WTO: Các thành viên thảo luận triển vọng đạt kết quả về bông trước thềm MC14 và chuẩn bị cho Ngày Bông Thế giới 2025
Thứ Hai, 20/10/2025
Ngày 14 tháng 5 năm 2025, các thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã nhóm họp để xem xét tình hình thị trường bông toàn cầu và trao đổi về khả năng đạt được kết quả cụ thể về bông tại Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 14 (MC14), dự kiến diễn ra vào tháng 3 năm 2026 tại Yaoundé, Cameroon. Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh các thành viên nhấn mạnh tầm quan trọng của bông đối với thương mại quốc tế và phát triển bền vững. Chủ tọa đàm phán nông nghiệp, Đại sứ Ali Sarfraz Hussain (Pakistan), khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các thành viên để đảm bảo chủ đề bông được duy trì trong chương trình nghị sự trước MC14.
Phó Tổng Giám đốc WTO Jean-Marie Paugam, người chủ trì Vòng Tham vấn lần thứ 43 của Cơ chế Tham vấn của Tổng Giám đốc về Bông (DGCFMC), đã báo cáo về cuộc họp gần đây của Ban Chỉ đạo sáng kiến “Cotton Partnership” (Partenariat pour le Coton). Cuộc họp này được tổ chức tại trụ sở Ngân hàng Xuất nhập khẩu châu Phi (Afreximbank) ở Cairo vào các ngày 28–29 tháng 4 năm 2025, với sự tham dự của các quốc gia thuộc nhóm C-4+ gồm Benin, Burkina Faso, Chad, Mali và Côte d’Ivoire.
Tại cuộc họp, các đại biểu đã thảo luận về những biện pháp thúc đẩy chương trình phát triển bông trong các nước C-4+, đồng thời đưa ra một số khuyến nghị về huy động tài chính cho chuỗi giá trị bông – dệt may – may mặc. Afreximbank và các đối tác liên quan đã nêu rõ vai trò của việc chuẩn hóa quy trình đề xuất dự án để tăng tính minh bạch và khả năng theo dõi, đồng thời đề xuất cơ chế hợp tác tài chính chung, nền tảng chia sẻ thông tin, đào tạo nâng cao năng lực, giảm thiểu rủi ro đầu tư và vận động chính sách hỗ trợ ngành bông khu vực.
Ông Paugam cho biết, trong khuôn khổ “Cotton Partnership”, các bên dự kiến có thể huy động khoảng 5 tỷ USD trong 10 năm tới, nhưng điều này đòi hỏi các nước C-4+ phải giữ vai trò trung tâm và áp dụng cách tiếp cận khu vực để thu hút đầu tư. Một nghiên cứu công bố tháng 6 năm 2024 cho thấy, nếu 25% lượng bông C-4+ được chế biến trong nước, cần khoản đầu tư tương đương 5 tỷ USD cho cơ sở hạ tầng và đào tạo nhân lực, song có thể tạo ra khoảng 500.000 việc làm, chủ yếu cho phụ nữ và thanh niên, đồng thời tăng giá trị gia tăng trong khu vực.
Về cơ chế hỗ trợ phát triển, ông Paugam nhấn mạnh nhu cầu cải thiện Bảng cập nhật hỗ trợ phát triển bông (Evolving Table on Cotton Development Assistance) – công cụ theo dõi dự án do các thành viên WTO và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) điều phối. Ông đề xuất tổ chức cuộc họp riêng với các nhà tài trợ để nâng cao tính minh bạch và hiệu quả triển khai công cụ này.
Tại phiên họp, Chad, FAO và Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC) công bố rằng Ngày Bông Thế giới 2025 sẽ được tổ chức ngày 7 tháng 10 năm 2025 tại Rome, trùng dịp kỷ niệm 80 năm thành lập FAO. Sự kiện nhằm tăng cường quảng bá và thu hút đầu tư vào bông châu Phi thông qua hoạt động của Cotton Partnership, đồng thời tạo diễn đàn thảo luận về tác động của biến đổi khí hậu đối với sản xuất bông.
Các thành viên tham dự đã chia sẻ kinh nghiệm hợp tác trong khuôn khổ hợp tác Nam – Nam, đặc biệt trong phát triển ngành bông theo hướng tạo việc làm, đa dạng hóa kinh tế, giảm rủi ro đầu tư và phát triển khu vực. Một số phái đoàn cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hội nhập chuỗi giá trị toàn cầu, đầu tư vào công nghiệp chế biến bông, và tăng cường môi trường chính sách thuận lợi cho ngành bông.
Ủy ban Tư vấn Bông Quốc tế (ICAC) đã trình bày nghiên cứu về sử dụng nước trong trồng bông, nêu rõ rằng quan niệm bông tiêu thụ lượng nước lớn là không chính xác vì đây là loại cây trồng thích nghi với điều kiện bán khô hạn. Tuy nhiên, ICAC cảnh báo rằng biến đổi khí hậu và thay đổi lượng mưa đang ảnh hưởng đáng kể đến năng suất bông ở các nước C-4+.
DGCFMC cũng thông báo các bước tiếp theo, bao gồm hội thảo kỹ thuật trực tuyến do Côte d’Ivoire tổ chức ngày 19 tháng 6 năm 2025 về tái chế và tái sử dụng hàng dệt may. Các thành viên khác được khuyến khích phối hợp với Ban Thư ký WTO để xây dựng các sáng kiến tương tự. Đồng thời, một mẫu hồ sơ dự án thống nhất của Cotton Partnership sẽ được hoàn thiện để các nước C-4+ trình bày dự án ưu tiên tại hội thảo kỹ thuật sắp tới, với WTO hỗ trợ trong việc theo dõi, đánh giá và kết nối với các cơ quan phát triển.
Trong khuôn khổ hợp tác, chương trình “Football for Schools” của FIFA sẽ sử dụng bông C-4+ để sản xuất áo thun và áo polo tại Tây Phi, dự kiến phân phối toàn cầu vào cuối năm 2025.
Kết thúc cuộc họp, Phó Tổng Giám đốc Paugam nhấn mạnh cần duy trì đà tiến hiện có của các sáng kiến về bông trong bối cảnh MC14 đang đến gần, đồng thời kêu gọi các thành viên tiếp tục hợp tác chặt chẽ để đạt kết quả cụ thể.
Về phần mình, Chủ tọa đàm phán nông nghiệp Ali Sarfraz Hussain cập nhật tiến trình thảo luận về thương mại bông. Ông cho biết các nước C-4+ và nhiều thành viên khác đều nhấn mạnh tầm quan trọng của bông trong đàm phán nông nghiệp và mong muốn đạt được bước tiến đáng kể tại MC14. Nhóm C-4+ cũng đề xuất tách riêng đàm phán bông khỏi gói nông nghiệp chung để dễ đạt thỏa thuận độc lập, đồng thời kêu gọi thực hiện các cam kết trước đây và giảm hỗ trợ trong nước gây méo mó thương mại.
Để thúc đẩy tiến trình, ông Hussain đề xuất tổ chức cuộc họp “Cotton Quad Plus” trong những tuần tới, quy tụ các nước C-4+ cùng những đối tác sản xuất bông lớn như Australia, Trung Quốc, Brazil, Liên minh châu Âu, Ấn Độ, Pakistan và Hoa Kỳ, nhằm trao đổi thẳng thắn và cụ thể hơn về hướng đi tiếp theo.
Nguồn: Vụ CSTM Đa biên tổng hợp từ WTO
