Cà phê Việt Nam lấp đầy "khoảng trống" nguồn cung tại Anh và bài toán phát triển bền vững
Thứ Tư, 17/09/2025
Sự chuyển dịch nguồn cung: Brazil lùi bước, Việt Nam tiến lên
Năm 2025, bức tranh nhập khẩu cà phê của Vương quốc Anh có sự thay đổi đáng kể, mở ra "cơ hội vàng" cho các nguồn cung thay thế. Tính toán từ số liệu của Cơ quan Thuế và Hải quan Hoàng gia Anh, tổng lượng nhập khẩu cà phê vào quốc gia này trong 8 tháng đầu năm 2025 đạt 188,71 nghìn tấn, tăng nhẹ 4,45% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, đằng sau con số tăng trưởng khiêm tốn đó là sự biến động lớn từ các nhà cung cấp chính.
Cụ thể, nguồn cung từ Brazil – quốc gia xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới – vào Anh đã sụt giảm nghiêm trọng. Đối với nhóm mã HS 0901 (nhóm chiếm tỷ trọng lớn nhất), lượng nhập khẩu từ Brazil giảm tới 40,44%, tạo ra một khoảng trống lớn về nhu cầu trên thị trường.
Nắm bắt thời cơ này, cùng với lợi thế thuế quan từ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA), các doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng gia tăng thị phần. Khối lượng nhập khẩu cà phê từ Việt Nam vào Anh trong 8 tháng đạt 29,04 nghìn tấn, tăng 21,13% so với cùng kỳ năm 2024. Đặc biệt, thị phần của cà phê Việt Nam trong tổng nhập khẩu cà phê vào Anh đã tăng từ 13,27% (năm 2024) lên 15,39% (năm 2025).
Xét riêng nhóm HS 0901, thị phần của Việt Nam đã nới rộng từ 15,34% lên 18,61%, củng cố vững chắc vị trí nguồn cung lớn thứ hai cho xứ sở sương mù, chỉ sau Brazil nhưng với khoảng cách đang dần thu hẹp.
Giá trị gia tăng: Hưởng lợi kép từ UKVFTA và giá thế giới
Điểm sáng lớn nhất trong bức tranh xuất khẩu năm 2025 không chỉ nằm ở sản lượng mà là sự gia tăng vượt bậc về giá trị. Các doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng tốt các cơ hội trên thị trường toàn cầu khi giá cà phê tăng cao, mang lại giá trị gia tăng đáng kể cho ngành nông sản.
Giá trung bình nhập khẩu cà phê từ Việt Nam vào Anh trong 8 tháng đầu năm 2025 đạt 4,43 bảng Anh/kg, tăng ấn tượng 51,83% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, nhóm xuất khẩu chủ lực HS 090111 (cà phê chưa rang, chưa khử caffeine), có giá nhập khẩu bình quân đạt 4,24 bảng Anh/kg, tăng 55,43%; nhóm HS 090112 (cà phê chưa rang, đã khử caffeine) có giá nhập khẩu đạt 5,70 bảng Anh/kg, tăng 43,89%.
Sự tăng giá này phản ánh xu hướng chung của thị trường cà phê Robusta thế giới. Trên sàn giao dịch London, giá Robusta liên tục thiết lập các đỉnh mới do lo ngại về nguồn cung và tồn kho thấp kỷ lục. Vào cuối tháng 9/2025, giá kỳ hạn giao tháng 11/2025 đã đóng cửa ở mức trên 4.500 USD/tấn. Việc Việt Nam là nước sản xuất Robusta lớn nhất thế giới khiến nguồn hàng từ Việt Nam trở nên đắt giá và được săn đón hơn bao giờ hết.
Thích ứng chính sách: Chìa khóa cho tăng trưởng bền vững
Mặc dù các con số thống kê rất tích cực, báo cáo cũng chỉ ra rằng thị trường Anh đang ngày càng trở nên khắt khe hơn với các yêu cầu về Tiêu chuẩn Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG). Việc có hơn 100 nhà nhập khẩu tại Anh, bao gồm các thương hiệu lớn như STARBUCKS, NESPRESSO và LAVAZZA, cho thấy tiềm năng hợp tác là rất lớn, nhưng đi kèm với đó là áp lực tuân thủ.
Doanh nghiệp xuất khẩu cần đặc biệt lưu ý cập nhật chính sách quan trọng:
Quy định về Chống phá rừng (EUDR): Dù Anh đã rời EU, nhưng sự liên kết chuỗi cung ứng khiến EUDR vẫn tác động mạnh mẽ. Các nhà nhập khẩu Anh xuất hàng sang EU sẽ yêu cầu đối tác Việt Nam phải chứng minh sản phẩm không gây mất rừng. Điều này đòi hỏi hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch đến tận vườn trồng và bao bì sản phẩm cũng phải tuân thủ các quy định về nguồn gốc nguyên liệu. Đây không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để cà phê Việt Nam nâng cao uy tín thương hiệu thông qua các chứng nhận bền vững.
Quy định về đồ uống tăng lực: Bộ Y tế và Chăm sóc Xã hội Anh đang tham vấn về việc cấm bán đồ uống có hàm lượng caffeine cao cho người dưới 16 tuổi. Đối với cà phê nhân và rang xay: Tác động gần như không có do đây là nguyên liệu chế biến. Đối với cà phê uống liền (RTD): Doanh nghiệp cần rà soát kỹ hàm lượng caffeine. Nếu sản phẩm bị xếp vào nhóm "đồ uống tăng lực", tệp khách hàng có thể bị thu hẹp và cần chiến lược tiếp cận mới với các nhà phân phối tại Anh.
Hiệp định UKVFTA đang chứng minh hiệu quả rõ rệt trong việc giúp cà phê Việt Nam "lấp chỗ trống" và gia tăng giá trị tại thị trường Anh. Tuy nhiên, để chuyển từ lợi thế so sánh ngắn hạn sang năng lực cạnh tranh dài hạn, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động đầu tư vào sản xuất xanh, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và liên tục cập nhật các quy định pháp lý mới của thị trường mục tiêu.
Nguồn: Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (VITIC)
