Mặt hàng gạo trên thị trường Hàn Quốc

Thứ Ba, 01/08/2023

Trong lịch sử, gạo đã được tiêu thụ như một loại lương thực chính ở Đông Á. Việc trồng lúa bắt đầu ở Trung Quốc 80.000 năm trước, sau đó lan rộng ra khắp Đông và Đông Nam Á. Theo thống kê của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO), hầu hết các quốc gia sản xuất lúa gạo hàng đầu đều ở châu Á.

Theo báo cáo của mạng thông tin nông nghiệp toàn cầu từ Cơ quan Dịch vụ Nông nghiệp Nước ngoài (FAS) của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, sản lượng gạo của Hàn Quốc trong năm sắp tới được dự báo sẽ giảm nhẹ do những nỗ lực của chính phủ nhằm tránh sản xuất thừa.

Vụ lúa niên vụ 2022-23, bắt đầu từ ngày 01/11, được chốt ở mức 3,72 triệu tấn, giảm so với sản lượng ước tính của năm nay là 3,88 triệu tấn.

Khảo sát trồng trọt mới nhất của Viện Kinh tế Nông thôn Hàn Quốc (KREI) vào tháng 5 năm 2022 chỉ ra rằng diện tích trồng trọt sẽ đạt tổng cộng 722.000 ha, giảm 1,4% so với khảo sát trước đó vào tháng 12 năm 2021.

FAS cho biết: “Sự sụt giảm diện tích gieo trồng là do giá cả thị trường thấp và những nỗ lực của chính phủ nhằm giảm diện tích trồng lúa sau khi sản xuất thừa trong năm trước”.

Dự báo nhập khẩu gạo cho năm 2022-2023 không thay đổi so với báo cáo trước đó ở mức 450.000 tấn (cơ sở xay xát), bao gồm 210.000 tấn từ các hợp đồng hạn ngạch thuế quan (TRQ) năm 2022 và 240.000 tấn từ các hợp đồng hạn ngạch thuế quan (TRQ) năm 2023.

Tuy nhiên, vị thế của cơm trên bàn ăn của người Hàn Quốc không còn như trước mà đang thực sự tụt dốc. Sản lượng gạo của Hàn Quốc đã giảm 35% trong 20 năm qua, giảm từ 7,2 triệu tấn năm 2000 xuống còn 4,7 triệu tấn vào năm 2020. Trung bình trong giai đoạn này, sản lượng giảm 1,5% mỗi năm. Tuy nhiên, gạo được cung cấp quá mức tại thị trường Hàn Quốc. Làm sao có thể như vậy?

Hàng tồn kho cho phép thị trường giảm biến động giá và tránh cạn kiệt trong những năm nguồn cung thấp. Mức tồn kho khuyến nghị của FAO đối với các mặt hàng chủ lực là 17-18% tổng lượng tiêu thụ hàng năm của loại cây trồng đó. Theo khuyến nghị của FAO, lượng gạo tồn kho thích hợp cho nền kinh tế Hàn Quốc nên vào khoảng 700.000-800.000 tấn. Tuy nhiên, lượng gạo tồn kho của chính phủ Hàn Quốc trung bình là 2,04 triệu tấn trong giai đoạn 2014-2017, gấp khoảng 3 lần so với lượng gạo khuyến nghị của FAO. Vì sao gạo tràn ngập thị trường vụ mùa Hàn Quốc?

Năm 1990, mức tiêu thụ gạo bình quân đầu người là 120 kg/người thì đến năm 2020 giảm xuống còn 57,7 kg/người. Như vậy, mức tiêu thụ gạo giảm 2,4%/năm từ năm 1990 đến năm 2020. Ngược lại, tốc độ giảm sản lượng trung bình là 1,5% trong cùng thời kỳ.

Việc giảm nhu cầu gạo được cho là do những thay đổi khác nhau trong các yếu tố nhân khẩu học. Một báo cáo nghiên cứu năm 2019 của Viện Kinh tế Nông thôn Hàn Quốc (KREI) xác định 3 lý do: (i) sự gia tăng số hộ gia đình chỉ có một người ăn ít hơn so với các nhóm hộ gia đình khác, (ii) hiệu ứng thay thế bằng các nguồn thực phẩm khác (trái cây, thịt và cá, v/v…) và (iii) phương Tây hóa trong tiêu dùng thực phẩm (tiêu thụ thực phẩm giàu carbon hydrat khác như bánh mì).

Tuy nhiên, nhu cầu giảm mạnh không chỉ giải thích cho tình trạng dư cung trong sản xuất gạo. Trên thực tế, hầu hết các vấn đề tồn tại ở phía cung: (i) sự lão hóa của nền kinh tế nông thôn, (ii) mức độ cơ giới hóa cao trong sản xuất lúa gạo và (iii) trợ cấp của chính phủ để duy trì giá gạo.

Về mặt nhân khẩu học, các vùng nông thôn của Hàn Quốc nơi thu hoạch lúa gạo cho thấy tốc độ lão hóa đáng kể. Năm 1990, tỷ lệ dân số trên 65 tuổi ở các xã hội nông thôn chỉ là 11,5%. Trong vòng 30 năm qua, tỷ lệ này đã tăng lên đến 46,6%. Xu hướng già hóa mạnh liên quan đến tình trạng dư cung gạo trên thị trường như thế nào? Hãy đi sâu vào tỷ lệ cơ giới hóa trong sản xuất cây trồng và rau quả.

Tỷ lệ cơ giới hóa là một chỉ số cho biết có bao nhiêu thiết bị cơ khí (ví dụ: máy kéo) được sử dụng so với lao động của con người. So với các loại cây trồng và rau màu khác được trồng ở Hàn Quốc, lúa gạo có tỷ lệ cơ giới hóa gần như hoàn hảo: 98,4% vào năm 2019. Mặt khác, các loại rau và hoa màu khác thấp hơn nhiều so với lúa gạo như thể hiện trong biểu đồ. Do tỷ lệ cơ giới hóa cao, những người nông dân lớn tuổi, có sức lao động hạn chế, có xu hướng tiếp tục sản xuất lúa gạo, dẫn đến tình trạng cung vượt cầu trên thị trường cây trồng Hàn Quốc.

Sản lượng lúa vượt mức cũng là do trợ cấp của chính phủ nhằm bảo toàn lợi nhuận cho nông dân. Khi giá thị trường trong mùa thu hoạch không đạt được mức giá mục tiêu do chính phủ đặt ra, chính phủ Hàn Quốc trả cho nông dân 85% chênh lệch giá giữa giá thị trường và giá do chính phủ đặt ra. Những trợ cấp này khuyến khích nguồn cung dư thừa trên thị trường gạo. Chính vì vậy, nông dân rất thờ ơ với việc giảm diện tích đất trồng lúa.

Nguồn: Vụ thị trường châu Á - châu Phi