Trong giai đoạn rà soát (2015-2023), Angola - vốn là một quốc gia kém phát triển nhất (LDC) - đã tiến hành các hoạt động cải cách kinh tế đầy tham vọng với mục tiêu chuyển đổi từ nền kinh tế do nhà nước lãnh đạo và tập trung vào dầu mỏ sang nền kinh tế đa dạng do khu vực tư nhân lãnh đạo. Chương trình cải cách của Angola, được thực hiện trong điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn do đại dịch Covid-19 gây ra, tập trung vào các lĩnh vực như quản trị kinh tế, chính sách và khuôn khổ pháp lý, bao gồm cả về đầu tư, chính sách cạnh tranh, doanh nghiệp nhà nước (SOE), mua sắm của chính phủ. Angola đã chứng kiến một số thay đổi tích cực trong chính sách thương mại, sau khi nước này phê chuẩn Hiệp định tạo thuận lợi cho thương mại (TFA) vào năm 2019 và thành lập Ủy ban quốc gia liên bộ về Đàm phán thương mại.

Giai đoạn rà soát chứng kiến ​​năm năm liên tiếp tăng trưởng GDP thực âm (2016-2020), tỷ lệ thất nghiệp liên tục ở mức cao khoảng 30% và thu nhập bình quân đầu người giảm, trước khi tăng trưởng kinh tế phục hồi vào năm 2021 và tăng tốc vào năm 2022 khi giá dầu và sản lượng dầu phục hồi. Mặc dù dịch vụ đã vượt qua lĩnh vực dầu mỏ để trở thành lĩnh vực đóng góp lớn nhất cho nền kinh tế, nhưng lĩnh vực dầu mỏ vẫn đóng vai trò trung tâm trong nền kinh tế Angola. Năm 2022, dầu khí đóng góp gần 93% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Angola, 58% doanh thu tài chính và gần 30% GDP. Như được công nhận trong Chiến lược 2050 của Angola, việc tập trung vào mô hình phát triển kinh tế do nhà nước lãnh đạo tập trung vào sản xuất dầu ngoài khơi thâm dụng vốn đã làm giảm động lực đầu tư chất lượng cao vào các lĩnh vực phi dầu mỏ và không tạo ra đủ việc làm cho phần lớn dân số. Ngược lại, tình trạng phổ biến của các công việc phi chính thức lại có liên quan đến tỷ lệ đói nghèo cao của Angola. Biến đổi khí hậu, vốn đã ảnh hưởng nặng nề đến khu vực phía nam của đất nước, đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với việc tăng trưởng năng suất, đặc biệt là trong nông nghiệp, do cơ sở hạ tầng cơ bản và nguồn nhân lực vẫn còn nhiều khoảng cách.

Là một phần của cải cách được ban hành theo chương trình IMF năm 2018, Angola đã thông qua luật để giảm tỷ lệ nợ công trên GDP và thâm hụt tài chính cơ bản phi dầu mỏ. Ngoài ra, Angola đã áp dụng thuế giá trị gia tăng (VAT) để mở rộng cơ sở thuế và huy động thêm nguồn thu ngoài dầu mỏ, kết hợp với các bước cắt giảm trợ cấp nhiên liệu tốn kém trong khi đẩy nhanh việc thực hiện chương trình chuyển tiền mặt cho hộ gia đình nguy hiểm. Nợ công tính theo tỷ lệ GDP, sau khi tăng gấp đôi trong giai đoạn khủng hoảng 2015-20, đã giảm mạnh, chủ yếu nhờ vào sự gia tăng doanh thu tài chính do giá dầu cao hơn. Năm 2022, tỷ lệ nợ công trên GDP chỉ bằng khoảng một nửa so với mức của hai năm trước đó.

Các cải cách chính sách kinh tế vĩ mô cũng bao gồm một sửa đổi hiến pháp để tăng tính độc lập của ngân hàng trung ương quốc gia (BNA), cùng với quyết định vào năm 2018 thay thế tỷ giá cố định giữa đồng tiền quốc gia, đồng kwanza và đô la Mỹ bằng chế độ tỷ giá hối đoái linh hoạt. Điều này dẫn đến sự mất giá mạnh của đồng kwanza theo giá trị danh nghĩa. Việc chuyển sang chế độ tỷ giá hối đoái linh hoạt hơn, giúp giảm rủi ro định giá quá cao đồng kwanza, hỗ trợ khả năng cạnh tranh bên ngoài và tạo điều kiện cho các nỗ lực đa dạng hóa thương mại và kinh tế của Angola, đã đi kèm với các biện pháp thúc đẩy tính minh bạch và hiệu quả hơn trong các giao dịch ngoại hối. Trong giai đoạn rà soát, lạm phát đã giảm từ khoảng 41% vào năm 2016 xuống còn dưới 14% vào năm 2022.

Angola trở thành Thành viên WTO vào năm 1996. Nước này không tham gia các Hiệp định đa phương về Mua sắm của Chính phủ và về Thương mại Máy bay Dân dụng. Angola đã phê chuẩn TFA của WTO vào tháng 4 năm 2019, và hiện đang tiến hành các quy trình, thủ tục để phê chuẩn Hiệp định Trợ cấp Nghề cá.

Tại phiên TPR lần thứ 3 của Angola, các Thành viên WTO thừa nhận những nỗ lực của nước này trong việc cải thiện thực hiện các nghĩa vụ thông báo theo quy định của WTO; tuy nhiên cũng thúc giục Angola gửi các thông báo còn tồn đọng, bao gồm về các hỗ trợ trong nước về nông nghiệp, TBT, SPS và doanh nghiệp thương mại nhà nước./.

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương tổng hợp