Thủ tục công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài trong tranh chấp giữa nhà đầu tư và nước nhận đầu tư theo Hiệp định CPTPP
Thứ Tư, 02/10/2024
1. Quy định về phán quyết của trọng tài theo Hiệp định CPTPP
Về hiệu lực của phán quyết, phán quyết đưa ra bởi trọng tài có hiệu lực bắt buộc đối với các bên tranh chấp.[1]
Về thực thi phán quyết, bên tranh chấp có nghĩa vụ tuân thủ và chấp hành phán quyết không chậm trễ. Tuy nhiên, Hiệp định CPTPP cũng cho phép khả năng sửa đổi, hủy bỏ phán quyết.[2] Theo đó, một bên tranh chấp không yêu cầu thực thi phán quyết cuối cùng trong những trường hợp sau đây:
(a) trường hợp phán quyết cuối cùng theo Công ước ICSID: (i) sau 120 ngày kể từ ngày ra phán quyết và không bên tranh chấp nào đề nghị sửa đổi hay hủy bỏ phán quyết; hoặc (ii) thủ tục sửa đổi hay hủy bỏ đã hoàn tất.
(b) trường hợp phán quyết cuối cùng theo Cơ chế Phụ trợ ICSID, Quy tắc Trọng tài UNCITRAL, hoặc các quy tắc được lựa chọn khác: (i) sau 90 ngày kể từ ngày ra phán quyết và không bên tranh chấp nào khởi động thủ tục sửa đổi, đình chỉ hoặc huỷ bỏ phán quyết; hoặc (ii) toà án đã bác bỏ hoặc cho phép gửi đơn sửa đổi, đình chỉ hay huỷ bỏ phán quyết và không có yêu cầu xét lại.
Sau thời hạn nói trên, hai Bên cam kết công nhận và tổ chức thi hành phán quyết cuối cùng trên lãnh thổ của mình.
Trong trường hợp bị đơn không tuân thủ hoặc chấp hành phán quyết cuối cùng, Hội đồng trọng tài có thể được thành lập theo quy định của Hiệp định về thành lập Hội đồng trọng tài trên cơ sở yêu cầu của của Bên là quốc gia của nguyên đơn.[3] Hội đồng trọng tài sẽ quyết định về việc không tuân thủ hay chấp hành phán quyết cuối cùng là trái với các nghĩa vụ của Hiệp định này và đưa ra khuyến nghị về việc bị đơn phải tuân thủ hay chấp hành phán quyết cuối cùng.
Ngoài ra, một bên tranh chấp có thể yêu cầu bảo đảm thi hành phán quyết trọng tài theo Công ước ICSID, Công ước New York, hoặc Công ước liên Châu Mỹ.[4]
2. Quy định về công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài theo pháp luật Việt Nam
Khác với một số quốc gia khác, phán quyết của trọng tài nước ngoài không đương nhiên được thi hành tại Việt Nam. Thay vào đó, bên được thi hành cần thực hiện thủ tục yêu cầu công nhận và cho thi hành phán quyết đó tại Việt Nam.
Phán quyết của trọng tài nước ngoài sẽ được xem xét cho công nhận và thi hành tại Việt Nam khi phán quyết đó được đưa ra bởi trọng tài nước ngoài mà nước đó và Việt Nam cùng là thành viên của điều ước quốc tế về công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài.[5]
Do tất cả các quốc gia thành viên Hiệp định CPTPP đều là thành viên của Công ước New York năm 1958 về công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài, phán quyết trọng tài được tuyên tại một quốc gia thành viên bất kỳ sẽ được xem xét cho công nhận và cho thi hành tại Việt Nam.
Theo quy định tại Điều 427 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 số 92/2015/QH13, thủ tục công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài được tiến hành bởi Toà án Việt Nam. Theo đó, bên được thi hành cần nộp đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài phù hợp với các yêu cầu tại Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 (Điều 425, 451-453) để Toà án thực hiện thủ tục nói trên.
Điều 424 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 số 92/2015/QH13 cũng quy định: “Trọng tài nước ngoài, phán quyết của Trọng tài nước ngoài quy định tại khoản 1 Điều này được xác định theo quy định của Luật trọng tài thương mại của Việt Nam.” Do đó, để được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam, phán quyết của trọng tài nước ngoài cần đáp ứng các điều kiện nhất định theo quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 (Điều 424) và không thuộc các trường hợp được quy định tại Điều 68 Luật trọng tài thương mại năm 2010. Theo đó, phán quyết của trọng tài nước ngoài sẽ không được công nhận và thi hành tại Việt Nam trong một số trường hợp như chứng cứ do các bên cung cấp mà Hội đồng trọng tài căn cứ vào đó để ra phán quyết là giả mạo, phán quyết của trọng tài nước ngoài không được các bên yêu cầu giải quyết hoặc vượt quá yêu cầu của các bên ký kết thỏa thuận trọng tài hoặc phán quyết trọng tài trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam, v.v..
Xét thấy phán quyết của trọng tài nước ngoài phù hợp với những điều kiện theo quy định pháp luật, phán quyết đó sẽ được công nhận có hiệu lực pháp luật như quyết định của Toà án Việt Nam đã có hiệu lực pháp luật và được thi hành theo thủ tục thi hành án dân sự.
Như vậy, có thể thấy rằng pháp luật Việt Nam cũng đã có những quy định cụ thể nhằm đảm bảo việc công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài đối với các tranh chấp liên quan đến đầu tư trên lãnh thổ Việt Nam. Việc nội luật hoá một cách chi tiết những quy định liên quan đến giải quyết tranh chấp đã góp phần đảm bảo tính minh bạch, từ đó cải thiện môi trường đầu tư, tăng sự tin tưởng của nhà đầu tư và thu hút đầu tư nước ngoài đến với thị trường Việt Nam nhiều hơn trong tương lai./.
Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên
Tài liệu tham khảo:
https://lapphap.vn/Pages/tintuc/tinchitiet.aspx?tintucid=210433
