Mozambique là quốc gia được xếp vào nhóm kém phát triển nhất (LDC) với dân số ngày càng tăng, có tiềm năng đáng kể để mở rộng kinh tế ổn định, được hỗ trợ bởi các tuyến giao thông tốt đến các thị trường quốc tế và nguồn tài nguyên thiên nhiên rộng lớn và đa dạng. Tuy nhiên, Mozambique dễ bị tổn thương trước những rủi ro khí hậu, và điều này có xu hướng gây ra thiệt hại kinh tế đáng kể. Khả năng cạnh tranh của Mozambique cũng bị suy yếu do một số hạn chế về cơ sở hạ tầng và hệ thống tài chính.

Trong giai đoạn rà soát (2017-2023), nền kinh tế Mozambique đã vượt qua một loạt các cú sốc và nhìn chung vẫn tiếp tục tăng trưởng, bất chấp sự bùng phát của đại dịch Covid-19 dẫn đến suy giảm nền kinh tế vào năm 2020. Tăng trưởng kinh tế của Mozambique cũng bị hạn chế do vấn đề an ninh mong manh ở phía bắc đất nước, một loạt các thảm họa thiên nhiên, sự biến động của giá cả hàng hóa quốc tế và sự không chắc chắn trong hỗ trợ ngân sách của các nhà tài trợ. Do đó, mức sống và các chỉ số phát triển con người của nước này mặc dù đã có một số cải thiện nhất định nhưng vẫn còn rất khiêm tốn.

Trong giai đoạn 2017-2023, Mozambique tiếp tục phụ thuộc nhiều vào thực phẩm nhập khẩu, đầu vào nông nghiệp và các sản phẩm dầu mỏ tinh chế, trong khi giỏ hàng xuất khẩu của nước này chủ yếu là than, nhôm và khí đốt tự nhiên. Mozambique vẫn là nước nhập khẩu ròng dịch vụ trong suốt giai đoạn này. Tổng kim ngạch thương mại hai chiều dao động trong khoảng từ 92,8% đến 137,7% GDP, một phần là do vị thế của Mozambique là cửa ngõ khu vực vào các thị trường quốc tế. Mozambique cũng tiếp tục thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đáng kể, chủ yếu là từ các dự án công nghiệp khai thác lớn (khí đốt tự nhiên, than và khoáng sản).

Mozambique tiếp tục ủng hộ hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, có thể dự đoán và minh bạch, đồng thời đóng góp vào phát triển toàn diện và bền vững. Nước này duy trì các nguyên tắc ra quyết định bằng sự đồng thuận và không gian chính sách cho các nước đang phát triển và kém phát triển nhất. Khôi phục Cơ quan Phúc thẩm hoạt động và đạt được kết quả cụ thể về an ninh lương thực là những vấn đề đặc biệt quan trọng đối với Mozambique. Việc tuân thủ các nghĩa vụ thông báo của WTO vẫn là một thách thức đối với các nhà chức trách Mozambique.

Trong giai đoạn 2017-2023, Mozambique bắt đầu thực hiện Hiệp định Đối tác Kinh tế EU-SADC (EPA) và một EPA riêng được đàm phán chung với Liên minh Hải quan Nam Phi và Vương quốc Anh. Mozambique cũng đã phê chuẩn Hiệp định Thành lập Khu vực Thương mại Tự do Lục địa Châu Phi (AfCFTA) và có kế hoạch gửi đề xuất thuế quan của mình tới Ban Thư ký AfCFTA vào năm 2024 để xác minh kỹ thuật, xem xét và thông qua.

Mozambique đã thông qua Luật Đầu tư Tư nhân mới vào năm 2023, hợp lý hóa việc phê duyệt các dự án đầu tư và tăng cường nhiều điều khoản khác nhau, bao gồm quyền sở hữu, tịch thu, nghĩa vụ của nhà đầu tư và giải quyết tranh chấp. Chế độ Khu công nghiệp tự do (IFZ) đã có từ năm 1993, trong khi chế độ Khu kinh tế đặc biệt (SEZ) có từ năm 2007. Tính đến tháng 2 năm 2024, có 7 SEZ, 4 IFZ và 20 công ty hoạt động như IFZ biệt lập tại Mozambique. Theo số liệu thống kê, Mozambique không ký kết bất kỳ hiệp định đầu tư song phương (BIT) nào trong giai đoạn 2017-23.

Trong phiên TPR lần thứ 4 của Mozambique tại WTO, nước này đã nhận được hơn 200 câu hỏi từ 10 Thành viên WTO, và ý kiến phát biểu của 26 đại diện Phái đoàn của các Thành viên WTO. Điều này thể hiện mức độ quan tâm của các Thành viên này đối với các chính sách thương mại và liên quan tới thương mại của nước này./.

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương tổng hợp