Đánh giá tiềm năng và dư địa mặt rau quả xuất khẩu sang Singapore
Hiện nay, giá trị xuất khẩu rau củ quả của Việt Nam sang Singapore còn chưa tương xứng với tiềm năng. Thị phần nhập khẩu rau củ hiện nay của Singapore vẫn do Malaysia thống lĩnh với khoảng 42%, tiếp theo là Trung Quốc với 27%, Úc 8% và 27% từ các quốc gia khác. Thị phần hoa quả hiện nay tại Singapore cũng vẫn nhập chủ yếu từ Malaysia (40%), Trung Quốc (13%), Nam Phi (8%) và từ các quốc gia khác (39%). Tổng giá trị xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang Singapore đạt 38 triệu USD năm 2021 và 9,9 triệu USD quý I/2022 (giảm 0,2% so với cùng kỳ năm 2021).
Năm loại trái cây của Việt Nam nhập nhiều nhất vào Singapore là thanh long, chanh không hạt, chanh vàng, chuối và hồng xiêm. Năm loại rau hiện Singapore nhập khẩu từ Việt Nam chủ yếu là khoai giống Nhật, ớt giống dài, ớt chuông, ớt cay và củ cải. Mới đây nhất, quả vải đã chính thức có mặt trên kệ hàng của chuỗi siêu thị Fairprice.
Doanh nghiệp Việt Nam cũng gặp phải những khó khăn không nhỏ để gia nhập và có chỗ đứng tại thị trường Singapore. Các sản phẩm để có thể được nhập vào Singapore phải chịu sự kiểm soát nghiêm ngặt về chất lượng, nhất là về tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Do chưa có thương hiệu, hoặc không đáp ứng được các yêu cầu về tiêu chuẩn, chứng chỉ (HACCP, Global Gap, Organic) nên các sản phẩm rau củ quả của Việt Nam còn khó đưa được vào thị trường.
Sản phẩm của Việt Nam cũng có tính tương đồng cao với các sản phẩm trong khu vực nên vừa khó cạnh tranh về giá (Malaysia có lợi thế về khoảng cách địa lý); vừa khó cạnh tranh về thông tin (Thái Lan, Ấn Độ, Philippines có lợi thế về ngôn ngữ nên dễ thuyết phục và giới thiệu sản phẩm). Ngoài ra, các doanh nghiệp sản xuất, các trang trại của Việt Nam thường ít có kinh nghiệm trong thanh toán quốc tế. Công tác xây dựng trang mạng; thông tin, quảng bá sản phẩm bằng tiếng Anh và tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại cũng chưa được chú trọng nên khó thành công trong việc chinh phục thị trường nước ngoài, nhất là những thị trường có yêu cầu cao như Singapore.
Bên cạnh đó, các nhà nhập khẩu Singapore băn khoăn về sự ổn định nguồn cung và năng lực giữ chữ tín của doanh nghiệp Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp muốn chuyển đổi đối tác nhập khẩu nhưng vẫn lưỡng lự về khả năng đảm bảo chất lượng và nguồn hàng ổn định. Vấn đề mức giá cũng là hạn chế lớn của các doanh nghiệp rau củ quả vì quy mô của các trang trại chưa đủ lớn và năng lực sản xuất khó có thể canh tranh được với sản phẩm cùng loại của Trung Quốc.
Cuối cùng, khó khăn cốt lõi vẫn chính là vấn đề chất lượng và độ an toàn của sản phẩm. Để thúc đẩy xuất khẩu rau củ quả Việt Nam ra thế giới, các doanh nghiệp sản xuất Việt Nam cần sớm có sự đầu tư chiều sâu vào phát triển bền vững, xây dựng giá trị doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cần có sự chung tay để đầu tư bài bản từ đầu chuỗi sản xuất (quy trình trồng cấy, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật) cho đến cuối chuỗi sản xuất (quy trình truy xuất nguồn gốc, đóng gói, công nghệ bảo quản sau thu hoạch, công nghệ vận chuyển, kho lạnh…).
