của WTO, nếu chiến tranh thuế quan giữa Mỹ và các đối tác tiếp tục leo thang, thương mại xuất nhập khẩu tại Bắc Mỹ (gồm Mỹ, Canada, Mexico) sẽ giảm tương ứng 12.6% và 9.6% trong năm 2025. Bà Okonjo Iweala nhấn mạnh nguy cơ phân tách thương mại toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến GDP thực của nhiều nước, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển. 

Bà tiếp tục khẳng định vai trò của WTO như một trung gian quan trọng trong việc ngăn chặn xu hướng phân chia kinh tế, đồng thời kêu gọi các thành viên tận dụng hệ thống đa phương để duy trì ổn định thương mại. 

5. Cải cách WTO – Một năm then chốt: 

Bà Okonjo Iweala từng nhấn mạnh trong các bài phát biểu rằng năm 2025 là thời điểm quyết định để các thành viên thực hiện cải cách WTO. Điều này bao gồm đánh giá lại cơ chế giải quyết tranh chấp, cải thiện tính minh bạch, tăng cường năng lực và tính phù hợp của WTO trước những thách thức toàn cầu mới. 

Ngoài ra, bà cũng hướng tới việc đưa các hiệp định đa phương như IFD và các thỏa thuận về thương mại điện tử vào khuôn khổ pháp lý của WTO để tạo đà cho sự hợp tác toàn diện hơn. 

Trong chuyến tham dự Hội nghị thường niên của Diễn đàn Kinh tế Thế giới tại Davos, Thụy Sĩ, từ ngày 20 đến ngày 24 tháng 1 năm 2025, Tổng Giám đốc Ngozi Okonjo-Iweala đã đề nghị các nhà lãnh đạo thế giới, quan chức chính phủ và doanh nhân “bình tĩnh” và “hít thở sâu” trước những bất ổn chính sách thương mại gia tăng. Bà cũng tham dự một cuộc họp không chính thức cấp bộ trưởng về các vấn đề của WTO, do chính phủ Thụy Sĩ chủ trì, tại đó các Bộ trưởng đã thể hiện “sự ủng hộ mạnh mẽ đối với WTO và hệ thống thương mại dựa trên luật lệ”. 

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương tổng hợp

 


Bài viết liên quan