Đặc tính và xu hướng phát triển thị trường đối với một số mặt hàng tiêu biểu tại Bồ Đào Nha

1. Đặc tính thị trường Bồ Đào Nha

Các sản phẩm nông nghiệp chủ đạo bao gồm ngũ cốc, khoai tây, cà chua, ôliu, nho, cừu, trâu bò, dê, lợn, gà, sản phẩm sữa, cá.

Bồ Đào Nha là vùng đất của hoa trái, rượu vang và cây cối. Đa số dân chúng Bồ Đào Nha làm việc trong một lĩnh vực nào đó của nghề nông. Nho (để ăn và để làm rượu vang) và ôliu được trồng ở khắp mọi nơi. Ngũ cốc chủ yếu là yến mạch và lúa. Táo, lê, đào, cam chanh được trồng để xuất khẩu. Cà chua để chế biến thành xốt cà chua, là một loại hoa trái khác. Bồ Đào Nha không tự túc được đủ lương thực thực phẩm cho mình, vì vậy phải nhập khẩu gần một nửa lượng thực phẩm phục vụ nhu cầu, bao gồm lúa mì, ngô và thịt.

Những ngành kinh tế chính bao gồm: dệt và giày dép, bột gỗ, giấy, sản phẩm từ vỏ sồi bần, kim loại và cơ khí, lọc dầu, hóa chất, đóng hộp (thịt, cá), cao su và sản phẩm nhựa, đồ gốm, đồ điện tử và thiết bị liên lạc, thiết bị vận tải đường sắt, thiết bị dành cho không gian vũ trụ, đóng và sửa chữa tàu biến, rượu, du lịch.

Bồ Đào Nha có những nguồn lợi thiên nhiên đáng kể, nhưng công nghiệp hóa chỉ ở mức bình thường. Sản phẩm công nghiệp chính của Bồ Đào Nha là vải sợi và quần áo (với khoảng 1/3 sản lượng được xuất khẩu), cá sardine đóng hộp, cá ngừ, cà chua nghiền, xi măng, bột giấy, phân hóa học và dầu ôliu tinh luyện. Năng lượng cho công nghiệp chủ yếu do những nhà máy thủy điện ở vùng núi phía Bắc cung cấp. Ngành công nghiệp của nước này phụ thuộc chủ yếu vào năng lượng và nguyên liệu nhập khẩu.

Du lịch mang lại khoảng 8% tổng sản phẩm quốc nội có chiều hướng tăng, phần lớn khách du lịch đến từ Tây Ban Nha và Anh với Algarve là khu trung tâm du lịch hành đầu.

FDI được coi là ưu tiên hàng đầu của chính phủ Bồ Đào Nha. Bồ Đào Nha gần đây thúc đẩy phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời (cả nước có nhà máy điện năng lượng mặt trời lớn thứ hai trên thế giới) và năng lượng sóng (thu được từ sóng biển). Các lĩnh vực này cung cấp những cơ hội mới cho nhà đầu tư nước ngoài. Bồ Đào Nha có một nền kinh tế đa dạng và nhiều lợi ích khi là thành viên của Liên minh châu Âu.

2. Quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Bồ Đào Nha

Kim ngạch thương mại song phương tuy còn khiêm tốn nhưng tăng trưởng đều hàng năm. Theo Cơ quan thống kê Bồ Đào Nha Từ năm 2010 mới chỉ đạt 75 triệu ơ-rô, đến năm 2019, kim ngạch thương mại hai chiều đã tăng lên 408 triệu ơ-rô. Trong năm 2020, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, trao đổi thương mại song phương Việt Nam – Bồ Đào Nha bị tác động tiêu cực, kim ngạch xuất nhập khẩu song phương đạt 348 triệu ơ-rô. Tính chung 7 tháng đầu năm 2021, tổng kim ngạch thương mại song phương đạt 271,6 triệu ơ-rô, trong đó xuất khẩu đạt 213,2  triệu ơ-rô, tăng 20,7% và xuất khẩu đạt 58,4 triệu ơ-rô, tăng 171,7% so với cùng kỳ năm 2020.

Trong nhiều năm qua, Việt Nam luôn xuất siêu sang Bồ Đào Nha, kim ngạch xuất khẩu (2020) lớn gấp gần 9 lần so với kim ngạch nhập khẩu. Hàng thủy sản, điện thoại các loại và linh kiện, cà phê, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện là những nhóm hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Bồ Đào Nha. Nhập khẩu của Việt Nam từ Bồ Đào Nha không đáng kể, chủ yếu là phụ liệu dệt may-da giày, hóa chất, máy móc, thiết bị, dược phẩm.

Trong 10 tháng năm 2022, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Bồ Đào Nha đạt 534,6 triệu USD, giảm 6,29% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó:

- Xuất khẩu đạt 454,2 triệu USD, giảm 0,55% so với cùng kỳ năm trước;

- Nhập khẩu đạt 80,4 triệu USD, giảm 29,3%;

- Việt Nam xuất siêu 373,8 triệu USD sang Bồ Đào Nha trong 10 tháng năm 2022.

Năm 2021, theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, thương mại hai chiều Việt Nam – Bồ Đào Nha đạt 690,3 triệu USD, tăng 31,8% so với năm 2020. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Bồ Đào Nha đạt 564,7 triệu USD, tăng 50,1%% so với năm 2020; nhập khẩu của Việt Nam từ Bồ Đào Nha đạt 125,6 triệu USD, tăng 32,5%.

Cơ cấu hàng hóa giữa Việt Nam và Bồ Đào Nha mang tính bổ trợ, ít cạnh tranh. Tính chung 10 tháng năm 2022, các mặt hàng xuất chính của Việt Nam sang Bồ Đào Nha gồm: Điện thoại các loại và linh kiện (đạt 154 triệu USD, chiếm gần 34%), Thủy sản (đạt 37,4 triệu USD, chiếm 8,2%), Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (đạt 35,4 triệu, chiếm 7,8%). Nhập khẩu từ Bồ Đào Nha đạt kim ngạch 80,4 triệu USD.