UKVFTA tạo đà bứt phá: Giày dép Việt Nam mở rộng thị phần tại Vương quốc Anh, khẳng định vị thế nguồn cung lớn thứ hai
Thứ Ba, 09/09/2025
Bứt phá ngoạn mục nhờ đòn bẩy UKVFTA
Tính toán từ số liệu thống kê của Cơ quan Thuế và Hải quan Hoàng gia Anh, hoạt động xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang Vương quốc Anh trong 9 tháng đầu năm 2025 đã ghi nhận sự bứt phá mạnh mẽ. Tổng trị giá nhập khẩu giày dép từ Việt Nam vào thị trường này đạt 565,23 triệu bảng Anh, tăng trưởng ấn tượng 30,23% so với cùng kỳ năm 2024.
Sự tăng trưởng này không chỉ dừng lại ở con số kim ngạch mà còn phản ánh sự mở rộng thực chất về vị thế. Thị phần của giày dép Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Anh đã tăng từ mức 14,25% của năm trước lên 18,12%, qua đó củng cố vững chắc vị trí là nguồn cung lớn thứ hai, chỉ sau Trung Quốc. Đặc biệt, trong bối cảnh nhập khẩu từ Trung Quốc – đối thủ cạnh tranh lớn nhất – suy giảm 1,79% về trị giá so với 9 tháng năm 2024, Việt Nam đang tận dụng tốt cơ hội để gia tăng thị phần.
Bên cạnh đó, giá nhập khẩu trung bình giày dép từ Việt Nam vào Anh đạt 20,25 bảng Anh/kg, tăng 6,23% so với 9 tháng đầu năm 2024.
Cơ cấu mặt hàng và sự chuyển dịch tích cực
Về cơ cấu chủng loại, nhóm giày dép thể thao (mã HS 640411) tiếp tục là mặt hàng chủ lực, chiếm tới 34,77% tổng trị giá nhập khẩu từ Việt Nam. Đáng chú ý, nhiều nhóm hàng ghi nhận mức tăng trưởng giá trị rất cao so với cùng kỳ năm trước như: HS 640411 (giày, dép có đế ngoài bằng cao su hoặc plastic: giày, dép thể thao, giày tennis, giày bóng rổ, giày thể dục, giày luyện tập và các loại tương tự:) tăng 38,22%, HS 640399 (loại khác của giày, dép khác) tăng 12,59%, HS 640419 (loại khác của giày, dép có đế ngoài bằng cao su hoặc plastic) tăng 55,01%. Đáng chú ý nhóm HS 640340 (giày, dép khác, có mũi gắn kim loại bảo vệ) có trị giá tăng tới 520,93%.
Nhận diện thách thức: Mặc dù đạt được những con số ấn tượng, ngành giày dép Việt Nam vẫn đang đối mặt với những thách thức không nhỏ để duy trì lợi thế từ UKVFTA dài hạn:
Thứ nhất là "bẫy" giá trị gia tăng thấp. Doanh nghiệp Việt Nam vẫn chủ yếu đóng vai trò gia công ở phân khúc hạ nguồn với biên lợi nhuận thấp, trong khi các khâu có giá trị cao như thiết kế, thương hiệu vẫn thuộc về các hãng nước ngoài. Thêm vào đó, sự phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên phụ liệu nhập khẩu (đặc biệt từ Trung Quốc) gây khó khăn trong việc đáp ứng quy tắc xuất xứ của UKVFTA để hưởng thuế suất ưu đãi 0%.
Thứ hai là áp lực từ thị trường và người tiêu dùng Anh. Trong bối cảnh lạm phát, người tiêu dùng Anh đang thắt chặt chi tiêu và ưu tiên các sản phẩm thiết yếu hơn thời trang. Hơn nữa, thị hiếu đang chuyển dịch mạnh sang các sản phẩm bền vững, tuổi thọ cao thay vì "thời trang nhanh" (fast fashion). Điều này đặt áp lực lớn lên các doanh nghiệp vốn quen sản xuất đơn hàng lớn, giá rẻ nhưng độ bền trung bình.
Thứ ba là cạnh tranh từ các đối thủ. Việc Anh gia nhập CPTPP (có hiệu lực song song UKVFTA) tạo ra sự cạnh tranh "kép". Doanh nghiệp phải tính toán kỹ lưỡng việc sử dụng C/O mẫu nào (UKVFTA hay CPTPP) để tối ưu hóa lợi ích, đồng thời đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ Trung Quốc ở phân khúc giá rẻ và bán hàng online xuyên biên giới.
Bên cạnh đó, Cơ quan Thuế và Hải quan Hoàng gia Anh tiếp tục áp dụng và cập nhật các quy định về mức thuế đơn giản hóa đối với hàng hóa cá nhân nhập khẩu vào Vương quốc Anh, nhằm hỗ trợ các luồng hàng phi thương mại hoặc thương mại điện tử quy mô nhỏ. Cụ thể, đối với hàng hóa cá nhân (tự vận chuyển hoặc quà tặng) có tổng trị giá trên 630 bảng Anh, mặt hàng giày dép chịu mức thuế quan đơn giản hóa là 16%. Đối với các lô hàng có trị giá từ 630 bảng Anh trở xuống, nếu không áp dụng mức thuế riêng, mức thuế quan cố định là 2,5% sẽ được áp dụng cho nhóm hàng giày dép. Các cá nhân và doanh nghiệp nhỏ có thể thực hiện khai báo và nộp các khoản thuế (bao gồm thuế nhập khẩu và VAT) thông qua dịch vụ trực tuyến trước khi hàng đến Vương quốc Anh, giúp đơn giản hóa thủ tục thông quan. Chính sách này đòi hỏi các đơn vị kinh doanh theo hình thức gửi hàng trực tiếp đến người tiêu dùng (B2C) cần nắm rõ để tư vấn chi phí chính xác cho khách hàng tại Anh.
UKVFTA là cú hích cần thiết nhưng chưa đủ để đảm bảo thắng lợi bền vững, cần hành động:
- Chuyển dịch mô hình: Từ cạnh tranh bằng giá (nhờ giảm thuế) sang cạnh tranh bằng tính tuân thủ (Compliance) và tính bền vững (Sustainability).
- Đầu tư thượng nguồn: Tăng tỷ lệ nội địa hóa nguyên phụ liệu để chủ động đáp ứng quy tắc xuất xứ mà không phụ thuộc nguồn nhập khẩu.
- Chiến lược thị trường ngách: Tập trung vào các dòng giày dép chuyên dụng, giày thể thao cao cấp hoặc giày dép thân thiện môi trường – phân khúc mà người tiêu dùng Anh sẵn sàng trả giá cao và ít nhạy cảm với lạm phát hơn.
Hiệp định UKVFTA đã và đang là cú hích quan trọng, nhưng sự chủ động đổi mới của doanh nghiệp mới là chìa khóa để giữ vững "ngôi vương" á quân tại thị trường khó tính này.
Nguồn: Trung tâm thông tin công nghiệp và thương mại (VITIC)
