Xuất khẩu thủy sản sang các nước thành viên hiệp định CPTPP tăng mạnh
Thứ Ba, 07/10/2025
Tính toán từ số liệu của Cục Hải quan Việt Nam, riêng tháng 8/2025, xuất khẩu thủy sản sang các quốc gia đối tác thành viên hiệp định CPTPP tăng 13,86% so với tháng 7/2025, tăng 29,96% so với tháng 8/2024, đạt 294,8 triệu USD, nâng trị giá xuất khẩu ngành hàng trong 8 tháng đầu năm 2025 lên 1,94 tỷ USD (chiếm 27,17% tỷ trọng trên tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng của Việt Nam), tăng 21,13% so với cùng kỳ năm trước.
Như vậy, kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam sang các thị trường thành viên Hiệp định 8 tháng đầu năm 2025 (thời điểm có 12 quốc gia tham gia hiệp định) đã tăng 40,3% so với mức 1,38 tỷ USD của cùng kỳ năm 2018 (thời điểm trước khi hiệp định chưa có hiệu lực) và tăng 32,67% so với 8 tháng đầu năm 2019 (năm đầu tiên CPTPP có hiệu lực với 11 quốc gia thành viên).
Kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản sang các thị trường thành viên Hiệp định CPTPP giai đoạn 8 tháng năm 2019 - 2025
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cục Hải quan
Về cơ cấu thị trường, Nhật Bản là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất với kim ngạch xuất khẩu mặt hàng 8 tháng đầu năm nay đạt gần 1,09 tỷ USD (tăng 11,05% so với cùng kỳ năm trước), chiếm 55,84% tỷ trọng trong cơ cấu các thị trường xuất khẩu thủy sản thuộc khối thành viên hiệp định CPTPP của Việt Nam.
Tuy nhiên, Vương quốc Anh được nhìn nhận là thị trường lớn tiềm năng đối các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam mặc dù quốc gia này mới tham gia hiệp định CPTPP từ 15/12/2024. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang Vương quốc Anh 8 tháng đầu năm 2025 chiếm tới 11,42% tổng kim ngạch xuất khẩu ngành hàng sang các quốc gia thành viên hiệp định CPTPP, đạt 221,99 triệu USD.
Hiệp định CPTPP được coi là một trong những động lực tăng trưởng mạnh mẽ và ổn định nhất của ngành thủy sản Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh các thị trường truyền thống (như Mỹ và Trung Quốc) đang có dấu hiệu chững lại hoặc đối mặt với các rào cản thương mại mới. Trong khi đó, xuất khẩu thủy sản sang nhóm các thị trường thành viên hiệp định thuộc khu vực Đông Nam Á (gồm Malaysia, Singapore và Brunây) lại có xu hướng tăng. So với tháng 8/2024, kim ngạch xuất khẩu thủy sản tháng 8/2025 sang Malaysia tăng 32,29%, sang Singapore tăng 24,83% và sang Brunây tăng 36,03%. Tính chung kim ngạch xuất khẩu thủy sản 8 tháng đầu năm nay sang Malaysia tăng 17,44%, sang Singapore tăng 9,56%, sang Brunây tăng 5,31% so với cùng kỳ năm ngoái.
Cơ cấu các thị trường xuất khẩu thủy sản thuộc khối thành viên hiệp định CPTPP của Việt Nam 8 tháng đầu năm 2025
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cục Hải quan
Về cơ cấu các chủng loại thủy sản xuất khẩu, xuất khẩu hầu hết các nhóm hàng thủy sản đều tăng. Trong đó, tôm (gồm tôm tươi và các sản phẩm chế biến từ tôm) luôn là nhóm hàng chủ lực có trị giá xuất khẩu cao nhất trong các nhóm hàng thủy sản xuất khẩu sang các thị trường thành viên CPTPP. Xuất khẩu các loại tôm nói trên trong tháng 8/2025 tiếp tục tăng 12,44% so với tháng 7/2025, tăng 6,84% so với tháng 8/2024, và 8 tháng đầu năm 2025 tăng 19% so với cùng kỳ năm 2024 (chiếm 38,93% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang các quốc gia đối tác thành viên hiệp định CPTPP).
Cá tra và basa cũng là nhóm hàng tăng trưởng cao với kim ngạch xuất khẩu trong 8 tháng đầu năm nay tăng 22,05% so với 8 tháng đầu năm trước, đạt 210,89 triệu USD, chiếm 11,52% tỷ trọng về trị giá trong cơ cấu nhóm hàng thủy sản xuất khẩu sang các thị trường thành viên CPTPP.
Đáng kể, tuy chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng xuất khẩu cá saba có mức tăng trưởng mạnh nhất với trị giá xuất khẩu 8 tháng đầu năm nay tăng tới 136,98% so với cùng kỳ năm ngoái.
Cơ cấu các nhóm hàng thủy sản của Việt Nam xuất khẩu sang các nước thành viên hiệp định CPTPP 8 tháng đầu năm 2025
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cục Hải quan
Các yếu tố thuận lợi/bất lợi tác động đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang các quốc gia thành viên CPTPP:
Một trong những nội dung của Nghị quyết 46/NQ-CP của Chính phủ (Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 02 năm 2025) là tập trung phát triển nông nghiệp xanh, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia; chủ động phòng ngừa, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, ngành thuỷ sản Việt Nam đã có nhiều biến đổi trong thay đổi công nghệ sản xuất và xuất khẩu. Tại nhiều địa phương như Cà Mau, An Giang, Cần Thơ, mô hình nuôi tôm – rừng, tôm – lúa, cá – lúa đang được áp dụng rộng rãi, giúp tối ưu tài nguyên, giảm sử dụng hóa chất, đồng thời tăng hiệu quả sản xuất.
Tuy nhiên, các yêu cầu về bền vững đang ngày càng khắt khe và phức tạp, đặc biệt với ngành thủy sản Việt Nam. Hiệp định Trợ cấp Thủy sản (AFS) của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) chính thức có hiệu lực từ ngày 15/9/2025, đánh dấu thỏa thuận đa phương đầu tiên của WTO lấy tính bền vững môi trường làm trọng tâm. Thỏa thuận thiết lập 3 lệnh cấm cốt lõi nhắm vào các khoản trợ cấp đánh bắt: trợ cấp hỗ trợ đánh bắt cá bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU); lạm thác các nguồn lợi thuỷ sản mà không có các biện pháp phục hồi hiệu quả; và đánh bắt không theo quy định trên vùng biển quốc tế ngoài phạm vi quyền tài phán quốc gia. Các chính phủ hiện đang phải đối mặt với nhiệm vụ cấp bách là điều chỉnh chính sách trong nước cho phù hợp với các quy định mới. Điều này bao gồm việc thẩm tra các chương trình trợ cấp hiện có, thiết lập các quy trình thủ tục cho việc xác định đánh bắt IUU và nâng cấp các hệ thống kiểm tra, kiểm soát và giám sát. Ngoài ra, thuế đối ứng 20% của Mỹ khiến hàng thủy sản Việt Nam kém cạnh tranh hơn so với Thái Lan, Indonesia hay Ecuador.
Từ các thuận lợi và thách thức tác động đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang các thị trường thành viên hiệp định CPTPP, khuyến nghị doanh nghiệp:
- Nhân rộng các mô hình nuôi trồng sinh thái (tôm – rừng, tôm – lúa, cá – lúa), gắn liền với việc cấp chứng nhận bền vững quốc tế (ASC, BAP) để gia tăng giá trị.
- Tăng cường chế biến sâu các sản phẩm thủy sản để tạo ra các mặt hàng giá trị gia tăng, tránh cạnh tranh bằng giá với các đối thủ như Ecuador (chủ yếu là tôm nguyên liệu).
- Khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ bảo quản tiên tiến để kéo dài thời gian bảo quản, giữ chất lượng sản phẩm và giảm tỷ lệ hao hụt.
- Tăng cường các chương trình xúc tiến thương mại chuyên biệt nhằm khai thác tối đa các ưu đãi thuế quan và các cam kết mở cửa thị trường trong hiệp định CPTPP.
Nguồn: Trung tâm thông tin công nghiệp và thương mại (VITIC)
