Phân tích, đánh giá mặt hàng sắt thép các loại xuất khẩu sang thị trường Malaysia

Malaysia là một trong những nước có nhu cầu nhập khẩu sắt thép đặc biệt là quặng sắt lớn trong khu vực ASEAN. Theo Liên đoàn Công nghiệp Sắt Thép Malaysia (MISIF), lượng sắt thép phế liệu nội địa hiện chỉ đáp ứng khoảng 30% nhu cầu của các nhà máy sản xuất thép tại Malaysia. Do đó, Chính phủ Malaysia cần tăng thuế suất đối với việc xuất khẩu phế liệu sắt thép nhằm đảm bảo nguồn cung nguyên liệu trong nước. Tuy nhiên, Malaysia cũng là nước xuất khẩu quặng sắt lớn. Điều đó có nghĩa là Malaysia là điểm trung chuyển để phân phối lại quặng sắt vào khu vực ASEAN.

Đối với việc nhập khẩu phế liệu kim loại nói chung và phế liệu sắt thép nói riêng, các chủ sở hữu Giấy phép sản xuất tại Malaysia đang thực hiện các hoạt động tái chế được phép nhập khẩu phế liệu kim loại cho Mã HS 7204 (sắt và thép), 7404 (đồng) và 7602 (nhôm) tùy thuộc vào sự chấp thuận của SIRIM (Doanh nghiệp nhà nước, trực thuộc Bộ Thương mại quốc tế và Công nghiệp Malaysia, phụ trách trong lĩnh vực về công nghệ và nghiên cứu công nghiệp).

Theo quy định tại Malaysia, doanh nghiệp tư nhân không được nhập khẩu phế liệu kim loại, được xem xét cho phép nhập khẩu phế liệu trực tiếp thông qua chi nhánh thương mại/bên thứ ba dựa trên hóa đơn đã được xác minh từ các nhà máy thép phục vụ hoạt động sản xuất thép và từ các nhà tái chế thực hiện hoạt động thu hồi phế liệu.

Theo số liệu của Cục Thống kê Quốc gia Malaysia, năm 2021, Malaysia nhập khẩu 7,3 tỷ USD sắt thép từ các nước. Ba nước đứng đầu gồm Nhật Bản (17,6% thị phần tương ứng kim ngạch là 1,29 tỷ USD), Trung Quốc (17,1% thị phần tương ứng kim ngạch là 1,26 tỷ USD) và Indonesia (11,2% thị phần tương ứng kim ngạch là 818,9 triệu USD). Việt Nam đứng thứ 6 với 9,4% thị phần tương ứng với kim ngạch là 688 triệu USD.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, trong 11 tháng năm 2022, kim ngạch xuất khẩu sắt thép của Việt Nam sang Malaysia đạt 599,7 triệu USD, giảm 3,3% so với cùng kỳ năm 2021.

Dự kiến nhu cầu sử dụng sắt thép phế liệu phục vụ sản xuất thép của Malaysia sẽ tăng mạnh trong thời gian tới khi một số dự án nhà máy sản xuất thép lớn đi vào hoạt động trong thời kỳ phục hồi kinh tế hậu Covid-19. Tuy nhiên, mặt hàng thép luôn là mặt hàng bị điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại nhiều nhất trong tất cả các ngành hàng. Trong thời gian qua, các sản phẩm thép bị điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại ngày càng mở rộng, không những ở các mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn mà còn là các sản phẩm có giá trị và lượng xuất khẩu trung bình và nhỏ.

Do vậy, doanh nghiệp trước khi xuất khẩu hàng hóa vào thị trường này cần nghiên cứu kỹ quy định về chống bán phá giá và các quy định về phòng vệ thương mại của Malaysia. Đồng thời, doanh nghiệp phải làm việc với các đơn vị, chuyên gia tư vấn, các hiệp hội ngành hàng của Malaysia trước khi xuất khẩu hàng hóa để tìm hiểu kỹ. Thay vì mỗi doanh nghiệp xuất khẩu một cách ồ ạt thì nên đề ra chiến lược xuất khẩu để hạn chế việc bị áp dụng biện pháp chống bán phá giá hoặc các biện pháp phòng vệ thương mại khác.