Giai đoạn chuyển tiếp của EU CBAM và một số vấn đề cần lưu ý
Thứ Ba, 10/09/2024
Giai đoạn chuyển tiếp và quá trình chuẩn bị
Giai đoạn chuyển tiếp của CBAM bắt đầu từ ngày 01 tháng 10 năm 2023, và sẽ kéo dài đến hết năm 2025. Trong khoảng thời gian này, các nhà nhập khẩu sẽ phải báo cáo lượng khí thải tích hợp trong các mặt hàng thuộc phạm vi CBAM như xi măng, sắt và thép, nhôm, phân bón, điện và hydro. Tuy nhiên, các nhà nhập khẩu chưa phải nộp khoản điều chỉnh tài chính trong giai đoạn này.
CBAM nhắm vào các mặt hàng có quy trình sản xuất gây thải nhiều carbon, dễ bị rò rỉ carbon khi sản xuất tại các nước có tiêu chuẩn khí thải thấp hơn. Giai đoạn chuyển tiếp đóng vai trò như một giai đoạn thử nghiệm, giúp các bên liên quan làm quen với hệ thống và cung cấp dữ liệu quan trọng để hoàn thiện quy trình tính toán khí thải cho giai đoạn chính thức. Mục tiêu là tạo điều kiện để các doanh nghiệp thích ứng, đồng thời cho phép EU thu thập thêm thông tin để áp dụng CBAM một cách hiệu quả khi cơ chế này chính thức có hiệu lực vào năm 2026.
Quy trình báo cáo và quản lý CBAM
Trong giai đoạn chuyển tiếp, các đơn vị nhập khẩu hoặc đại diện hải quan gián tiếp sẽ phải báo cáo lượng khí thải carbon của các mặt hàng nhập khẩu qua hệ thống Sổ đăng ký CBAM, hệ thống quản lý toàn bộ các báo cáo về khí thải của hàng hóa nhập khẩu vào EU. Để sử dụng hệ thống này, các đơn vị nhập khẩu cần liên hệ với cơ quan có thẩm quyền của quốc gia mình để đăng ký và nộp báo cáo CBAM theo quý.
Đặc biệt, các hàng hóa bị trả lại sẽ không phải chịu nghĩa vụ báo cáo CBAM theo quy định tại Điều 203 của Bộ luật Hải quan Liên minh Châu Âu. Tuy nhiên, đối với hàng hóa đã được tái xuất hoặc xử lý nội bộ trước khi xuất khẩu, các nhà nhập khẩu vẫn phải báo cáo theo quy định tại Điều 205 của bộ luật này.
Vai trò của Ủy ban Châu Âu trong giai đoạn chuyển tiếp
Ủy ban Châu Âu sẽ đóng vai trò quản lý và giám sát toàn bộ quá trình thực hiện CBAM trong giai đoạn chuyển tiếp. Nhiệm vụ của Ủy ban bao gồm quản lý Sổ đăng ký CBAM, rà soát các báo cáo và thông báo cho các cơ quan quốc gia về các báo cáo có dấu hiệu không tuân thủ. Ngoài ra, Ủy ban sẽ đánh giá tiến độ triển khai CBAM, xem xét các rủi ro gian lận, tác động của CBAM đến dòng chảy thương mại, và phân tích ảnh hưởng của cơ chế này đến các quốc gia kém phát triển (LDCs).
Trong thời gian tới, Ủy ban Châu Âu sẽ tiếp tục soạn thảo và ban hành các quy định pháp lý liên quan đến cấp phép cho các đơn vị khai báo, phát thải gián tiếp, giá carbon đã trả, các quy định về báo cáo và phương pháp luận. Các quy định chi tiết về việc xác minh lượng phát thải cũng sẽ được hoàn thiện trước khi CBAM chính thức có hiệu lực vào năm 2026.
Quy định về cấp phép và xác minh khí thải
Trong giai đoạn chuyển tiếp, các nhà nhập khẩu không cần phải có giấy phép để nhập khẩu các mặt hàng thuộc phạm vi CBAM. Tuy nhiên, từ năm 2026, khi giai đoạn chuyển tiếp kết thúc, các quy định bắt buộc về xác minh khí thải sẽ được áp dụng. Việc xác minh sẽ do các tổ chức độc lập bên ngoài thực hiện và sẽ dựa trên dữ liệu thực tế thu thập từ các nhà nhập khẩu EU trong giai đoạn chuyển tiếp. Quy định pháp lý về quy trình xác minh sẽ được Ủy ban Châu Âu ban hành sau khi giai đoạn chuyển tiếp kết thúc.
CBAM: Một công cụ chiến lược của EU trong chính sách khí hậu
CBAM là một phần quan trọng trong chiến lược khí hậu của EU nhằm đạt mục tiêu giảm phát thải dài hạn. Giai đoạn chuyển tiếp của CBAM cho phép các bên liên quan chuẩn bị và điều chỉnh quy trình tuân thủ, giúp tạo tiền đề cho việc thực hiện thành công khi cơ chế này chính thức có hiệu lực. Bằng cách áp dụng các quy định khắt khe về khí thải, EU không chỉ thúc đẩy các nước khác cùng hành động chống biến đổi khí hậu mà còn giữ vững vai trò tiên phong trong các sáng kiến bảo vệ môi trường toàn cầu.
Nguồn: Ủy ban Châu Âu, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương
