Cải cách Kinh tế Vĩ mô của Ai Cập và Triển vọng Thương mại song phương Việt Nam - Ai Cập

Thứ Tư, 29/10/2025

1. Tổng quan bức tranh thương mại

Trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động, Ai Cập đang cho thấy những cải thiện mang tính cơ cấu rõ rệt trong hoạt động thương mại quốc tế. Những yếu tố bất lợi như bất ổn địa chính trị trong khu vực, áp lực lạm phát toàn cầu và rủi ro kinh tế thế giới suy giảm vẫn hiện hữu. Tuy nhiên, bất chấp những thách thức đó, nền kinh tế Ai Cập đã và đang tận dụng hiệu quả các cải cách vĩ mô để củng cố nền tảng thương mại, từ đó từng bước xây dựng một môi trường kinh tế bền vững và ổn định hơn.

Đà tăng trưởng tích cực bắt đầu từ cuối năm 2024 đã được nối tiếp trong năm 2025. Theo báo cáo về Thương mại Ai Cập của Global Trade Review (GTR), ba yếu tố then chốt góp phần vào sự cải thiện này bao gồm: (i) khả năng tiếp cận nguồn ngoại tệ được cải thiện đáng kể, (ii) thâm hụt thương mại dần thu hẹp, và (iii) năng lực xuất khẩu gia tăng. Mặc dù thâm hụt thương mại vẫn còn là thách thức dài hạn, nhưng sự dịch chuyển tích cực trong cán cân thương mại, cùng với khả năng thích ứng của khu vực tư nhân và các cải cách chính sách, đã phản ánh một môi trường thương mại mang tính chống chịu cao hơn trước những biến động toàn cầu. Hiện nay, Ai Cập đang cố gắng cải thiện các điều kiện kinh tế vĩ mô, chính sách khuyến khích xuất khẩu, và đặc biệt là những cải cách nhằm đơn giản hóa thủ tục thương mại.

2. Củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô

Song song với sự chuyển biến trong thương mại, nền tảng kinh tế vĩ mô của Ai Cập cũng ghi nhận những thay đổi. Năm 2024 đánh dấu kỷ lục về dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chảy vào Ai Cập. Bên cạnh đó, việc hợp nhất tỷ giá vào tháng 3/2024 đã tạo điều kiện để Ngân hàng Trung ương Ai Cập chuyển sang cơ chế tỷ giá linh hoạt hơn, dựa trên tín hiệu thị trường thay vì sự can thiệp hành chính.

Báo cáo của GTR cho rằng những cải thiện nói trên đã lan tỏa tích cực đến toàn bộ nền kinh tế. Dự trữ ngoại hối quốc gia bắt đầu được phục hồi, vị thế tài sản ngoại tệ ròng của các ngân hàng trở lại mức dương, và lạm phát toàn phần có xu hướng giảm dần. Tất cả những yếu tố này đã được cho là đã mở đường để Ngân hàng Trung ương Ai Cập khởi động chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ một cách thận trọng. Dù vậy, triển vọng lạm phát trong tương lai vẫn phụ thuộc nhiều vào diễn biến thị trường toàn cầu cũng như tình hình địa chính trị. Việc gỡ bỏ các hạn chế nhập khẩu cũng giúp khơi thông dòng chảy hàng hóa, giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn ngoại tệ để phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất nhập khẩu.

3. Cơ hội thương mại và đầu tư

Là nền kinh tế lớn tại châu Phi và thị trường đông dân nhất trong thế giới Arab, Ai Cập đang tận dụng vị trí địa lý chiến lược để trở thành trung tâm thương mại khu vực. Việc tham gia Khu vực Thương mại Tự do Lục địa châu Phi (AfCFTA) không chỉ mang tính hình thức mà đã chuyển hóa thành lợi ích thực tế. Các hành lang hải quan số thí điểm, như tuyến Alexandria – Nairobi hay Damietta – Lagos, đã góp phần giảm đáng kể rào cản phi thuế, mở ra cánh cửa tiếp cận hiệu quả hơn vào các thị trường châu Phi giàu tiềm năng.

Với vị trí địa lý thuận lợi, hệ thống cảng biển quy mô lớn và các khu logistics ngày càng phát triển, Ai Cập tiếp tục khẳng định vai trò là cửa ngõ trung chuyển hàng hóa giữa châu Á, châu Âu và châu Phi.

4. Triển vọng thương mại Việt Nam – Ai Cập

Trong bối cảnh thương mại quốc tế đang đối mặt với nhiều thách thức đến từ chủ nghĩa bảo hộ trỗi dậy, căng thẳng địa chính trị, gián đoạn chuỗi cung ứng,… Việt Nam đang đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu, đặc biệt thúc đẩy quan hệ thương mại với các đối tác lớn, quan trọng tại các khu vực Châu Phi và Nam Mỹ. Thời gian qua, Ai Cập luôn đóng vai trò là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam tại khu vực Bắc Phi.

Trên thực tế, Việt Nam và Ai Cập có cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu mang tính bổ sung cho nhau. Vì vậy, 2 nước còn rất nhiều tiềm năng, dư địa để đẩy mạnh hơn nữa quy mô hợp tác kinh tế - thương mại song phương, trong đó bao gồm hợp tác trong các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, đầu tư và logistics.

Theo số liệu hải quan, năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Ai Cập đạt 472,6 triệu USD, tăng 9,4% so với năm 2023. Trong 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đến Ai Cập đạt 266,9 triệu USD, tăng khoảng 8,3% so với năm 2024.

Trong đó, các nhóm hàng xuất khẩu của Việt Nam đến Ai Cập gồm: Cà phê đạt 39,8 triệu USD (tăng 20,7%); Điện thoại các loại và linh kiện đạt 37,7 triệu USD (tăng 11,6%); Phương tiện vận tải và phụ tùng đạt 34,2 triệu USD (tăng 115,2%); Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 24,3 triệu USD (giảm 24,1%); Hàng thủy sản đạt 22 triệu USD (tăng 37,0%); Hạt tiêu đạt 20,9 triệu USD (tăng 21,2%); Hàng rau quả đạt 8,6 triệu USD (tăng 30,9%); Hạt điều đạt 7,6 triệu USD (tăng 23,8%); Kim loại thường khác và sản phẩm đạt 3 triệu USD (tăng 32,4%)…

Bức tranh thương mại của Ai Cập trong năm 2025 cho thấy nhiều tín hiệu tích cực, mở ra cơ hội mới để Việt Nam thúc đẩy hợp tác thương mại và đầu tư với quốc gia Bắc Phi này. Trong bối cảnh kinh tế thế giới vẫn còn nhiều biến động, Ai Cập đã và đang nỗ lực tăng cường sức chống chịu của nền kinh tế thông qua các biện pháp cải cách kinh tế vĩ mô toàn diện, tập trung vào ổn định tài chính – tiền tệ, cải thiện môi trường đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Chính phủ Ai Cập cũng triển khai hàng loạt chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong nước phục hồi sau giai đoạn khó khăn, khuyến khích đổi mới sản xuất, mở rộng xuất nhập khẩu và tăng cường tham gia vào các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Song song với đó, Ai Cập đẩy mạnh các hoạt động thúc đẩy và thuận lợi hóa thương mại, bao gồm đơn giản hóa thủ tục hải quan, nâng cấp hạ tầng logistics và phát triển hệ thống cảng biển, nhằm củng cố vai trò là trung tâm trung chuyển hàng hóa chiến lược kết nối châu Phi, Trung Đông và châu Âu. Với vị trí địa kinh tế đặc biệt quan trọng và vai trò tiên phong trong khu vực Bắc Phi, Ai Cập không chỉ là thị trường tiêu thụ lớn với hơn 110 triệu dân, mà còn là cửa ngõ quan trọng để tiếp cận khu vực châu Phi đang phát triển năng động.

Trong bối cảnh đó, việc Việt Nam chủ động thúc đẩy tăng trưởng thương mại song phương với Ai Cập mang ý nghĩa chiến lược. Điều này không chỉ giúp Việt Nam mở rộng thị phần tại một trong những nền kinh tế lớn nhất châu Phi, mà còn tạo bàn đạp để hàng hóa và doanh nghiệp Việt Nam từng bước thâm nhập sâu hơn vào lục địa này. Thời gian qua, Chính phủ Việt Nam đã tích cực vận động, thuyết phục Ai Cập khởi động đàm phán 01 Hiệp định thương mại tự do song phương. Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Lương Cường tới Ai Cập từ ngày 03 đến ngày 06/8/2025, hai Bên nhất trí thành lập Nhóm công tác chung về nghiên cứu khả thi FTA Việt Nam - Ai Cập với nhiệm vụ nghiên cứu, đánh giá những lợi ích mà FTA có thể mang lại cho cả hai, góp phần thúc đẩy thương mại, đầu tư giữa 02 nước. Đây cũng là bước đi cụ thể trong việc triển khai chủ trương của Chính phủ về đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu, giảm phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống, đồng thời mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế – thương mại với các khu vực tiềm năng, qua đó góp phần nâng cao vị thế và năng lực hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam trong giai đoạn tới.

Nguồn: Vụ CSTM Đa biên tổng hợp