Một số chính sách đặc thù của UK đối với hàng nhập khẩu

1. Các quy định về hải quan và nhập khẩu hàng hóa

Các quy định về hải quan và thuế quan của Vương quốc Anh được thiết lập bởi Cơ quan Thuế và Hải quan Anh (HMRC). Tháng 5 năm 2020, Vương Quốc Anh đã công bố hệ thống thuế toàn cầu MFN (UK Global Tariff) để thay thế cho Hệ thống thuế quan chung của Liên minh châu Âu sau quá trình Brexit. Hệ thống thuế này của Vương quốc Anh đã có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2021. Theo đó, thuế MFN trung bình của Anh sẽ chỉ còn 5,7%, thấp hơn so với thuế MFN trung bình của Hệ thống thuế quan chung của EU 1,5% (hiện là 7,2%). Vương quốc Anh cũng tăng gấp đôi số lượng hàng hóa được miễn thuế so với trước đây, trong đó có một số sản phẩm như xi măng, tủ lạnh làm đông, máy chế biến thực phẩm và các sản phẩm nguyên liệu đầu vào chủ yếu để hỗ trợ nền sản xuất của UK như gỗ, nhựa, phụ tùng xe đạp, phụ tùng tuabin,…Tuy nhiên, tùy thuộc vào quốc gia xuất khẩu, doanh nghiệp có thể được hưởng thuế suất ưu đãi các mặt hàng trên cơ sở cam kết của các Hiệp định thương mại tự do. Đối với doanh nghiệp Việt Nam, hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang Vương quốc Anh sẽ được hưởng thuế suất ưu đãi theo cam kết của Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len (UKVFTA).

Hệ thống kiểm soát hải quan của Vương quốc Anh cũng bắt đầu được vận hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2021 với 3 giai đoạn chính:

Giai đoạn 1: Từ 01/01/2021, thương nhân nhập khẩu hàng hóa theo tiêu chuẩn thông thường sẽ cần đáp ứng những yêu cầu hải quan cơ bản, có đầy đủ các giấy tờ nhập khẩu hàng hóa thông thường. Thương nhân sẽ cần lưu ý về việc trả thuế giá trị gia tăng (VAT) tương ứng giá trị hàng hóa nhập khẩu. Việc khai báo hải quan có thể được thực hiện trong 6 tháng và doanh nghiệp có thể thực hiện thanh toán sau khi khai báo hải quan xong. Đối với hàng nhập khẩu vào Vương quốc Anh trong 6 tháng đầu tiên, doanh nghiệp không cần thực hiện khai báo an toàn và bảo mật. Các loại hàng hóa thuộc diện cần kiểm soát và hàng hóa tiêu thụ đặc biệt như rượu và thuốc lá sẽ cần phải thực hiện khai báo hải quan tiêu chuẩn. Đối với một số động thực vật sống có nguy cơ cao, cơ quan hải quan có thể kiểm tra thực tế tại điểm đến hoặc tại các cơ sở đã được phê duyệt và yêu cầu doanh nghiệp cung cấp trước thông tin về lộ trình vận chuyển.

Giai đoạn 2: Từ 01/04/2021, tất cả các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật và thực vật sẽ cần thông báo trước và có các tài liệu chứng nhận sức khỏe có liên quan. Kiểm tra thực tế sẽ tiếp tục được tiến hành tại điểm đến cho đến tháng 7 năm 2021.

Giai đoạn 3: Từ 01/7/2021, thương nhân xuất khẩu bất kỳ sản phẩm hàng hóa gì đều cần khai báo hải quan đầy đủ tại điểm đến và trả các loại thuế liên quan. Doanh nghiệp sẽ cần thực hiện khai báo an ninh và an toàn và xuất trình các giấy tờ liên quan đến kiểm soát động thực vật (SPS) đối với các sản phẩm có liên quan tại điểm kiểm soát. Kiểm tra về SPS đối với động vật, thực vật và các sản phẩm khác sẽ được thực hiện tại Cửa khẩu kiểm soát của Vương quốc Anh.

Về thủ tục xuất khẩu hàng hóa sang Vương quốc Anh, doanh nghiệp có thể tham khảo quy trình 6 bước tại địa chỉ: https://www.gov.uk/export-customs-declaration. Theo đó, 6 bước cơ bản để thông quan hàng hóa khi xuất khẩu vào Vương quốc Anh bao gồm:

- Bước 1: Kiểm tra xem trách nhiệm làm thủ tục thông quan hàng hóa sẽ thuộc về bên nào. Ở bước này doanh nghiệp có thể tự làm thủ tục thông quan hoặc thuê bên vận chuyển hoặc môt bên trung gian thực hiện dịch vụ thông quan cho hàng hóa của doanh nghiệp mình. Do các thủ tục về hải quan khá phức tạp, doanh nghiệp có thể lựa chọn các bên trung gian để thực hiện việc thông quan hàng hóa. Tại bước này, UK đưa ra những hướng dẫn rất chi tiết cụ thể về những bên có thể cung cấp dịch vụ này tới doanh nghiệp và những thông tin mà doanh nghiệp cần cung cấp cho đại lý.

- Bước 2: Đăng ký doanh nghiệp để làm tờ khai nhập khẩu. Doanh nghiệp sẽ cần mã số EORI (Nhận dạng và Đăng ký hoạt động Kinh tế) để đăng ký cho các mục đích hải quan tại Vương quốc Anh. Mã EORI sẽ bắt đầu với ký tự GB dành cho hàng hóa nhập khẩu vào Anh, Xứ Wales và Scotland. Đối với Bắc Ai-len, mã EORI sẽ bắt đầu với ký tự XI. Phụ thuộc vào điểm đến, doanh nghiệp cần đăng ký đúng trên hệ thống có phần mềm tương thích để khai báo hải quan. Doanh nghiệp có thể tìm hiểu về việc đăng ký mã EORI tại địa chỉ https://www.gov.uk/eori?

Ngoài ra, đối với hàng hóa có nguồn gốc thực vật, doanh nghiệp cần thực hiện đăng ký tại Cơ quan quản lý môi trường, thực phẩm và các vấn đề về nông thôn (DEFRA) tại địa chỉ http://edomero.defra.gov.uk/. Đối với các sản phẩm cần được kiểm soát (như vũ khí), doanh nghiệp cần đăng ký tại Cơ quan quản lý thương mại quốc tế (DIT) tại địa chỉ https://www.spire.trade.gov.uk/.

- Bước 3: Kiểm tra xem doanh nghiệp có thể thực hiện nhanh quy trình hải quan. Trong trường hợp doanh nghiệp thường xuyên khai tờ khai nhập khẩu, doanh nghiệp có thể thực hiện một số quy trình hải quan nhanh hơn và dễ dàng quản lý hơn. Vì vậy, doanh nghiệp có thể kiểm tra về các quy trình rút gọn doanh nghiệp có thể thực hiện để làm tờ khai đơn giản và nhanh chóng hơn.

- Bước 4: Kiểm tra về việc khai báo hàng hóa hải quan. Đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam, doanh nghiệp cần thực hiện khai báo hải quan khi xuất khẩu hàng hóa qua Vương quốc Anh.

- Bước 5: Vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu. Hàng hóa cần được vận chuyển đến cảng hoặc cửa khẩu của Vương quốc Anh được khi ghi trên tờ khai xuất khẩu. Tại cửa khẩu doanh nghiệp hoặc người vận chuyển cần xuất trình một số giấy tờ sau:

+ Số tham chiếu lấy từ tờ khai xuất khẩu

+ Hóa đơn

+ Giấy phép xuất khẩu hoặc giấy chứng nhận (nếu cần)

Nhân viên hải quan sẽ kiểm tra hàng hóa trước khi cho thông quan nhập khẩu vào Vương quốc Anh.

- Bước 6: Giải phóng hàng hóa nếu hàng hóa bị giữ lại tại cửa khẩu. Hàng hóa sẽ không được thông quan và bị giữ lại cửa khẩu trong một số trường hợp vì các lý do sau:

+ Hàng hóa hoặc doanh nghiệp không xuất trình được giấy phép hợp lệ.

+ Hàng hóa kiểm tra không đạt yêu cầu

+ Hàng hóa đi theo lô hàng bị giữ lại.

Trong trường hợp hàng hóa bị giữ lại, hải quan Vương quốc Anh sẽ thông báo cho doanh nghiệp lý do và doanh nghiệp cần thực hiện theo các yêu cầu của hải quan để được giải phóng hàng. Doanh nghiệp có thể tìm kiếm đầu mối hỗ trợ tại trang web sau: https://www.gov.uk/contact/national-clearance-hub.

2. Các quy định về SPS

Mặc dù Vương quốc Anh không còn thuộc Liên minh châu Âu (EU), tuy nhiên, Vương quốc Anh vẫn sử dụng các quy định kiểm soát động thực vật của EU. Hiện Vương quốc Anh đã kết hợp các quy định này vào nội luật kể từ ngày 30 tháng 12 năm 2020. Cần lưu ý, Nghị định thư về Bắc Ai-len của Vương quốc Anh quy định Bắc Ai-len sẽ thuộc hải quan EU và sẽ phải tuân thủ các quy định về hàng hóa, bao gồm nông sản của EU.

Đối với hàng hóa là thực vật hoặc có nguồn gốc từ thực vật, doanh nghiệp cần đảm bảo sản phẩm của mình đáp ứng đầy đủ các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật sau đây:

- Quy định về mức dư lượng tối đa;

- Quy định về kiểm soát các chất gây ô nhiễm trong thực phẩm;

- Tiêu chí vi sinh (đối với trái cây cắt sẵn);

- Quy định về y tế và kiểm dịch thực vật;

- Tiêu chuẩn tiếp thị;

- Kiểm soát thực phẩm nhập khẩu vào Liên minh châu Âu;

- Truy xuất nguồn gốc sản phẩm;

- Quy định về ghi nhãn và đóng gói.

Doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam cần kết hợp với nhà nhập khẩu của Vương quốc Anh để thực hiện theo quy trình nhập khẩu hàng hóa vào Vương quốc Anh. Theo đó, các quy định doanh nghiệp cần lưu ý khi nhập khẩu vào Vương quốc Anh bao gồm:

Đăng ký nhập khẩu. Việc đăng ký nhập khẩu sẽ do doanh nghiệp nhập khẩu của Vương quốc Anh thực hiện thông qua hệ thống PEACH (Đăng ký nhập khẩu). Doanh nghiệp cũng có thể theo dõi lộ trình của lô hàng thông qua hệ thống này.

Giấy chứng nhận kiểm dịch sức khỏe thực vật (PC). Doanh nghiệp cần có giấy chứng nhận kiểm dịch sức khỏe thực vật cho từng lô hàng do Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam cấp để có thể xuất khẩu hàng hóa sang Vương quốc Anh. Hầu hết hàng hóa có nguồn gốc từ thực vật (bao gồm cả hạt giống) phải có giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật. Việc kiểm định được ghi trên Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật này phải diễn ra ít hơn 14 ngày trước khi lô hàng được gửi đi và Giấy chứng nhận cũng chỉ có giá trị trong thời hạn 14 ngày. Đối với một số rau củ quả đã qua chế biến hoặc đóng gói hoặc sản phẩm tổng hợp bao gồm rau củ quả đã chế biến, doanh nghiệp không cần PC.

Thông báo trước. Thông qua hệ thống PEACH, doanh nghiệp phải thực hiện thông báo trước với cơ quan quản lý sức khỏe thực vật về sản phẩm và có thể kiểm tra lộ trình của lô hàng nhập khẩu. Vương quốc Anh yêu cầu một số hàng hóa sau đây phải thực hiện việc thông báo trước khi nhập khẩu bao gồm:

+ Cây trồng

+ Rau củ

+ Hoa quả thông thường khác với loại được bảo quản bằng phương pháp đông lạnh sâu

+ Một vài loại hoa đã cắt (không có rễ)

+ Một số loại hạt, ngũ cốc và rau ăn lá khác với loại được bảo quản sâu

+ Khoai tây

+ Máy móc hoặc thiết bị phục vụ cho nông nghiệp hoặc lâm nghiệp

Doanh nghiệp có thể tra cứu Danh mục hàng hóa phải thông báo trước khi nhập khẩu tại đường dẫn sau: Danh mục thực vật nhập khẩu phải thông báo trước hoặc liên hệ với Cục Bảo vệ Động Thực vật (Animal and Plant Health Agency - APHA).

Việc thông báo trước phải diễn ra ít nhất trước 4 tiếng làm việc hàng hóa hạ cánh tại Vương Quốc Anh bằng được hàng không và vận chuyển xuống; và 1 ngày làm việc trước khi hàng hóa tới Vương quốc Anh bằng các phương thức vận chuyển khác.

Đối với các sản phẩm hữu cơ, doanh nghiệp sẽ cần thực hiện thêm quy trình về nhập khẩu sản phẩm hữu cơ vào Vương quốc Anh theo quy định được thông báo tại đường dẫn sau Hướng dẫn nhập khẩu sản phẩm hữu cơ.

Kiểm tra tại cửa khẩu. Khi hàng hóa khi được vận chuyển đến Vương quốc Anh, hải quan sẽ kiểm tra tại cửa khẩu để bảo đảm hàng hóa có đủ các giấy tờ theo yêu cầu, đúng loại thực vật hoặc có nguồn gốc thực vật như đã khai báo và không có sâu bệnh.

Đối với động vật và các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật, doanh nghiệp cần kiểm tra các loại bệnh dịch thông thường mà loại động vật đó có thể gặp phải và các quy định có liên quan tại đường link https://www.gov.uk/guidance/imports-and-exports-of-animals-and-animal-products-topical-issues. Ngoài ra doanh nghiệp bắt buộc phải đăng ký việc nhập khẩu tại hệ thống Nhập khẩu Sản phẩm, động vật, thực vật và thức ăn chăn nuôi (IPAFFS) khi nhập khẩu:

- Động vật sống;

- Sản phẩm có nguồn gốc từ động vật (POAO) cần kiểm tra thú y;

- Thực phẩm có nguy cơ cao và thức ăn chăn nuôi không có nguồn gốc từ động vật (HRFNAO)

- Các sản phẩm mầm, giống

- Phụ phẩm động vật không làm thức ăn cho người cần phải kiểm tra thú y.

Tương tự đối với nhập khẩu thực vật và các sản phẩm có nguồn gốc từ thực vật, doanh nghiệp cần cung cấp giấy chứng nhận sức khỏe động vật. Ngoài ra, trong một vài trường hợp, doanh nghiệp sẽ cần xin giấy phép, giấy tờ thương mại hoặc thực hiện một số thủ tục pháp lý đối với việc thương mại cái loài vật đang bị đe dọa. Về quy trình nhập khẩu đối với động vật và các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật, về cơ bản, doanh nghiệp có thể thực hiện tương tự giống với quy trình nhập khẩu thực vật và các sản phẩm từ thực vật. Tuy nhiên, một số quy định mà doanh nghiệp cần lưu ý như sau:

- Mã CN của sản phẩm có thể kiểm tra tại Phụ lục I Quy định 2019/2007 (Phụ lục I) và Quyết định 2007/275/EC (Quyết định 2007/275/EC)

- Danh mục mã CN của sản phẩm cần được kiểm tra tại trạm kiểm soát biên giới có thể tra cứu tại Quy định 2019/2007 (Regulation 2019/2007)

- Danh mục giấy phép nhập khẩu chung cho một số động vật và sản phẩm từ động vật (Danh mục giấy phép thông thường) 

- Doanh nghiệp có thể tra cứu các quy định cụ thể đối với từng loại động vật và sản phẩm có nguồn gốc từ động vật tại đường dẫn Hướng dẫn xuất nhập khẩu động vật sống và các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật.

- Doanh nghiệp cần kiểm tra Danh sách Trạm kiểm soát biên giới Vương quốc Anh hợp pháp (Approved UK BCP ) để kiểm tra hàng hóa theo đúng quy định.

3. Các quy định về TBT

Liên quan đến các quy định về hàng rào kỹ thuật trong thương mại, Vương quốc Anh đặt ra yêu cầu về TBT đối với 2 loại hàng hóa là hóa chất và mỹ phẩm.

3.1. Quy định về hóa chất

Do trước đây Vương quốc Anh là một thành viên của Liên minh châu Âu (EU), vì thế trong thời gian chuyển đổi của Brexit, Vương quốc Anh vẫn yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ quy định về đăng ký, đánh giá, cấp phép và hạn chế đối với hóa chất theo cơ chế của EU (REACH). Từ ngày 01 tháng 01 năm 2021, sau khi chính thức rời khỏi EU, Vương quốc Anh đã đưa ra hệ thống quy định tương tự như cơ chế của EU với tên gọi là UK REACH. Cơ chế này phù hợp với cơ chế ban đầu của EU và sẽ duy trì vận hành theo mục tiêu và nguyên tắc của EU REACH. Tuy nhiên, trong trường hợp sau này EU có thay đổi nội dung của cơ chế REACH thì UK REACH sẽ không tự động thay đổi theo.

3.2. Quy định về mỹ phẩm

Tương tự như đối với các quy định khác, Vương quốc Anh chuyển đổi sang quy định về mỹ phẩm của Vương quốc Anh từ ngày 01/01/2021. Quy định của EU và UK về mỹ phẩm hiện đang tương đồng với nhau sẽ duy trì trong thời gian hiện tại.

4. Các quy định khác

4.1 Quy định về hàng rào hải quan và thuận lợi hóa thương mại

Trước đây, Vương quốc Anh đã gia nhập Hiệp định tạo thuận lợi thương mại (TFA) trong khuôn khổ WTO khi còn là thành viên của EU. Sau Brexit, Vương quốc Anh tuyên bố vẫn tiếp tục chấp nhận các điều khoản của TFA cho kết khi kết thúc thời gian chuyển đổi ngày 31 tháng 12 năm 2022. Hiện tại, Vương quốc Anh đang đầu tư rất nhiều để phát triển cơ sở hạ tầng tại các cửa khẩu và cảng kiểm soát hàng hóa để hỗ trợ việc thực thi các yêu cầu mới về thủ tục xuất nhập khẩu. Điều này có thể dẫn đến việc kéo dài thời gian thông quan cho hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam hay các quốc gia khác tới Vương quốc Anh.

4.2 Quy định về chỉ dẫn địa lý

Từ ngày 01 tháng 01 năm 2021, Vương quốc Anh đã thiết lập những quy định riêng về chỉ dẫn địa lý, trong đó hạn chế việc sử dụng những tên địa lý cho thực phẩm, đồ uống và các sản phẩm nông nghiệp (bao gồm bia, rượu táo và rượu lê); nước uống có ga, rượu và các loại rượu thơm. Hệ thống chỉ dẫn địa lý mới của Vương quốc Anh sẽ sử dụng các chỉ định sau:

- Chỉ định xuất xứ được bảo vệ (PDO)

- Chỉ dẫn địa lý được bảo vệ (PGI)

- Đặc sản truyền thống được bảo đảm (TSG)

Nhà sản xuất từ Vương quốc Anh và các nước có thể đăng ký tại Hệ thống chỉ dẫn địa lý của Vương quốc Anh. Tất cả các sản phẩm đã đăng ký trước đây theo Hệ thống chỉ dẫn địa lý của EU kể từ ngày 31 tháng 12 năm 2020 sẽ vẫn được bảo vệ bởi hệ thống Chỉ dẫn địa lý mới của Vương quốc Anh.