Một số nội dung cần lưu ý về chính sách thương mại của Canada gần đây
Thứ Tư, 05/07/2023
Các ngành công nghiệp tăng 3,4% vào năm 2022 so với năm 2021, dẫn đầu là mức tăng trưởng trong lĩnh vực sản xuất ở 4,0%. Những thách thức về chuỗi cung ứng do đại dịch gây ra và tình trạng thiếu hụt chất bán dẫn đã giảm nhẹ hơn vào năm 2022, giúp bắt đầu quá trình phục hồi trong ngành sản xuất phụ tùng và ô tô. Mặc dù sau năm tăng trưởng, sản xuất vẫn ở dưới mức trước đại dịch. Thời tiết thuận lợi quanh năm đã thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, đạt tăng trưởng đáng kể trong nông nghiệp, lâm nghiệp, đánh bắt cá và săn bắn, giúp Canada giảm áp lực về an ninh lương thực toàn cầu do cuộc xâm lược của Nga gây ra. Khai thác đá và khai thác dầu khí cũng có mức tăng trưởng đáng kể vào năm 2022, một phần do giá cả và nhu cầu tăng do chiến tranh ở Ukraine. Nông, lâm, ngư nghiệp và săn bắn, khai khoáng, dầu khí đều vượt mức trước đại dịch.
Thương mại Canada lại đạt kỷ lục mới vào năm 2022 với mức tăng 21,2% trong năm, xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ đạt kỷ lục 940,4 tỷ USD. Nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ cũng đạt mức cao mới, tăng 20,5% lên 936,2 tỷ USD vào năm 2022. Với xuất khẩu tăng nhanh hơn nhập khẩu, Canada đã tăng thặng dư thương mại hàng hóa và dịch vụ lên 4,1 tỷ USD vào năm 2022. Hơn nữa, tỷ lệ thương mại trên GDP của Canada là 67,4% vào năm 2022 - mức cao nhất trong 16 năm. Giá hàng hóa tăng mạnh, đặc biệt là giá xuất khẩu tài nguyên và sự phục hồi của xuất khẩu và nhập khẩu dịch vụ đã thúc đẩy tăng trưởng thương mại của Canada trong năm 2022.
Xuất khẩu hàng hóa của Canada tăng 142,8 tỷ USD vào năm 2022. Xuất khẩu tăng trên khắp tất cả 11 loại sản phẩm hàng hóa chính, với trong đó ngành năng lượng ghi nhận mức tăng trưởng cao nhất (57,0%), tiếp đến quặng kim loại và khoáng sản phi kim loại (28,1%), và công nghiệp máy móc thiết bị (19,1%). Chiến tranh Ukraine ảnh hưởng đặc biệt tới giá dầu khi lo ngại về nguồn cung năng lượng của châu Âu ngày càng gia tăng. Mặc dù ghi nhận tăng trưởng chậm hơn mức trung bình, hàng tiêu dùng, xe có động cơ và các bộ phận, cũng như các sản phẩm khoáng sản kim loại và phi kim loại, tất cả đều có giá trị đáng kể tăng giá trị xuất khẩu vào năm 2022. Xuất khẩu dịch vụ của Canada đạt mức cao mới vào năm 2022, tăng 15,6% lên 161,2 tỷ USD. Xuất khẩu trên cả bốn dịch vụ chính các ngành tăng lên, với dịch vụ du lịch thúc đẩy tăng trưởng. Dịch vụ du lịch và vận chuyển được đăng tăng trưởng mạnh mẽ vào năm 2022 khi họ tiếp tục phục hồi cùng với việc dỡ bỏ các hạn chế liên quan đến COVID-19. Xuất khẩu dịch vụ du lịch tăng mạnh 74,8% đạt 31,7 USD tỷ USD, chiếm hơn 60% tổng mức tăng trưởng xuất khẩu dịch vụ.
Sau những đợt phục hồi đáng kể vào năm 2021, cả đầu tư trực tiếp của Canada ra nước ngoài (CDIA) và dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giảm vào năm 2022. Tuy nhiên, CDIA và FDI vẫn ở trên mức trung bình so với thập kỷ trước đại dịch (2010‒2019). Cụ thể hơn, sau khi tăng đạt mức kỷ lục 121,6 tỷ USD vào năm 2021, CDIA giảm 15,8% xuống còn 102,3 tỷ USD vào năm 2022, vẫn cao hơn mức trung bình 72,4 tỷ USD của giai đoạn 2010‒2019, nhưng thấp hơn mức trước đại dịch (102,8 tỷ USD năm 2019). Tương tự, FDI giảm 21,5% từ mức kỷ lục 82,3 tỷ USD vào năm 2021 lên 64,6 tỷ USD vào năm 2022, vẫn cao hơn mức trung bình giai đoạn 2010‒2019 là 49,8 tỷ USD, nhưng dưới mức trước đại dịch (67,1 tỷ USD năm 2019).
Chính sách thương mại và đầu tư
Khuôn khổ chính sách thương mại và đầu tư của Canada không thay đổi đáng kể kể từ năm 2000. Nhằm phản ánh tầm quan trọng của thương mại và đầu tư trực tiếp nước ngoài trong nền kinh tế, Canada duy trì các chính sách thị trường mở và đối xử quốc gia với các công ty nước ngoài, đồng thời đảm bảo khả năng tiếp cận thị trường nước ngoài cho các công ty Canada. Canada duy trì cách tiếp cận đa chiều đối với chính sách thương mại và đầu tư. Canada coi WTO là nền tảng của chính sách thương mại và là nền tảng cho mối quan hệ với các đối tác thương mại, và cho rằng các sáng kiến đa phương, khu vực và song phương đang củng cố lẫn nhau. Canada đặt tầm quan trọng tối cao vào việc quản lý mối quan hệ của mình với Hoa Kỳ.
Một số quy định liên quan đến thương mại đáng chú ý
Hải quan
Canada đưa ra các quy định liên quan đến yêu cầu báo cáo về Thông tin thương mại nâng cao (ACI), yêu cầu đối tác thương mại cung cấp cho Cơ quan Dịch vụ Biên giới Canada (CBSA) thông tin điện tử trước khi đến. Chương trình ACI/eManifest bắt đầu hoạt động trên tất cả các phương thức vận tải sau khi các yêu cầu về eManifest đối với tất cả các chuyến hàng đường bộ và đường sắt có hiệu lực ràng buộc về mặt pháp lý vào tháng 7 năm 2015. Tuy nhiên, các yêu cầu báo cáo thương mại của ACI/eManifest và khung thời gian cho các tài liệu cần thiết khác nhau tùy thuộc vào phương thức vận chuyển và loại khách hàng thương mại. Hơn nữa, CBSA đã đưa ra hai sáng kiến mới nhằm tạo thuận lợi cho thương mại, cụ thể là Sáng kiến một cửa và Giai đoạn 1 Đánh giá CBSA và Quản lý doanh thu (CARM).
Thuế quan
Khoảng 70,4% số dòng thuế được miễn thuế trên cơ sở MFN, tỷ lệ cao hơn so với năm 2014 (67,0%), chủ yếu nhờ việc xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với sản phẩm theo Hiệp định mở rộng ITA và việc đơn phương xóa bỏ thuế quan đối với một số sản phẩm nhập khẩu được sử dụng trong ngành chế biến nông sản thực phẩm. Canada tiếp tục áp dụng một số thuế không tính theo giá trị (3,7% tổng số dòng thuế) đối với nông sản. Thuế quan đối với sản phẩm nông nghiệp (theo định nghĩa của WTO) vẫn cao hơn (mức trung bình đơn giản là 21,8% và có một số mức thuế cao nhất với giá trị tương đương theo giá trị (AVE) trên 100%) so với các sản phẩm phi nông nghiệp (2,5%). Hạn ngạch thuế quan (TRQ) được áp dụng cho 159 dòng thuế, bao gồm các sản phẩm sữa, sản phẩm gia cầm và trứng, thịt bò và thịt bê, cùng một số sản phẩm lúa mì và lúa mạch. Khoảng 99,7% số dòng thuế là bắt buộc; các trường hợp ngoại lệ bao gồm các sản phẩm như khí đốt, dầu mỏ, năng lượng điện và tàu thuyền. Một loạt các miễn thuế và thuế quan được cung cấp theo các quy định cụ thể.
Các biện pháp chống trợ cấp
Canada tiếp tục là nước tích cực sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại. Giữa năm 2015 và 2018, 45 cuộc điều tra chống bán phá giá (CBPG) đã được khởi xướng và 33 biện pháp được áp dụng, so với 24 biện pháp được thông qua từ năm 2011 đến năm 2014. Pháp luật phòng vệ thương mại của Canada đã được sửa đổi từ năm 2017, bao gồm đưa ra luật cho phép điều tra chống lẩn tránh để xác định xem hàng hóa có được nhập khẩu cho mục đích cụ thể hay không nhằm mục đích lách các thuế CBPG hoặc tự vệ hiện hành. Thứ hai là đưa ra phạm vi để xác định xem một sản phẩm cụ thể có nằm trong phạm vi của các biện pháp CBPG hiện tại hay không và/hoặc tự vệ hay không.
Chính sách xuất khẩu
Các mặt hàng chính chịu sự kiểm soát xuất khẩu của Canada bao gồm mục đích sử dụng kép quân sự và chiến lược. Các mặt hàng; vật liệu và công nghệ năng lượng hạt nhân; và các mặt hàng tên lửa, hóa học hoặc sinh học liên quan đến việc không phổ biến vũ khí hạt nhân. Canada cũng kiểm soát xuất khẩu các mặt hàng phi chiến lược khác như gỗ mềm
gỗ xẻ, gỗ chưa qua chế biến, kim cương thô và một số mặt hàng nông nghiệp, dệt may hoặc các mặt hàng khác có giá trị y tế.
Biện pháp kỹ thuật thương mại (TBT)
Việc xây dựng quy chuẩn kỹ thuật ở Canada được phân cấp; được thành lập bởi một số cơ quan liên bang và tỉnh. Ở cấp liên bang, sự phát triển của các quy định TBTphải tuân theo Chỉ thị của Nội các về Quy định và Chính sách về Phát triển Luật định, áp dụng cho tất cả các cơ quan, cơ quan và tổ chức liên bang. Từ năm 2015 đến tháng 10 năm 2018, Canada đã gửi 207 thông báo, bao gồm cả những sửa chữa và phụ lục. Trong đó có 137 thông báo quy chuẩn kỹ thuật mới. Kể từ năm 2015, chỉ có một mối quan ngại thương mại cụ thể (STC) liên quan đến các quy định kỹ thuật của Canada là được nêu ra trong Ủy ban TBT.
Biện pháp vệ sinh thực vật và bảo vệ động vật (SPS)
Về việc áp dụng các biện pháp vệ sinh và kiểm dịch, Đạo luật Thực phẩm An toàn cho Người Canada (SFCA) và Quy định về Thực phẩm An toàn cho Người Canada (SFCR) đã có hiệu lực từ ngày 15 tháng 1 năm 2019, đánh dấu sự sửa đổi quan trọng nhất về các quy định an toàn thực phẩm trong 25 năm. SFCA hợp nhất các cơ quan có thẩm quyền theo luật pháp thích hợp khác và các quy định về thực phẩm của Đạo luật đóng gói và ghi nhãn cho người tiêu dùng. SFCR thay thế 14 bộ quy định nhằm giảm bớt gánh nặng hành chính không cần thiết cho doanh nghiệp.
Sở hữu trí tuệ
Vào tháng 4 năm 2018, Canada đã đưa ra Chiến lược sở hữu trí tuệ (SHTT), chủ yếu tập trung phát triển các công cụ SHTT mới cho doanh nghiệp, nâng cao nhận thức về SHTT bảo vệ quyền SHTT và chống lại việc lạm dụng quyền SHTT cũng như xác định các cải cách lập pháp cần thiết. Canada tham gia vào một số hiệp ước của WIPO: trong giai đoạn xem xét, Canada đã tham gia Hiệp ước Marrakesh, có hiệu lực vào ngày 30 tháng 9 năm 2016 và Thỏa thuận La Hay, có hiệu lực vào ngày 5 tháng 11 năm 2018. Đồng thời, Chính phủ đã ký kết các hiệp định song phương và các thỏa thuận đa phương với các quốc gia khác, trong đó các vấn đề về SHTT được đề cập, bao gồm CETA,
Hiệp định Canada-Hoa Kỳ-Mexico mới và CPTPP; việc thực hiện những thỏa thuận sẽ yêu cầu thay đổi hệ thống bảo vệ quyền SHTT của Canada. Canada đưa ra những sửa đổi quan trọng đối với Đạo luật bản quyền của mình (ví dụ: về quyền phân phối lần đầu; quyền của tác giả, người biểu diễn, nhà sản xuất bản ghi âm; ngoại lệ về bản quyền; và bến cảng an toàn quy định dành cho nhà cung cấp dịch vụ Internet), Đạo luật Thương hiệu của mình (ví dụ: điều khoản và điều kiện của đăng ký) và Đạo luật sáng chế của nó (ví dụ: liên quan đến các yêu cầu về ngày nộp đơn; chế độ từ bỏ/phục hồi; khôi phục quyền ưu tiên; thu hồi bằng sáng chế đã cấp; và bảo vệ bên thứ ba), một số trong đó vẫn chưa được thực hiện.
Nguồn: Vụ CSTM Đa biên tổng hợp
