Vương quốc Anh công bố dự thảo Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Các-bon (CBAM)

Thứ Bảy, 20/09/2025

Ngày 24 tháng 4 năm 2025, Chính phủ Vương quốc Anh(UK) đã chính thức công bố dự thảo luật sơ cấp cho Cơ chế điều chỉnh biên giới các-bon (UK CBAM), mở giai đoạn tham vấn từ 24 tháng 03 năm 2025 đến ngày 03 tháng 07 năm 2025 nhằm bảo đảm văn bản pháp lý phản ánh đúng mục tiêu chính sách đã được xác định trước đó. UK CBAM là một phần trong gói các công cụ định giá carbon và chính sách khí hậu, nhằm ngăn chặn nguy cơ rò rỉ carbon và bảo vệ năng lực cạnh tranh của các ngành công nghiệp trong nước trước bối cảnh quốc tế ngày càng gia tăng áp lực giảm phát thải.

Theo dự thảo, UK CBAM sẽ áp dụng đối với một số nhóm hàng hóa phát thải cao như nhôm, xi măng, phân bón, hydrogen, sắt và thép. Một số loại hàng hóa nhất định, chẳng hạn như phế liệu trong một số ngành, được loại trừ nhằm tránh trùng lặp quy định hoặc ảnh hưởng không cần thiết đến chuỗi cung ứng. Các nhà nhập khẩu vào UK sẽ có nghĩa vụ khai báo lượng phát thải trực tiếp (Phạm vi 1) và phát thải gián tiếp liên quan đến năng lượng (Phạm vi 2) gắn liền với sản phẩm của họ. Nếu có dữ liệu đo lường phát thải thực tế đã được xác minh độc lập, doanh nghiệp có thể sử dụng; nếu không, cơ quan chức năng sẽ cung cấp các giá trị mặc định.

Dự thảo cũng nêu rõ ngưỡng đăng ký: doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa thuộc diện CBAM với tổng giá trị trên 50.000 bảng Anh trong giai đoạn đánh giá (reference period) sẽ phải đăng ký và thực hiện nghĩa vụ CBAM. Nghĩa vụ được tính toán dựa trên chênh lệch giữa giá carbon nội địa của Anh và bất kỳ khoản chi phí carbon nào đã phát sinh ở nước xuất xứ, với điều kiện có bằng chứng xác thực. Điều này cho phép công nhận một phần nỗ lực giảm phát thải của quốc gia xuất khẩu, đồng thời duy trì tính công bằng trong thương mại quốc tế.

Về lộ trình, kỳ kế toán đầu tiên dự kiến kéo dài 12 tháng, từ 01/01/2027 đến 31/12/2027. Từ năm 2028 trở đi, hệ thống sẽ áp dụng cơ chế báo cáo và thanh toán hàng quý. Doanh nghiệp nhập khẩu sẽ phải nộp báo cáo định kỳ, thanh toán nghĩa vụ CBAM và tuân thủ các quy định về kiểm tra, giám sát, xác minh do cơ quan quản lý ban hành.

Dự thảo hiện mới chỉ đưa ra khung luật cơ bản, trong khi các nội dung kỹ thuật quan trọng về giám sát, kiểm tra, chứng nhận và bằng chứng sẽ tiếp tục được quy định trong các văn bản thứ cấp sẽ ban hành trong thời gian tới. Chính phủ UK khẳng định không thay đổi thiết kế chính sách CBAM đã công bố vào năm 2023, mà chỉ cụ thể hóa thành quy định pháp lý, tạo cơ sở cho việc triển khai thực tế. Tính tới thời điểm hiện tại, Chính phủ UK đã kết thúc vòng tham vấn kỹ thuật mới nhất đối với dự thảo luật này vào ngày 03 tháng 7 năm 2025 và đang xem xét các ý kiến phản hồi từ quá trình tham vấn này. Trước khi cơ chế CBAM được triển khai, Chính phủ UK cũng sẽ công bố các văn bản ủy quyền (delegated legislation) dưới dạng dự thảo để tham vấn kỹ thuật cũng như sẽ công bố toàn bộ các dự thảo nghị định và thông tư (secondary and tertiary legislation) trước khi trình lên Quốc hội, nhằm tạo điều kiện cho các bên liên quan xem xét và bảo đảm rằng các quy định phù hợp với mục tiêu chính sách đã đề ra.

Đối với doanh nghiệp xuất khẩu sang Anh, theo Dự thảo UK CBAM vừa được công bố, họ sẽ phải khai báo phát thải và có thể phải nộp thêm chi phí carbon nếu chưa chứng minh được đã chịu chi phí tương đương tại nước sở tại. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp cần sớm chuẩn bị hệ thống đo lường, báo cáo phát thải (MRV), rà soát chuỗi cung ứng và dự phòng chi phí tuân thủ, nhằm tránh rủi ro về thị trường và tài chính khi UK CBAM chính thức vận hành.

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên