Chính sách thuế nhập khẩu của Pakistan và một số vấn đề đặt ra trong quá trình đàm phán thỏa thuận thương mại ưu đãi Việt Nam – Pakistan (VPPTA)
Thứ Hai, 22/09/2025
1. Khái quát chung về chính sách thuế của Pakistan
Thuế luôn là một trong những công cụ quản lý kinh tế quan trọng của mọi quốc gia, và tại Pakistan. Trong nhiều năm qua, Pakistan đã xây dựng một cơ chế thuế đa dạng, bao gồm cả thuế trực tiếp và thuế gián tiếp, thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ, qua đó tạo ra nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước. Đặc điểm nổi bật trong chính sách thuế của nước này là sự phân biệt rõ ràng giữa các nhóm hàng hóa, từ nông sản, công nghiệp cho đến các sản phẩm tiêu dùng đặc biệt, với mức thuế suất khác nhau nhằm đáp ứng yêu cầu bảo hộ sản xuất trong nước, khuyến khích xuất khẩu cũng như hạn chế tiêu thụ các mặt hàng có hại cho sức khỏe và môi trường.
Việc tuân thủ các cam kết về hạn ngạch thuế quan, đồng thời vẫn giữ lại những biện pháp bảo vệ nhất định cho các ngành kinh tế chiến lược, cho thấy sự linh hoạt trong chính sách thuế của Pakistan. Đây chính là nền tảng giúp quốc gia này vừa hội nhập, vừa duy trì được sự ổn định và tự chủ trong phát triển kinh tế.
2. Chính sách thuế đối với hàng nông sản
Nông nghiệp là một trong những ngành trụ cột của nền kinh tế Pakistan, vừa đảm nhận vai trò cung cấp việc làm cho phần lớn dân cư nông thôn, vừa đóng góp quan trọng cho hoạt động xuất khẩu. Với vị thế đặc biệt đó, chính sách thuế và nhập khẩu đối với nông sản của Pakistan mang tính chất đặc thù, được xây dựng nhằm đạt hai mục tiêu cơ bản: hỗ trợ sinh kế của nông dân trong nước và bảo đảm sự ổn định của thị trường cũng như an ninh lương thực quốc gia.
Theo báo cáo của Ngân hàng thế giới (World Bank – WB), mức thuế MFN áp dụng cho nông sản tại Pakistan rất đa dạng, dao động từ mức 0% đến trên 25% tùy theo từng nhóm hàng hóa. Chẳng hạn, các sản phẩm sữa và chế phẩm từ sữa có thể phải chịu mức thuế tới 35%, trong khi nhóm ngũ cốc và các sản phẩm chế biến từ ngũ cốc thường áp dụng mức thấp hơn, song vẫn có sự khác biệt đáng kể giữa từng loại. Điều này phản ánh sự linh hoạt trong chính sách thuế của Pakistan, vừa nhằm bảo hộ sản xuất trong nước, vừa điều tiết nhập khẩu theo tính chất của từng mặt hàng.
Ngoài chính sách thuế, Pakistan còn áp dụng nhiều biện pháp quản lý nhập khẩu để bảo vệ ngành nông nghiệp nội địa. Một ví dụ điển hình là vào tháng 7 năm 2024, chính phủ đã ban hành sửa đổi trong chính sách nhập khẩu, hạn chế nhập khẩu lúa mì, đồng thời điều chỉnh chính sách xuất khẩu nhằm kiểm soát chặt chẽ việc xuất khẩu bột mì có nguồn gốc từ nhập khẩu. Những biện pháp này cho thấy Pakistan quản lý rất nghiêm ngặt đối với các mặt hàng thiết yếu, nhằm duy trì sự ổn định của thị trường và bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.
Bên cạnh đó, trong hệ thống chính sách thương mại, Pakistan thường áp dụng cơ chế miễn, giảm thuế theo các quyết định hành chính đặc biệt. Cơ chế này cho phép một số mặt hàng nông sản nhất định được hưởng ưu đãi về thuế nhập khẩu. Chính sách này góp phần giảm gánh nặng chi phí cho nông dân, đồng thời tăng khả năng cạnh tranh của nông sản trong nước trước sức ép từ hàng hóa nhập khẩu.
3. Chính sách thuế đối với hàng công nghiệp
Nếu như nông nghiệp gắn với an ninh lương thực, thì công nghiệp lại gắn với quá trình hiện đại hóa và tăng trưởng xuất khẩu của Pakistan. Đặc biệt, ngành dệt may, hóa chất, thép và cơ khí đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Chính sách thuế đối với hàng công nghiệp vì vậy cũng mang tính phân hóa cao. Mức thuế trung bình dao động từ 10% đến 20%, nhưng chính phủ thường điều chỉnh tùy vào tính chất của sản phẩm. Các mặt hàng công nghệ cao hoặc sản phẩm chưa qua chế biến thường chịu thuế cao hơn, với mục tiêu hạn chế nhập khẩu và khuyến khích sản xuất trong nước. Ngược lại, các nguyên liệu thô, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất lại được hưởng thuế suất thấp hơn để giảm chi phí đầu vào và thúc đẩy sản xuất công nghiệp.
Trong số các mặt hàng công nghiệp, ô tô và phụ tùng là lĩnh vực có mức thuế bảo hộ mạnh mẽ nhất. Thuế nhập khẩu có thể lên đến 50% hoặc cao hơn, đặc biệt đối với xe con và xe cao cấp. Điều này phản ánh nỗ lực bảo vệ ngành sản xuất ô tô nội địa của Pakistan. Các sản phẩm điện tử, đặc biệt là công nghệ cao, cũng có mức thuế dao động từ 25% đến 40%, nhằm giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu. Ngành hóa chất và dược phẩm là một ví dụ điển hình cho chính sách linh hoạt: sản phẩm chưa qua chế biến phải chịu thuế cao, trong khi nguyên liệu thô phục vụ sản xuất lại được ưu đãi hơn.
4. Thuế chung và hệ thống thuế gián tiếp
Một trong những đặc điểm nổi bật trong chính sách thuế Pakistan là sự phụ thuộc khá lớn vào hệ thống thuế gián tiếp. Thuế giá trị gia tăng (VAT) được áp dụng với mức chuẩn 17% trên hầu hết các sản phẩm. Đây là nguồn thu quan trọng, mang lại sự ổn định cho ngân sách nhà nước. Bên cạnh VAT, Pakistan còn áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các mặt hàng như rượu, thuốc lá, với mức thuế có thể lên tới 200% hoặc hơn.
Ngoài hệ thống thuế gián tiếp, Pakistan cũng áp dụng thuế thu nhập cá nhân và thu nhập doanh nghiệp. Thuế doanh nghiệp hiện được duy trì ở mức 29% theo quy định năm 2024, trong khi thuế thu nhập cá nhân được áp dụng theo các bậc lũy tiến.
5. Cam kết quốc tế và chính sách hạn chế nhập khẩu
Là thành viên của WTO, Pakistan buộc phải tuân thủ các cam kết về thuế quan và hạn ngạch thương mại. qua đó mở rộng cơ hội xuất khẩu và thu hút đầu tư. Bên cạnh đó, nước này vẫn duy trì một số biện pháp kiểm soát nhập khẩu nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, sức khỏe cộng đồng và môi trường.
Ngoài hạn ngạch thuế quan, Pakistan còn áp dụng các biện pháp cấm và hạn chế nhập khẩu đối với một số nhóm sản phẩm đặc thù. Chẳng hạn, các sản phẩm chứa hóa chất độc hại, thực phẩm hoặc mỹ phẩm không đạt chuẩn chất lượng đều bị cấm nhập khẩu. Các loại đồ chơi trẻ em có chứa chì hay các chất nguy hại cũng nằm trong danh mục cấm. Vũ khí, thiết bị quân sự và công nghệ nhạy cảm được kiểm soát rất chặt chẽ vì lý do an ninh quốc gia. Bên cạnh đó, Pakistan cũng ngăn chặn nhập khẩu các loại nông sản có nguy cơ mang mầm bệnh, cũng như cấm nhập khẩu rác thải và chất thải nguy hại nhằm bảo vệ môi trường
6. Chính sách thuế trong bối cảnh đàm phán Thỏa thuận Thương mại Ưu đãi Việt Nam – Pakistan (VPPTA)
Hệ thống thuế của Pakistan được xây dựng theo cơ chế đa tầng, với mức thuế suất linh hoạt, từ khoảng 5% đối với nông sản thiết yếu đến trên 200% đối với các mặt hàng không khuyến khích tiêu dùng. Trong bối cảnh Việt Nam và Pakistan chính thức khởi động đàm phán Thỏa thuận Thương mại Ưu đãi (VPPTA), vấn đề thuế quan được xác định là một trong những nội dung trọng tâm của tiến trình đàm phán. Việc khởi động đàm phán và hướng tới ký kết VPPTA đánh dấu bước phát triển quan trọng, có ý nghĩa chiến lược và thực tiễn trong việc mở rộng, nâng tầm quan hệ hợp tác chính trị, kinh tế – thương mại và đầu tư giữa hai nước.
Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên – Bộ Công Thương
