Tình hình thảo luận Hội nghị chuyên gia nhiều năm về Thương mại, Dịch vụ và Phát triển, phiên thứ 9 ngày 04-06/7/2022

Thứ Năm, 07/07/2022

Tổng quan về Hội nghị chuyên gia nhiều năm về Thương mại, Dịch vụ và Phát triển

Hội nghị chuyên gia nhiều năm về Thương mại, Dịch vụ và Phát triển là một loạt các cuộc họp thường niên để thảo luận vai trò của thương mại dịch vụ trong đa dạng hóa kinh tế, nhằm xác định các cách tiếp cận mới đối với hoạch định chính sách dịch vụ và thiết lập một cộng đồng dịch vụ toàn cầu theo định hướng phát triển.

Năm 2012, các quốc gia thành viên, tại phiên họp thứ mười ba của Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD XIII), đã tuyên bố rằng việc phát triển và tiếp cận các dịch vụ, được hỗ trợ bởi các khuôn khổ thể chế và quy định đầy đủ, là rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội lành mạnh. Chuỗi các cuộc họp chuyên gia kéo dài nhiều năm tập trung vào vai trò của thương mại dịch vụ trong phát triển được khởi xướng vào năm 2013, nhằm góp phần chia sẻ kinh nghiệm quốc gia và khu vực, nâng cao hiểu biết về các vấn đề mới và đang nổi lên liên quan đến hoạch định chính sách và giải quyết những khoảng trống quan trọng trong hoạch định chính sách thông qua quan hệ đối tác, bao gồm cả trong lĩnh vực dữ liệu.

Trong giai đoạn 2013-2021, Cuộc họp chuyên gia nhiều năm về Thương mại, Dịch vụ và Phát triển đã cung cấp một nền tảng hữu ích cho các chuyên gia trong nước và quốc tế chia sẻ và học hỏi từ các ví dụ về thực tiễn tốt trong hoạch định chính sách hiệu quả liên quan đến thương mại dịch vụ vì sự phát triển. Kết quả từ tám phiên thảo luận nhấn mạnh tầm quan trọng của các chính sách, quy định và khuôn khổ thể chế cần thiết để phát triển và củng cố các ngành dịch vụ với tư cách là một nhân tố đóng góp mạnh mẽ cho sự phát triển bền vững và toàn diện.

Vào tháng 9 năm 2021, tại phiên họp thứ năm của Diễn đàn Dịch vụ Toàn cầu, được tổ chức như một sự kiện trước Hội nghị của UNCTAD XV, những người đồng tổ chức đã thông qua một thông cáo chung, trong đó họ mời UNCTAD cung cấp một nền tảng trong Diễn đàn Dịch vụ Toàn cầu để thúc đẩy đối thoại và các cơ hội hợp tác và các sáng kiến khác trong cộng đồng dịch vụ toàn cầu. Điều này sẽ giúp khai thác tiềm năng của các nước đang phát triển trong thương mại dịch vụ, đặc biệt là đối với thương mại dịch vụ có thể chuyển giao kỹ thuật số toàn cầu.

Vào tháng 10 năm 2021, tại UNCTAD XV, các quốc gia thành viên đã tuyên bố rằng việc chuyển đổi nền kinh tế thông qua đa dạng hóa là một trong bốn chuyển đổi chính cần thiết để hướng tới một thế giới thịnh vượng chung, kỹ thuật số và toàn diện hơn. Các quốc gia thành viên, trong Công ước Bridgetown, tuyên bố rằng các dịch vụ đã được chứng minh là một động lực mạnh mẽ của tăng trưởng kinh tế, chuyển giao công nghệ theo các điều khoản được hai bên thống nhất và cơ hội việc làm, bao gồm cả phụ nữ, và UNCTAD nên “hỗ trợ và thúc đẩy các hoạt động và sáng kiến ở các nước đang phát triển thông qua việc cải thiện thương mại dịch vụ, bao gồm cả việc sử dụng các đặc khu kinh tế”.

This session of the multi-year expert meeting builds on findings from the previous eight sessions, builds on lessons learned during the five sessions of the Global Services Forum held in 2012–2021 and draws on insights from completed and ongoing technical assistance activities, including the UNCTAD services policy reviews.

Các vấn đề ưu tiên thảo luận hiện nay

Nhằm góp phần thực hiện Công ước Bridgetown, các phiên họp của Cuộc họp chuyên gia nhiều năm về Thương mại, Dịch vụ và Phát triển sẽ tập trung vào đóng góp của thương mại dịch vụ đối với đa dạng hóa kinh tế. Vai trò xúc tác của dịch vụ trong việc đạt được đa dạng hóa kinh tế đã được thảo luận rộng rãi.

Bằng cách cung cấp đầu vào cho một loạt các hoạt động trong tất cả các ngành kinh tế, dịch vụ có thể ảnh hưởng đến năng suất và khả năng cạnh tranh của các hoạt động hạ nguồn. Một ước tính cho thấy rằng các dịch vụ có thể chiếm tới 2/3 giá trị trong sản xuất xuất khẩu. Do việc tiếp cận các dịch vụ hiệu quả, kể cả thông qua nhập khẩu dịch vụ, có thể giúp các ngành cải thiện khả năng cạnh tranh hoặc giúp các công ty khởi nghiệp xây dựng năng lực sản xuất, nên nó có thể góp phần đa dạng hóa các hoạt động sản xuất trong nền kinh tế. Mỗi phiên của cuộc họp chuyên gia kéo dài nhiều năm sẽ giải quyết chủ đề rộng lớn này từ một góc độ khác nhau, có tính đến các diễn biến và sự phát triển diễn ra trong môi trường giao dịch liên quan đến dịch vụ.

Phiên họp thứ 9 của Hội nghị tập trung giải quyết vấn đề trong bối cảnh số hóa dịch vụ đang diễn ra. Các chuyên gia đã xem xét làm thế nào số hóa có thể là yếu tố thay đổi cuộc chơi trong việc các nước đang phát triển tham gia vào thương mại dịch vụ và sẽ chia sẻ kinh nghiệm trong công việc liên kết thương mại dịch vụ kỹ thuật số với đa dạng hóa kinh tế.

Nội dung thảo luận chính

Tại cuộc họp đầu tiên, Tổng thư ký UNCTAD đã phát biểu khai mạc, trong đó bà nhấn mạnh rằng Hội nghị chuyên gia kéo dài nhiều năm về Thương mại, Dịch vụ và Phát triển là một diễn đàn đặc quyền để giải quyết vai trò của thương mại dịch vụ trong đa dạng hóa kinh tế. Giải quyết vấn đề này là rất quan trọng, trong bối cảnh các cuộc khủng hoảng theo tầng hiện nay trên toàn thế giới, cụ thể là đại dịch, biến đổi khí hậu và chiến tranh ở Ukraine.

Như được nhấn mạnh trong Công ước Bridgetown, việc xây dựng khả năng phục hồi trước những thách thức kinh tế liên quan đến việc chuyển đổi nền kinh tế để làm cho chúng trở nên đa dạng hơn. Thương mại dịch vụ đóng một vai trò quan trọng trong đa dạng hóa kinh tế. Bằng cách cung cấp đầu vào cho nhiều hoạt động trong tất cả các ngành kinh tế, dịch vụ có thể tác động đến năng suất và khả năng cạnh tranh của toàn bộ nền kinh tế, đồng thời hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang một nền kinh tế đa dạng và linh hoạt hơn. Việc số hóa các dịch vụ đang diễn ra có thể góp phần vào sự chuyển đổi như vậy.

Để nắm bắt cơ hội này, Tổng thư ký cho rằng các quốc gia cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số và thu hẹp khoảng cách kết nối trong và giữa các quốc gia. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật số phụ thuộc vào các yếu tố đầu vào khác, một số đến từ nước ngoài; năm 2018, đầu vào nước ngoài chiếm 22% giá trị dịch vụ công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) nhận được từ các lĩnh vực thượng nguồn ở các quốc gia thành viên của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Điều này làm nổi bật nhu cầu về sự gắn kết giữa các chính sách thương mại ảnh hưởng đến việc cung cấp đầu vào nước ngoài và các chính sách công nghiệp định hình việc cung cấp các dịch vụ kỹ thuật số trong nước. Tăng cường số hóa có thể cho thấy sự cần thiết phải tinh chỉnh các quy tắc thương mại hiện có về cách cung cấp dịch vụ và để có sự cân bằng nhất quán giữa các mục tiêu thương mại và quy định.

Cuối cùng, Tổng thư ký tuyên bố rằng các nguyên tắc thương mại ở cấp độ song phương, khu vực và đa phương có thể tạo thuận lợi cho sự di chuyển của con người, thông tin và công nghệ, và rằng các khuôn khổ pháp lý hợp lý sẽ thúc đẩy khả năng tiếp cận dịch vụ một cách hiệu quả, toàn diện và phổ cập.

Cán bộ phụ trách Phòng Thương mại Quốc tế và Hàng hóa UNCTD đã trình bày tài liệu giới thiệu bối cảnh của Ban thư ký (TD/B/C.I/MEM.4/26). Bà đã cung cấp thông tin chi tiết về các phiên họp trước đó của Cuộc họp chuyên gia nhiều năm và nhiệm vụ về thương mại dịch vụ lần đầu tiên được đưa ra tại phiên họp thứ mười ba của Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển. Tại các phiên hiện tại và các phiên tiếp theo, các chuyên gia đã được mời chia sẻ các thông lệ kinh doanh tốt có thể góp phần đạt được Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững. Các quốc gia thành viên, trong Công ước Bridgetown, đã tuyên bố rằng việc chuyển đổi nền kinh tế thông qua đa dạng hóa là một trong bốn chuyển đổi chính cần thiết để chuyển sang một thế giới thịnh vượng chung, kỹ thuật số và toàn diện hơn.

Cuộc họp chuyên gia kéo dài nhiều năm sẽ dựa trên những phát hiện chính từ các phiên họp trước, dựa trên những bài học kinh nghiệm trong các phiên họp của Diễn đàn dịch vụ toàn cầu và rút ra những hiểu biết sâu sắc từ các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật của UNCTAD, xem xét năng lực được xây dựng đã đóng góp như thế nào vào việc đa dạng hóa kinh tế ở các nước đang phát triển . Viên chức phụ trách khuyên rằng giữa các phiên họp, UNCTAD có thể tham gia với các chuyên gia thông qua các phiên đối thoại chính sách thương mại hoặc nhóm làm việc không chính thức về dữ liệu dịch vụ. Phiên hiện tại sẽ tập trung vào các dịch vụ có thể cung cấp bằng kỹ thuật số và các kinh nghiệm khác nhau trong khu vực liên quan đến vai trò của thương mại dịch vụ trong đa dạng hóa và phục hồi kinh tế.

Diễn giả chính của Hội nghị đã tập trung vào mối liên hệ giữa thương mại dịch vụ và đa dạng hóa kinh tế, trình bày chi tiết nghiên cứu gần đây về chuyển đổi cơ cấu ở Châu Phi bao gồm 13 quốc gia và chiếm lần lượt 31,1 và 44,1% dân số và tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Châu Phi. Ông lưu ý rằng sự phát triển và tăng trưởng bền vững phần lớn phụ thuộc vào sự đổi mới và năng suất trong các ngành dịch vụ. Ngoài ra, số hóa và thay đổi công nghệ đang làm cho các dịch vụ trở nên dễ giao dịch hơn và là phương tiện để đạt được một nền kinh tế ít sử dụng carbon hơn. Nghiên cứu đã phát hiện ra mối tương quan tích cực giữa năng suất và cường độ dịch vụ; cho thấy sự thay đổi đối với tài sản vô hình liên quan đến chuyển đổi cơ cấu ở cấp độ nghề nghiệp; và nhấn mạnh rằng thương mại dịch vụ đang phát triển nhanh hơn thương mại hàng hóa. Diễn giả lưu ý rằng sự phát triển của các ngành dịch vụ mang lại lợi ích nhưng cũng tạo ra rủi ro, nêu ví dụ về Rwanda về vấn đề này, nơi tỷ lệ mất việc làm do đại dịch lên tới 72% trong lĩnh vực này. Các dịch vụ cũng rất mong manh; Một trong những bài học rút ra từ đại dịch, để tránh tác động tiêu cực từ các cú sốc kinh tế, là các quốc gia không nên chuyên môn hóa quá mức vào một số dịch vụ. Phần lớn thương mại dịch vụ được thực hiện thông qua phương thức 2 (tiêu dùng ở nước ngoài), dưới hình thức du lịch hoặc công tác. Tuy nhiên, số hóa dẫn đến đa dạng hóa và chuyển từ phương thức 4 (hiện diện thể nhân) sang phương thức 1 (cung cấp xuyên biên giới). Ngoài ra, trong khi công nghệ tạo điều kiện thuận lợi cho việc cung cấp dịch vụ xuyên biên giới mà không cần phải đi lại, thì thương mại dịch vụ có thể chuyển giao kỹ thuật số lại phụ thuộc nhiều vào khả năng tiếp cận và chi phí của cơ sở hạ tầng liên quan. Về vấn đề này, diễn giả nêu ví dụ về xu hướng thuê ngoài các nhiệm vụ thông qua nền tảng lao động kỹ thuật số ở nhiều quốc gia. Diễn giả nhấn mạnh tầm quan trọng của các chính sách và quy định quốc gia, cũng như việc thu thập dữ liệu, để phân tích thương mại dịch vụ tốt hơn và cung cấp thông tin cho quá trình hoạch định chính sách. Để hỗ trợ những cải cách thương mại như vậy, bao gồm sự kết hợp giữa tự do hóa và cải cách quy định. Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải phân tích sự tương tác giữa các chính sách thương mại dịch vụ, quy định kỹ thuật số và các biến quản trị kinh tế. Một yêu cầu về vấn đề này là dữ liệu cập nhật về các dịch vụ và chính sách kỹ thuật số. Cũng có một lợi ích trong việc kiểm tra các nghiên cứu điển hình và phân tích chuỗi giá trị giúp giải nén các nguồn chính sách gây ra chi phí thương mại. Cuối cùng, diễn giả đề xuất xem xét các cơ chế thay thế cho hợp tác quốc tế theo ngành hoặc phương thức cụ thể về quy định kỹ thuật số trong hoặc như một phần bổ sung cho các hiệp định thương mại.

Ngoài ra, các bên tham gia Hội nghị đã dành thời gian thảo luận một số chuyên đề, cụ thể bao gồm: Thương mại dịch vụ, đa dạng hóa kinh tế và khả năng phục hồi trước các cú sốc kinh tế; Tiềm năng đa dạng hóa hướng tới và thông qua các dịch vụ kỹ thuật số có thể phân phối; Theo đuổi tiềm năng đa dạng hóa: Các khuôn khổ thương mại và hợp tác cho các dịch vụ kỹ thuật số có thể cung cấp.

Truy cập các bài trình bày và tài liệu Hội thảo tại đây.

Nguồn: UNCTAD, WTO