Thủ tục giải quyết tranh chấp đầu tư giữa Nhà đầu tư và nước nhận đầu tư bằng tham vấn và thương lượng trong Hiệp định CPTPP

Thứ Tư, 02/10/2024

1. Quy trình giải quyết tranh chấp bằng tham vấn và thương lượng

Thủ tục giải quyết tranh chấp bằng tham vấn và thương lượng là thủ tục bắt buộc trong quy trình giải quyết tranh chấp theo Hiệp định CPTPP.

Theo Điều 9.18 của Hiệp định, khi có tranh chấp phát sinh, các bên tranh chấp trước hết cần tìm cách giải quyết tranh chấp thông qua các biện pháp như tham vấn và thương lượng, có thể bao gồm thủ tục có sự tham gia của bên thứ ba như trung gian, hoà giải hoặc dàn xếp.

Nguyên đơn sẽ gửi cho Bị đơn yêu cầu tham vấn bằng văn bản mô tả tóm tắt sự kiện liên quan đến biện pháp hoặc các biện pháp tranh chấp. Nếu tranh chấp đầu tư không được giải quyết trong vòng 6 tháng kể từ ngày Bị đơn nhận được yêu cầu tham vấn bằng văn bản, Nguyên đơn có thể tiến hành khiếu kiện Bị đơn theo hình thức trọng tài (Điều 9.19 Hiệp định CPTPP).

2. Đánh giá phương thức giải quyết tranh chấp bằng tham vấn và thương lượng

Khác với những hiệp định song phương về khuyến khích, bảo hộ đầu tư đã được ký trước đây, CTTPP chứa đựng những điều khoản cụ thể, quy định rõ ràng về yêu cầu tham vấn, hòa giải, trung gian, buộc các bên trong tranh chấp phải trải qua những tiến trình trên trước khi đưa tranh chấp ra Tòa án hoặc Trọng tài.

Việc cụ thể hóa quy định về tham vấn, hòa giải, trung gian là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế sao cho giảm thiểu tối đa những thiệt hại mà các bên tranh chấp phải đối mặt khi diễn ra tranh chấp.

Việc giải quyết tranh chấp thành công thông qua tham vấn và thương lượng sẽ tiết kiệm thời gian cũng như tiền bạc cho tất cả các bên trong vụ việc. Trong trường hợp tranh chấp không thể giải quyết bằng tham vấn và thương lượng, hai bên buộc phải đưa tranh chấp ra trọng tài. Tuy nhiên, quy trình giải quyết tranh chấp bằng trọng tài không chỉ đòi hỏi các bên phải chi trả một khoản tiền lớn để tiến hành thủ tục này mà còn có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với hoạt động đầu tư, kinh doanh của nhà đầu tư bởi khoảng thời gian chờ đợi phán quyết được đưa ra. Do vậy, việc nhanh chóng giải quyết tranh chấp thông qua những biện pháp như tham vấn và thương lượng có thể giúp nhà đầu tư và nước nhận đầu tư tránh lãng phí thời gian cũng như tiền bạc cho việc tố tụng trọng tài và sớm khôi phục hoạt động như bình thường.

Ngoài ra, việc giải quyết tranh chấp thành công thông qua tham vấn, hòa giải, trung gian cũng tạo điều kiện để hai bên cùng nhau tìm ra một giải pháp chung nhằm tháo gỡ những mâu thuẫn, giải quyết bất đồng với tinh thần cởi mở và giảm bớt xung đột, từ đó góp phần giữ gìn mối quan hệ đầu tư tối đẹp giữa hai bên.

Tuy nhiên, cần lưu ý không phải trong mọi trường hợp, biện pháp này đều đem lại những hiệu quả tích cực như mong đợi. Bản chất của các biện pháp tham vấn, hòa giải, trung gian là phụ thuộc vào ý chí của các bên, do đó trong nhiều trường hợp không thể giải quyết tận gốc vấn đề tranh chấp.

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên