Các đại sứ WTO đặt ưu tiên trước MC13 là nông nghiệp, khí hậu và cải cách

Các Đại sứ tại Geneva, cũng như Phó Tổng Giám đốc Anabel González, cho biết các ưu tiên trong những tháng tới của Tổ chức Thương mại Thế giới là đạt được tiến bộ trong đàm phán nông nghiệp, trợ cấp, biến đổi khí hậu và cải cách WTO rộng lớn hơn.

Trong hội nghị Diễn đàn mở tại WTO tuần này, một số Đại sứ đã nói về tương lai của WTO sau thành công bất ngờ của Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 12 vào tháng 6. Họ nói, các thành viên phải triển khai dựa trên kết quả của MC12, nhưng WTO phải phù hợp với mục đích bằng cách giải quyết các vấn đề chính mà các nước đã xác định được.

Kết quả MC12 đạt được bao gồm một số nền tảng để các thành viên triển khai, bao gồm việc khởi động chính thức các cuộc đàm phán cải cách WTO, đây là một cam kết thiết lập một hệ thống giải quyết tranh chấp hoạt động đầy đủ, một thỏa thuận hạn chế trợ cấp thủy sản tiêu cực – đây là một thỏa thuận đầu tiên mà tổ chức này đạt được dựa trên tính bền vững – và một tuyên bố về an ninh lương thực.

Các thành viên không đồng ý với bất cứ điều gì về tương lai của các cuộc đàm phán về nông nghiệp, với vấn đề dự trữ công đặc biệt gây chia rẽ.

Trong một hội thảo do Viện Kinh tế Quốc tế Peterson tổ chức, Đại sứ Brazil tại WTO Alexandre Parola đã lập luận rằng không có thỏa thuận nào về nông nghiệp có thể trở thành động lực có lợi để tiến lên. Ông nói: “Bản thân việc không có kết quả là một kết quả tốt bởi vì bây giờ chúng tôi đã có những kế hoạch rõ ràng”.

Nhiều thành viên WTO đã thừa nhận rằng cần thiết lập lại các cuộc đàm phán về nông nghiệp và Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala hồi đầu năm nay đã đề xuất một cuộc họp kín vào mùa thu để các nhà đàm phán tập trung ý tưởng về cách thức thực hiện. Một nguồn tin cho biết một cuộc họp kín riêng cho các đàm phán về trợ cấp thủy sản cũng đã được lên kế hoạch để thảo luận về các chương không có trong thỏa thuận cuối cùng.

Một trong những thách thức chính trong các cuộc đàm phán về nông nghiệp liên quan đến hỗ trợ trong nước. Tất cả các thành viên đều muốn giải quyết vấn đề trợ cấp nông nghiệp theo một cách nào đó nhưng không đồng ý về khía cạnh nào của vấn đề này cần được giải quyết trước.

Nhưng thậm chí ngoài nông nghiệp, trợ cấp sẽ là một vấn đề quan trọng đối với WTO. Đại sứ Úc George Mina, trong cùng ban PIIE, lập luận rằng đã đến lúc bắt đầu quá trình đó.

Ông nói: “Tôi nghĩ rằng bây giờ chúng ta đã có một số cơ hội thực sự cho trợ cấp,” đồng thời lưu ý nhiều loại trợ cấp đang gia tăng và trích dẫn báo cáo gần đây về trợ cấp của WTO và các tổ chức quốc tế khác. Ông lập luận rằng báo cáo đó có thể là khởi đầu của một nỗ lực “dựa trên bằng chứng” về chủ đề này.

Điều này đã được bà González ủng hộ, và cho biết bước đầu tiên tốt nhất về vấn đề này là “cùng xây dựng cơ sở thực tế”.

“Các thành viên không đồng quan điểm trong lĩnh vực này, vì vậy cần phải cải thiện tính minh bạch, tiến hành phân tích dựa trên bằng chứng và tham gia đối thoại chính sách,” bà nói trong một phiên họp khác. “Và tôi nghĩ rằng điều này có thể giúp các thành viên xây dựng cơ sở thực tế chung và hiểu biết chung về các vấn đề đang diễn ra và về các lĩnh vực cần hợp tác thêm”.

Xử lý vấn đề trợ cấp có thể là một yếu tố của cuộc cải cách WTO lớn hơn, đòi hỏi phải cải cách cả hệ thống giải quyết tranh chấp và chức năng lập pháp. Đại sứ Botswanan Athaliah Molokomme, trong một phiên họp của ban PIIE, đã chỉ ra cải cách giải quyết tranh chấp là một lĩnh vực mà bà rất lạc quan, nói rằng bà đã thấy ý chí chính trị để hoàn thành nhiệm vụ và trích dẫn “cam kết” từ các thành viên, như được nêu trong tài liệu kết quả MC12, để có một hệ thống giải quyết tranh chấp hoạt động hiệu quả vào năm 2024.

Molokomme, chủ tịch Cơ quan giải quyết tranh chấp của WTO, nói rằng công việc đã “được tăng cường” và rằng “hiện trên bàn đã có một số đề xuất.”

Bà González và Mina cho biết, cải cách cũng sẽ cho thấy WTO có thể đáp ứng với yêu cầu hiện tại của môi trường toàn cầu, và cả hai bà đều cho rằng thương mại điện tử và biến đổi khí hậu là những phạm vi chính của công việc.

Ngoài các cuộc đàm phán về trợ cấp thủy sản, hầu hết công việc liên quan các vấn đề môi trường liên quan đến thương mại đang hiện diện trong các sáng kiến ​​đa phương, trong đó sáng kiến ​​lớn nhất là các cuộc Thảo luận về Thương mại và Môi trường Bền vững (TESSD). Sáng kiến ​​TESSD bao gồm hầu hết tất cả các thành viên lớn nhất – trong số đó có Hoa Kỳ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu – và đã tham gia thảo luận về hàng loạt vấn đề bao gồm khả năng đàm phán trong tương lai về tạo thuận lợi cho thương mại hàng hóa và dịch vụ môi trường. Trước đây đã có một nỗ lực đàm phán về nội dung đó, khi đó được gọi là Thỏa thuận về hàng hóa môi trường, nhưng đã thất bại vào năm 2016.

Nhưng các Đại sứ chỉ ra rằng các sáng kiến ​​đa phương là một cách để xây dựng tính linh hoạt trong WTO và cho phép tổ chức này tiếp tục là diễn đàn để đàm phán về các vấn đề mà các thành viên quan tâm. Ông Parola lập luận rằng không bên nào có thể bị ép buộc phải đàm phán, nhưng ông nói, tương tự như thế, không bên nào bị ngăn cản không được đàm phán.

Tuy nhiên, bà González cảnh báo rằng việc cải cách WTO sẽ là một nỗ lực vẫn đang diễn ra và có khả năng khá "lộn xộn".

Bà nói: “Cải cách WTO không phải là về một vụ nổ lớn sẽ xảy ra ngay lập tức. “Nó không tuyến tính. Nó hơi lộn xộn. Nhưng nó đang xảy ra.”

Nguồn: Hannah Monicken (hmonicken@iwpnews.com).