Nhìn lại kết quả thực thi Hiệp định EVFTA năm 2020 - Phần 5
Thứ Sáu, 27/10/2023
(tiếp tục)
2. Về hoạt động tuyên truyền, phổ biến thông tin và thị trường
Số lượng các hội thảo, hội nghị tuyên truyền về Hiệp định EVFTA ít hơn nhiều so với con số được tổ chức trong năm 2019 nhưng vẫn là con số đáng kể trong bối cảnh dịch bệnh Covid đang diễn ra. Điều đó cho thấy nỗ lực của các cơ quan và tổ chức trong việc thúc đẩy hoạt động tuyên truyền, phổ biến về FTA thế hệ mới quan trọng này. Thêm vào đó, các hoạt động tuyên truyền và tập huấn dưới hình thức trực tuyến về các nội dung được quan tâm nhất như tiếp cận thị trường, quy tắc xuất xứ… đã được Bộ Công Thương triển khai tới toàn bộ các tỉnh, thành nhằm giúp đa dạng hóa hình thức tuyên truyền và đối tượng tiếp cận. Ngoài ra, cổng thông tin điện tử về FTA (FTAP) đã được khai trương, hỗ trợ doanh nghiệp trực tuyến trong việc tra cứu, tìm hiểu các nội dung về Hiệp định EVFTA.
Dù vậy, theo đánh giá chung, sự quan tâm của một bộ phận doanh nghiệp còn chưa nhiều. Các hội nghị, hội thảo và khóa tập huấn do các cơ quan tổ chức chưa thu hút được nhiều doanh nghiệp tham dự. Các khóa đào tạo trực tuyến cũng chưa ghi nhận nhiều doanh nghiệp đăng ký dù đã được thông báo rộng rãi thông qua các Sở tại các tỉnh, thành trên cả nước. Lượng truy cập vào FTAP còn khá khiêm tốn dù đã được truyền thông rộng rãi khi khai trương chính thức.
Bên cạnh sự quan tâm còn khá hạn chế của một bộ phận doanh nghiệp, hình thức tuyên truyền dù đã được đổi mới hơn, cụ thể hơn nhưng nhìn chung vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của nhiều doanh nghiệp, thời gian tới cần phải làm mới cho hấp dẫn hơn, thu hút hơn. Ngoài ra, công tác triển khai tổ chức tuyên truyền, phổ biến cho cộng đồng doanh nghiệp tại một số địa phương vẫn còn được thực hiện mang tính hình thức, phong trào.
Tình hình tiếp cận hoặc sử dụng các nguồn thông tin về thị trường, các biện pháp kỹ thuật, quy định xuất nhập khẩu từ các Đại sứ quán, Thương vụ của Việt Nam ở các nước EVFTA đã có tiến triển tích cực nhưng nhìn chung cơ chế kết nối giữa các tỉnh, thành với các Bộ, ngành và hệ thống cơ quan đại diện ngoại giao và thương mại của Việt Nam ở nước ngoài trong việc thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu cần tiếp tục được đẩy mạnh để đạt hiệu quả cao hơn nữa.
3. Về công tác xây dựng pháp luật, thể chế
Việc xây dựng các văn bản thực thi cam kết đối với Hiệp định EVFTA đang có một số vấn đề như sau:
Thứ nhất, như trên đã trình bày, cho đến nay gần như toàn bộ các văn bản hướng dẫn Bộ luật lao động sửa đổi đã được ban hành, chỉ còn duy nhất Nghị định quy định về tổ chức đại diện của người lao động trong khi đây là Nghị định nhận được sự quan tâm rất lớn của EU.
Thứ hai, theo yêu cầu của Hiệp định và căn cứ theo Kế hoạch thực thi EVFTA đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành, Việt Nam cần thành lập Nhóm Tư vấn trong nước (DAG) để thực hiện cam kết về phát triển bền vững của EVFTA. Tuy nhiên, cho đến nay Nhóm DAG vẫn chưa được chính thức thành lập.
Thứ ba, một số văn bản pháp luật đã ban hành hoặc đang trong giai đoạn lấy ý kiến ban hành tạo ra một số quan ngại từ EU cũng như các đối tác của Việt Nam như Thông tư 32/2018/TT-BYT ngày 12 tháng 11 năm 2018 của Bộ Y tế quy định về đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc, dự thảo Nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân, dự thảo sửa đổi Nghị định 72/2013/NĐ-CP về quản lý cung cấp sử dụng dịch vụ internet…
4. Về công tác nâng cao năng lực và phát triển nguồn nhân lực
Công tác nâng cao năng lực và phát triển nguồn nhân lực trong năm 2020 đã ghi nhận tiến triển tích cực. Hầu hết các tỉnh thành đều có báo cáo về hoạt động này và đã triển khai khá nhiều các hoạt động để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tuy nhiên, về cơ bản, chất lượng nguồn nhân lực quản lý trong lĩnh vực hội nhập kinh tế quốc tế vẫn chưa được cải thiện nhiều. Đây là một vấn đề cần được quan tâm hơn nữa để bảo đảm hiệu quả thực thi các FTA của Việt Nam có tính lan tỏa trên toàn quốc.
5. Về chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững
Việc triển khai nhóm chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững giữa các cơ quan và địa phương có sự khác biệt. Có những nơi làm quyết liệt, có những nơi vẫn chưa chú trọng đúng mức. Có những nhiệm vụ được thể hiện trong Kế hoạch thực thi của Chính phủ cho đến nay vẫn chưa được triển khai. Ngoài ra, công tác tuyên truyền về vấn đề môi trường và phát triển bền vững cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp cần được đẩy mạnh hơn nữa vì đây là nội dung rất quan trọng trong Hiệp định EVFTA.
6. Về vấn đề kinh phí thực hiện
Kinh phí để thực hiện các hoạt động được nêu trong Kế hoạch thực thi Hiệp định EVFTA còn rất hạn chế. Cụ thể, kinh phí được Bộ Tài chính bố trí cho thực thi Hiệp định EVFTA chỉ khoảng 16% so với yêu cầu. Điều này ảnh hưởng lớn tới tiến độ và hiệu quả thực thi Hiệp định EVFTA của nhiều Bộ, ngành, địa phương nói riêng và của Chính phủ nói chung.
7. Về công tác thống kê số liệu xuất nhập khẩu và đầu tư
Việc tổng hợp số liệu về xuất nhập khẩu và đầu tư theo từng quốc gia và từng tỉnh, thành tham gia Hiệp định EVFTA trong quan hệ thương mại và đầu tư với Việt Nam đang gặp rất nhiều khó khăn. Như trên đã trình bày, trong báo cáo của các cơ quan, tỉnh, thành gửi về Bộ Công Thương, hầu như không thể phân tách được số liệu về đầu tư của từng nước theo từng địa phương. Số liệu về xuất nhập khẩu dù được thống kê nhưng nhìn chung không rõ ràng, có địa phương gửi, có địa phương không. Điều này ảnh hưởng nhất định đến việc đánh giá, nhận định về hiệu ứng cũng như tác động của Hiệp định EVFTA đối với các tỉnh, thành nói riêng và Việt Nam nói chung.
