Tình hình đàm phán nông nghiệp, trợ cấp thủy sản và SPS tháng 5 và đầu tháng 6/2022

Đàm phán trợ cấp thủy sản

Để chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12 (MC12), Chủ tịch Nhóm đàm phán quy tắc (NGR) về trợ cấp thủy sản đã triệu tập hai đợt đàm phán trong các tuần từ16/5 và 30/5/2022 nhằm đạt được thỏa thuận vềcác nội dung còn vướng mắc. Đàm phán đã diễn ra khẩn trương với các phiên họp toàn thể, thảo luận, tham vấn nhóm nhỏ giữa các Thành viên cũng như dưới sự chủ trì của Chủ tịch, bao gồm cảcác cuộc họp giữa hai tuần đàm phán. Một số Thành viên đã đưa ra 06 kiến nghị, đề xuất mới liên quan tới lời văn một số điều khoản trong dự thảo Hiệp định.

(Cụ thể: Đề xuất của Xơ-ri Lan-ca tại văn bản RD/TN/RL/155/Rev.1 ngày 25/5/ 2022; Đề xuất của Chi-lê tại  tài  liệu  RD/TN/RL/156* 2 June 2022; Đề xuất của Chi-lê và Pê-ru tại văn bản RD/TN/RL/157* ngày 3/6/2022; các đề xuất  tại các văn bản RD/TN/RL/158* ngày 06/6/2022, RD/TN/RL/159* ngày 08/6/2022 và RD/TN/RL/160* ngày 09/6/2022 của Ấn Độ)

Theo báo cáo của Chủ tịch Nhóm tại cuộc họp Ủy ban Đàm phán thương mại (TNC) ngày 04/5/2022, nếu kết quả đàm phán khả quan, Chủ tịch dự kiến sẽ ban hành bản dự thảo sửa đổi bổ sung Hiệp định Trợ cấp thủy sản. Trên cơ sở ý kiến đóng góp của các Thành viên tại các cuộc họp nhóm, tham vấn, các phiên toàn thể, ngày 08/6/2022 Chủ tịch Nhóm đàm phán đã chủ trì cuộc họp để giới thiệu đề xuất sửa đổi một số điều, nội dung trong dự thảo Hiệp định và tiếp tục tham khảo ý kiến các Thành viên để tổng hợp, trước khi đưa ra dự thảo cuối cùng. Căn cứ kết quả cuộc họp ngày 08/6/2022, ngày 10/6/2022 Chủ tịch Nhóm đã ban hành dự thảo Hiệp định trợ cấp thủy sản  kèm theo phụ lục giải thích tại các văn bản WT/MIN(22)/W/20 và WT/MIN(22)/W/20/Add.1.

Đàm phán nông nghiệp

Chủ tịch Phiên đặc biệt Ủy ban Nông nghiệp (COASS) đã chủ trì 4 phiên đàm phán với sự tham dự của Tổng giám đốc WTO trong các ngày 19/5, 01-02/6, 04/6/2022 và 09/6/2022. Một số Thành viên đã đưa ra các báo cáo, đề xuất liên quan các chủ đề đàm phán và an ninh lương thực tại các cuộc họp Phiên đặc biệt cũng như trình Đại hội đồng WTO/Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12 (Báo cáo đề xuất của Ca-na-đa và một số Thành viên liên quan vấn đề dự trữ công vì mục đích an ninh lương thực tại văn bản JOB/AG/210/Rev.2 ngày 11/5/2022; Đề xuất của Nhóm châu Phi, Nhóm ACP và một số Thành viên Nhóm G33 về nội dung dự trữ công vì mục đích an ninh lương thực tại các văn bản JOB/AG/229 ngày 31/5/2022 và WT/MIN(22)/W/4 -WT/GC/W/850 ngày 06/6/2022; Đề xuất của Bờ-ra-xin cũng liên quan vấn đề dự trữ công tại văn bản JOB/AG/230 ngày 31/5/2022 và WT/MIN(22)/W/5 -WT/GC/W/851 ngày 06/6/2022; Đề xuất của Bờ-ra-xin tại văn bản WT/MIN(22)/W/8 -JOB/AG/235 ngày 09/6/2022; Đề xuất của  Ai-cập thay mặt các Thành viên Nhóm Ả-rập, châu Phi và Nhóm các Thành viên chậm phát triển LDC tại văn bản WT/MIN(22)/W/11 ngày 09/6/2022; Đề xuất của Xơ-ri Lan-ca tại văn bản WT/MIN(22)/W/14 -WT/GC/W/848/Rev.1 -G/AG/W/220/Rev.1 -TN/AG/53/Rev.1 -WT/COMTD/W/267/Rev.1 ngày 10/6/2022). Căn cứ nhu cầu cần giải quyết các thách thức toàn cầu trong các vấn đề liên quan nông nghiệp, trên cơ sở kết quả đàm phán, Chủ tịch Phiên đặc biệt lần đầu tiên đã đưa ra dự thảo 3 văn bản ngày 31/5/2022 để các Thành viên đóng góp ý kiến trước khi trình MC12 thông qua (Cụ thể gồm: Quyết định Hội nghị Bộ trưởng về Nông nghiệp; Quyết định Hội nghị Bộ trưởng liên quan Chương trình Lương thực Thế giới; Tuyên bố Hội nghị Bộ trưởng về an ninh lương thực). Trên cơ sở ý kiến đóng góp của các Thành viên tại các cuộc họp Phiên đặc biệt sau đó, dự thảo 3 văn bản đã được  sửa đổi, bổ sung 2 lần và được báo cáo tại cuộc họp cuối Phiên đặc biệt ngày 09/6 (Cụ thể là các văn bản JOB/AG/232,  JOB/AG/233 và JOB/AG/234  ngày  08/6/2022). Tổng hợp ý kiến các Thành viên tại cuộc họp ngày 09/6/2022, ngày 10/6/2022 Chủ tịch Phiên đặc biệt và Tổng giám đốc WTO đã ban hành dự thảo cuối cùng 3 văn bản để trình Hội nghị Bộ trưởng MC12 (Cụ thể là các văn bản số WT/MIN(22)/W/17, WT/MIN(22)/W/18 và WT/MIN(22)/W/19).

SPS

Liên quan tới dự thảo Tuyên bố Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12 về SPS: Ngày 13/5/2022 Phái đoàn Hoa Kỳ tại WTO gửi thông báo về bản dự thảo cập nhật mới nhất ’’Tuyên bố của Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12 về SPS: Thích ứng với các thách thức mới về SPS’’ (Dự thảo cập nhật tại văn bản G/SPS/GEN/1758/Rev.12 -WT/GC/W/835/Rev.3 ngày XX/5/2022. Việt Nam đã đồng ý ủng hộ Tuyên bố từ năm 2020 theo đề nghị của các Thành viên đưa ra đề xuất ban đầu là Bờ-ra-xin, Ca-na-đa và Hoa Kỳ). Theo phía Hoa Kỳ, so với bản dự thảo cập nhật gần đây là G/SPS/GEN/1758/Rev.11 ngày 28/4/2022, dự thảo G/SPS/GEN/1758/Rev.12 đã cập nhật các ý kiến đóng góp của các Thành viên, đáp ứng được các quan ngại, tranh thủ tối đa sự ủng hộ, đồng bảo trợ của các Thành viên mới, trong đó có EU. Mặt khác, việc cập nhật dự thảo đã cố gắng hạn chế tối đa việc sửa đổi, bổ sung và các sửa đổi bổ sung này cũng không làm thay đổi tinh thần chung của dự thảo. Để kịp báo cáo Đại hội đồng WTO và chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12, Hoa Kỳ đề nghị các Thành viên xem xét có ý kiến về dự thảo cập nhật này trước ngày 23/5/2022. Ngay sau khi nhận được dự thảo, Phái đoàn đã thông báo về các đầu mối tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công Thương để xin ý kiến đóng góp.

Với sự điều phối chung của Hoa Kỳ, dự thảo ‘’Tuyên bố Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ12 về SPS:  Đáp ứng các thách thức về SPS hiện nay’’ đã được WTO cập nhật tại văn bản WT/MIN(22)/W/3 -WT/GC/W/835/Rev.3 -G/SPS/GEN/1758/Rev.12 ngày 06/6/2022 với sự ủng hộ hiện tại của 96 Thành viên WTO trong đó có Việt Nam.

Ngày 10/6/2022 phía Hoa Kỳ tiếp tục thông báo đã có thêm ba Thành viên mới nhất là Ni-ca-ra-goa, Na-uy và Hồng Công (Trung Quốc) quyết định đồng bảo trợ Tuyên bố (Tuyên bố tại văn bản WT/MIN(22)/W/3/Rev.1 -WT/GC/W/835/Rev.4 -G/SPS/GEN/1758/Rev.13 ngày 10/6/2022). Riêng EU dự kiến sẽ thông báo ủng hộ Tuyên bố tại Hội nghị Bộ trưởng ngày 12/6/2022. Do Na-uy và EU đã ủng hộ Tuyên bố, Chủ tịch Đại Hội đồng WTO chưa nhận được bất cứ việc phản đối nào. Sau lễ khai mạc Hội nghị, Chủ tịch dự kiến tại cuộc họp cấp Trưởng đoàn vào lúc 15h00 sẽ đề nghị trình dự thảo Tuyên bố để các Bộ trưởng xem xét thông qua.

Ngày 03/6/2022, ban Thư ký WTO đã thông báo chương trình chính thức Phiên họp thường kỳ lần thứ 83 Ủy ban SPS và các cuộc họp, hội thảo bên lề Phiên họp sẽ diễn ra trong các ngày 20-24/6/2022.

Một số nội dung liên quan khác

Trong tháng 5 và đầu tháng 6/2022 đã diễn ra 8 cuộc họp cấp kỹ thuật và 3 cuộc họp cấp Trưởng đoàn Nhóm Cairns. Nội dung họp bao gồm các vấn đề: đánh giá tình hình đàm phán nông nghiệp hiện nay và thảo luận các hoạt động, biện pháp phối hợp để bảo vệ lợi ích các Thành viên Nhóm; bàn chuẩn bị Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12; thảo luận, thống nhất về dự thảo Tuyên bố Hội nghị Bộ trưởng Nhóm Cairns dự kiến được tổ chức ngày 12/6/2022; bàn về 3 dự thảo quyết định/tuyên bố Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 12 về các vấn đề nông nghiệp, thương mại và an ninh lương thực và việc mua lương thực với tính chất nhân đạo trong khuôn khổ Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) do Chủ tịch Phiên đặc biệt Ủy ban Nông nghiệp tổng hợp đề xuất./.

Nguồn: Phái đoàn Việt Nam tại Geneva